Inicjatywa UE na rzecz ochrony oceanów: Cyfrowy Bliźniak Oceanu

Unia Europejska, zobowiązana do ochrony środowiska wodnego, podjęła się ambitnej misji Restore our Ocean and Waters, której celem jest przywrócenie zdrowia oceanów. Dnia 13 czerwca 2024 r. podczas Digital Ocean Forum 2024 zaprezentowano prototyp Europejskiego Cyfrowego Bliźniaka Oceanu (European Digital Twin Ocean, DTO). DTO to narzędzie cyfrowe, które symuluje procesy oceaniczne, wspierając badania, zarządzanie i zaangażowanie społeczne w działania na rzecz ochrony morskich ekosystemów.

Z radością ogłaszam, że od dzisiaj Europejski Cyfrowy Bliźniak Oceanu jest dostępny dla wszystkich do testowania, używania lub wnoszenia wkładu. Dzięki inwestycjom z unijnego programu badań i innowacji Horyzont Europa pomoże nam zrozumieć, w jaki sposób zanieczyszczenia i działalność człowieka wpływają na ocean i jego kluczową rolę w regulacji klimatu i zachowaniu różnorodności biologicznej. To wciąż prototyp, ale gdy już zostanie w pełni uruchomiony, platforma zmieni zasady gry w zarządzaniu oceanami, dostarczając niezbędnych informacji i precyzyjnych prognoz w czasie rzeczywistym – oświadczyła Iliana Ivanova, europejska komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży.

Misja UE w zakresie ochrony oceanów

Unia Europejska, poprzez misję Restore our Ocean and Waters, stawia sobie za cel wspieranie ochrony oceanów oraz ekosystemów wodnych do roku 2030. Ta ambitna inicjatywa łączy badania, innowacje, zaangażowanie obywateli oraz inwestycje w gospodarkę wodną. Podejście holistyczne, traktujące oceany i wody jako całość, ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej i odbudowy przyrody.

Misja zakłada współpracę regionalną poprzez tzw. lighthouses w głównych basenach morskich i rzecznych: Atlantyckim, Arktycznym, Morza Śródziemnego, Bałtyku-Północnego oraz Dunaju-Czarnomorskiego. Te latarnie morskie będą miejscami pilotażowymi, demonstracyjnymi i wdrożeniowymi działań misji, zapewniając ich integrację. Ważną cechą misji jest szeroka mobilizacja i zaangażowanie społeczne oraz wspomniany cyfrowy system wiedzy o oceanach i wodzie, znany jako Digital Twin Ocean, który dostarcza narzędzi do monitorowania i analizy stanu ekosystemów wodnych, umożliwiając lepsze zarządzanie i ochronę.

Czym jest Europejski Cyfrowy Bliźniak Oceanu?

Cyfrowy Bliźniak Oceanu to cyfrowa reprezentacja rzeczywistych procesów oceanicznych, oparta na danych historycznych i aktualnych oraz modelach numerycznych, pozwalających na symulowanie przyszłych scenariuszy. Ma on za zadanie udostępniać wiedzę o oceanach obywatelom, przedsiębiorcom, naukowcom i decydentom poprzez interaktywne narzędzia wizualizacyjne. Dzięki temu możliwe będzie projektowanie najskuteczniejszych sposobów przywracania morskich i przybrzeżnych siedlisk, wspieranie zrównoważonej gospodarki morskiej oraz łagodzenie skutków zmiany klimatu.

Cyfrowy Bliźniak Oceanu umożliwia współtworzenie cyfrowych narzędzi przez różne dyscypliny i społeczności. Badacze będą mogli przewidywać wpływ zmiany klimatu i działalności człowieka na ekosystemy morskie, przedsiębiorcy będą mogli planować działalność w akwakulturze, a lokalne władze testować infrastrukturę odporną na podnoszenie się poziomu morza. Obywatele będą mogli uczestniczyć w kampaniach obserwacyjnych i korzystać z modeli do własnych celów, takich jak np. prognozy ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Finansowanie DTO

Projekt strategicznie jest finansowany przez Komisję Europejską, która przyznaje na jego rozwój ok. 10 mln euro rocznie od 2021 r. DTO działa też w synergii z projektem Iliad, który jest finansowany kwotą 19 mln euro w ramach programu Zielony Ład, a który skupia się na rozwoju cyfrowych technologii i narzędzi kluczowych dla realizacji wizji DTO.

Ponadto Komisja Europejska inwestuje w liczne projekty badawcze, które poszerzają fundamentalną wiedzę naukową niezbędną do precyzyjnego modelowania oceanów. Te badania obejmują dynamikę oceanów, procesy biogeochemiczne, ekosystemy morskie oraz wpływ zmian klimatycznych na środowisko oceaniczne. Wyniki tych badań są kluczowe dla opracowywania dokładnych i wiarygodnych modeli stanowiących podstawę DTO.

Integracja z istniejącymi zasobami

W ciągu ostatniej dekady UE rozwijała kluczową infrastrukturę danych oraz usługi oceaniczne, takie jak Copernicus Marine Service (CMEMS) i European Marine Observation and Data Network (EMODnet). Nowa inicjatywa bazuje na istniejących zasobach, integrując je z systemami skoncentrowanymi na wodach śródlądowych i tworząc jednolitą przestrzeń cyfrową. Projekt realizowany jest we współpracy z głównymi operatorami programów CMEMS i EMODnet: Mercator Ocean International i Flanders Marine Institute.

Cyfrowy Bliźniak Oceanu składa się z rdzenia DTO, dostarczającego ogromnych zbiorów danych, modeli oceanicznych i narzędzi AI, na bazie których można będzie tworzyć aplikacje dostosowane do indywidualnych potrzeb użytkowników. Będzie to dobro publiczne, łączące fizyczne, biologiczne i społeczno-ekonomiczne aspekty oceanów.