Obecnie około 65 mln mieszkańców Europy żyje w krajach narażonych na niedobory wody. W odpowiedzi na te wyzwania Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) opracował strategię Blue Deal, której celem jest ochrona i zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi. W kontekście tych działań, 24 września 2024 r. w Warszawie miała miejsce inauguracyjna edycja Blue Deal Congress. Analiza tego wydarzenia dostarcza cennych wniosków na temat istoty strategii Niebieskiego Ładu.
Debaty w ramach Blue Deal Congress
Pierwsza edycja Blue Deal Congress zgromadziła przedstawicieli instytucji krajowych i europejskich oraz reprezentantów różnych sektorów, od finansowego po energetyczny. Organizatorem wydarzenia była Federacja Przedsiębiorców Polskich. Kongres stał się platformą do wypracowania wspólnych rozwiązań na wyzwania związane z narastającymi niedoborami wody, z którymi zmagają się kraje członkowskie, w tym Polska.
Program wydarzenia obejmował trzy debaty, które koncentrowały się na następujących zagadnieniach: finansowanie inwestycji w ramach EU Blue Deal, rola wody w transformacji energetycznej oraz woda dla rolnictwa – konkurencyjność europejskiej gospodarki w obliczu nadchodzących susz. Szeroki zakres tematyczny umożliwił kompleksowe omówienie kwestii zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi oraz przedstawienie konkretnych rozwiązań mających na celu ochronę i efektywne wykorzystanie wody. Różnorodność perspektyw uczestników kongresu wzbogaciła dyskusję i pozwoliła na dogłębną analizę poruszanych tematów.
Zwieńczeniem wydarzenia była projekcja filmu dokumentalnego Ewy Ewart Do ostatniej kropli, który w sposób obrazowy podkreślił kluczową rolę wody w życiu człowieka oraz istotę jej ochrony.
Finansowanie inwestycji związanych z EU Blue Deal
Różnorodność poruszanych zagadnień oraz eksperckie perspektywy zapewniły uczestnikom Blue Deal Congress dostęp do najnowszej wiedzy i innowacyjnych rozwiązań w obszarze zarządzania zasobami wodnymi. W obliczu konieczności podejmowania działań mających na celu poprawę dostępności wody oraz przeciwdziałanie ekstremalnym zjawiskom związanym z jej niedoborami, kluczowe znaczenie mają liczne inwestycje. W związku z tym szczególne znaczenie podczas kongresu przypisano panelowi dyskusyjnemu poświęconemu finansowaniu inicjatyw w ramach EU Blue Deal.
W debacie uczestniczyli: Magdalena Rzeczkowska – dyrektor biura FPP w Brukseli; Tomasz Wojtczak – dyrektor zarządzający Amiblu Poland; Waldemar Jastrzemski – senior economist, Europejski Bank Inwestycyjny; Mateusz Szczurek – członek zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego; Andriy Zaripov – kierownik projektu Zrównoważonych Finansów UE, International Finance Corporation (IFC), the World Bank Group; Agata Liwska-Gołoś – ekspert, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W roli moderatorki wystąpiła Agnieszka Hobot – redaktorka naczelna Wodnych Spraw.
Podczas debaty omawiano nie tylko perspektywy sektora finansowego w kontekście realizacji założeń Blue Deal, ale również kwestie regulacyjne. Zwrócono uwagę na potrzebę tworzenia odpowiednich ram prawnych oraz wdrażania mechanizmów, które będą sprzyjały zaangażowaniu sektora finansowego w projekty związane z Niebieskim Ładem. Eksperci podkreślali, że ogromne środki – 400 mld euro – które Unia Europejska planuje przeznaczyć na przeciwdziałanie deficytom wody na kontynencie, muszą być alokowane w sposób rozważny i odpowiedzialny, aby skutecznie zapobiec kryzysowi wodnemu. Dyskusja objęła również potencjalne korzyści dla firm, które zdecydują się na inwestycje w projekty związane z Niebieskim Ładem, podkreślając możliwości wzrostu i innowacji wynikających z tych inicjatyw.
Uczestnicy debaty jednogłośnie podkreślali, że walka z niedoborem wody wymaga nie tylko wsparcia finansowego ze strony budżetu UE oraz budżetów krajowych państw członkowskich, ale również zaangażowania kapitału prywatnego. Aby to osiągnąć, konieczne jest wdrożenie szeregu zmian systemowych, które umożliwią stworzenie odpowiednich instrumentów finansowania inwestycji związanych z gospodarką wodną. Ważnym postulatem jest również uwzględnienie w tych działaniach rozwiązań sprzyjających odzyskiwaniu i oszczędzaniu wody, co ma na celu zachęcenie do podejmowania tego rodzaju inicjatyw. Jest to model, który w ostatnich latach z powodzeniem wspierał rozwój odnawialnych źródeł energii. Priorytetem pozostaje również rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, gdyż w Polsce straty wody w sieci sięgają obecnie nawet 30 proc.
Woda to zasób niedoceniany, zarówno w kontekście konieczności racjonalnego gospodarowania, jak i w odniesieniu do potencjału, jaki niosą ze sobą inwestycje wodne. Z jednej strony wynika to z powszechności tego zasobu, a z drugiej z nie do końca uświadomionych możliwości inwestycyjnych, braku wystarczających źródeł finansowania, ale też niewystarczającego rozpowszechnienia wśród przedsiębiorców sposobów na efektywniejsze i bliższe naturze gospodarowanie wodą. Blue Deal może stać się zatem odpowiedzią na te wyzwania, a odpowiednie ukierunkowanie priorytetów krajowych będzie nie tylko bezpośrednim wsparciem dla przedsiębiorców, ale przyczyni się do ochrony lokalnych i regionalnych ekosystemów wodnych – podsumowała debatę Agnieszka Hobot.
Przypominamy, czym jest Blue Deal
Blue Deal Congress to ważne wydarzenie, zarówno w skali krajowej, jak i europejskiej. Powstaniu samej strategii przyświecała próba zwiększenia ochrony, efektywniejszego wykorzystania i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi. Szczegółowe informacje na temat jej głównych założeń można znaleźć w artykule: Deklaracja Blue Deal oficjalnie ogłoszona. Na czym polega Niebieski Ład? W praktyce chodzi o to, by zgodnie ze stanowiskiem ONZ uznać wodę za priorytet, a dostęp do niej za podstawowe prawo człowieka. Zarządzanie zasobami wody nie powinno być zatem częścią Zielonego Ładu, ale stanowić równoważną i oddzielną strategię.
Co nie zmienia faktu, iż konieczne jest zachowanie synergii pomiędzy tymi dwoma strategiami oraz podjęcie natychmiastowych działań, co potwierdzają słowa Pietro Francesco de Lotto, przewodniczącego Komisji Konsultacyjnej ds. Przemian w Przemyśle w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym.W trakcie konferencji Blue Deal stwierdził on, że: To najwyższy czas, aby przejść od słów do działania. Władze UE zrozumiały, że należy zrobić wszystko, by uchronić Wspólnotę przed katastrofą wynikającą z deficytu wody, która jest niezbędna zarówno dla funkcjonowania społeczeństw, jak i gospodarek. Dlatego cieszę się z powołania specjalnego Komisarza ds. wody oraz z podjęcia przez instytucje unijne kompleksowych, strategicznych działań w zakresie zarządzania tym kluczowym zasobem. Podobną mobilizację muszą wykazać również państwa członkowskie i poszczególne regiony Unii.
zdj. główne: Federacja Przedsiębiorców Polskich