Cele Zrównoważonego Rozwoju zagrożone! Raport o wpływie zmiany klimatycznej na SDGs

We wrześniu 2023 r. ukazał się alarmujący raport Światowej Organizacji Meteorologicznej „United in Science” przygotowany we współpracy z instytucjami naukowymi z całego świata. Okazuje się, że Cele Zrównoważonego Rozwoju niebezpiecznie oddalają się od realizacji wskutek intensyfikacji zmiany klimatu.

Na półmetku Agendy 2030

Rok 2023 wyznacza czasowy półmetek realizacji celów przyjętych na rok 2030. Niestety, według raportu tylko 15 proc. z nich podąża odpowiednim kursem. Aby utrzymać globalny wzrost temperatury na ustalonym w Paryżu limicie +2°C (idealnie 1,5°C) w stosunku do poziomu z epoki przedindustrialnej, musimy ograniczyć emisję gazów cieplarnianych o 30 proc. (lub – odpowiednio – o 45 proc.) w ciągu następnych 7 lat. Raport wskazuje, że w 2022 r. emisje z paliw kopalnych wzrosły o 1 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Tym samym Cele Zrównoważonego Rozwoju nie są bliższe realizacji.

Prof. Taalas, Sekretarz Generalny WMO, we wstępie raportu przypomina, że tegoroczny lipiec był najgorętszym miesiącem w historii monitorowania temperatur. Wszystko wskazuje, że rok 2023 pobije ten niechlubny rekord. Jest wysoce prawdopodobne, że średnia roczna globalna temperatura okresowo przekroczy wspomniany wyżej pułap +1,5°C w przeciągu kolejnych 5 lat. A planetę już dziś nękają fale upałów, pożary, ulewne deszcze i zabójcze cyklony. W latach 1970-2021 w zarejestrowanych 11 778 katastrofach pogodowych i klimatycznych życie straciły 2 mln ludzi.

Które Cele Zrównoważonego Rozwoju są najbardziej zagrożone?

Autorzy raportu szczegółowo analizują, w jaki sposób zmiana klimatu zaburza Cele Zrównoważonego Rozwoju. Jako najbardziej wrażliwe wskazuje się:

• SDG 2, czyli Zero Głodu – w 2030 r. nawet 670 mln ludzi na świecie może cierpieć na niedobór żywności wskutek ekstremów pogodowych;

• SDG 3, czyli Dobre Zdrowie i Jakość Życia – zmiana klimatu, w tym fale gorąca, odpowiadają za liczne przedwczesne zgony;

• SDG 6, czyli Czysta Woda i Warunki Sanitarne, rosnące zagrożenie epizodami powodzi i suszy;

• SDG 7, czyli Czysta i Dostępna Energia – zmiana klimatu destabilizuje produkcję zielonej energii i zwiększa koszty jej pozyskania;

• SDG 11, czyli Zrównoważone Miasta i Społeczności, którym grożą zatopienia, fale upałów, niedostatki wody i zanieczyszczenie powietrza;

• SDG 13, czyli Działania w Dziedzinie Klimatu – pozytywne zmiany osiągnięte w atmosferze, oceanach, kriosferze czy biosferze mogą zostać zniweczone;

• SDG 14, czyli Życie pod Wodą – zmiana klimatyczna bezpośrednio zagraża ekosystemom wodnym;

• SDG 17, czyli Partnerstwa na Rzecz Celów – w połowie krajów nie ma jeszcze systemów wczesnego ostrzegania MHEWS.

Postęp naukowy wspiera Cele Zrównoważonego Rozwoju

W zgodnej opinii autorów raportu tylko odpowiednio skoordynowane i dynamiczne postępy w rozwoju nauk klimatycznych mogą nas uchronić przed katastrofą. Już dziś dysponujemy bezprecedensowymi zasobami wiedzy i technologii – od superkomputerów i satelitów po sztuczną inteligencję i narzędzia modelowania w wysokiej rozdzielczości. Wykorzystanie istniejących i rozwój nowych pozwolą szybciej i skuteczniej realizować Cele Zrównoważonego Rozwoju.

Raport wskazuje na potencjał nauk klimatycznych w zakresie redukcji śmiertelnych chorób o szerokim zasięgu, takich jak malaria. Systemy wczesnego ostrzegania ratują życia i mienie, a także pomagają lepiej planować uprawy, walcząc ze społeczną biedą. Zintegrowana gospodarka wodna dba o powszechny dostęp do czystej wody i systemów sanitarnych. Postęp naukowy ma również zapewnić globalnym społeczeństwom czystą energię w przystępnych cenach oraz zmienić oblicza miast, aby były bardziej odporne na zmianę klimatu. Z kolei pogłębiając wiedzę o procesach zachodzących w oceanach, będziemy w stanie lepiej chronić życie podwodne.

Zalecenia raportu, czyli jak uratować Cele Zrównoważonego Rozwoju

Naukowcy pracujący nad raportem wysuwają szereg konkretnych propozycji, mających zbliżyć realia do przyjętych aspiracji. Przede wszystkim postuluje się wypełnienie luk w systemach obserwacji i gromadzenia danych meteorologicznych, klimatycznych oraz hydrologicznych. Wiedza i technologie klimatyczne powinny być stale rozwijane i rozpowszechniane w zakresie, w jakim wymagają tego poszczególne Cele Zrównoważonego Rozwoju.

W krajach o niższym GDP proponuje się działania edukacyjne w celu wzmocnienia potencjału naukowego. Rozwój nauki ma także uwzględniać kontekst lokalny i tradycyjną wiedzę tubylczych społeczności, angażując obywateli do działania i wspierając popytowe podejście do innowacji. Finalnie podkreśla się również konieczność zaangażowania naukowców, sektora prywatnego, społeczeństwa obywatelskiego, młodzieży, lokalnych samorządów itd. w celu poprawy efektywności nauk o pogodzie, klimacie oraz wodzie.