English
W dniu 9 listopada br. Parlament Europejski (PE) w pierwszym czytaniu przyjął rozporządzenie ustanawiające Europejski Pojedynczy Punkt Dostępu (ESAP). Ta nowa inicjatywa, zmierzająca do zwiększenia transparentności w sektorze biznesu i finansów, wejdzie w życie w 2027 r. W ciągu kolejnych czterech lat mamy dowiedzieć się, jakie dokładnie informacje dostarczać będzie nowy system.
Co to jest ESAP?
Celem ESAP jest stworzenie scentralizowanego, digitalnego punktu dostępu do finansowych i niefinansowych informacji, które firmy zarejestrowane w Unii Europejskiej są zobowiązane publikować. Chodzi m.in. o raportowanie w ramach dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) przyjętej przez PE w 2021 r. oraz wprowadzone w 2023 r. Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). Realizacja przedsięwzięcia będzie odbywać się na poziomie unijnym oraz państwowym i nie przewiduje nakładania żadnych dodatkowych obowiązków sprawozdawczych na przedstawicieli biznesu. Ideą jest, aby jedna zintegrowana aplikacja automatycznie gromadziła dane pozyskiwane obecnie w ramach różnych systemów. Dostęp do nich powinien być darmowy i niedyskryminacyjny.
Podstawowe zasady działania
Interfejs ESAP ma być przyjazny dla użytkowników i dostępny we wszystkich krajowych językach UE. W ramach serwisu działać będzie przeglądarka informacji, w której kryteria wyszukiwania powinny odpowiadać potrzebom indywidualnych inwestorów. Ponadto serwis ma oferować możliwość tłumaczenia poszczególnych dokumentów oraz pobierania i zapisywania ich, nawet w bardzo dużych ilościach. Przewiduje się również opcję powiadamiania użytkowników (na życzenie) o zmianach wprowadzanych w ramach danej jednostki czy typu informacji.
Odpowiedzialność za wdrożenie i zarządzanie systemem ESAP spadnie na barki Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), który zajmie się również aspektami bezpieczeństwa danych i ochroną przed ewentualnymi cyberatakami. Specjalnie powołane organy nadzorcze odpowiedzialne będą za wdrażanie technicznych standardów, które zagwarantują użyteczność i porównywalność gromadzonych informacji.
Propozycję stworzenia ESAP wysunęła w listopadzie 2021 r. Komisja Europejska. Po serii rozmów udało się wypracować obecny kształt rozporządzenia, który realizuje postanowienia planu działań Unii Rynków Kapitałowych (CMU) dla obywateli i przedsiębiorstw przyjętego w 2020 r. oraz strategii dotyczącej finansowania transformacji w stronę gospodarki zrównoważonej z 2021 r. Przypomnijmy, że cele planu działań CMU obejmują:
- wsparcie zielonej, digitalnej, integracyjnej i prężnej odnowy gospodarczej poprzez zwiększenie dostępu do finansowania dla firm europejskich;
- uczynienie UE jeszcze bezpieczniejszym miejscem do inwestowania i oszczędzania w długim okresie czasu;
- łączenie krajowych rynków kapitałowych w jeden zintegrowany rynek.
ESAP ma być podstawowym narzędziem służącym realizacji powyższego planu.
Spodziewane korzyści związane z ESAP
Inicjatywa ESAP zakłada, że łatwy i ustrukturyzowany dostęp do informacji jest kluczowy dla decydentów, inwestorów, organizacji pozarządowych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i innych interesariuszy związanych z życiem gospodarczym i społecznym. Zwiększenie dostępu do publicznych informacji ma również wesprzeć sektor małych i średnich przedsiębiorstw i poprawić transfer innowacji.
Unia Europejska planuje wesprzeć postępującą digitalizację sektora finansowego, jednocześnie promując zrównoważone finanse, co z kolei otworzy drogę dla zielonej transformacji. Inwestorzy muszą mieć dostęp do danych na temat stosunku konkretnych firm do strategii zrównoważonego rozwoju – tylko w ten sposób będą mogli podejmować racjonalne decyzje kapitałowe. Jednocześnie EMAS pozwoli wzmocnić społeczny nadzór nad firmami, dając szerokiemu społeczeństwu oraz organizacjom pozarządowym łatwy i kompleksowy wgląd w szczegóły finansowych i środowiskowych działań poszczególnych podmiotów. To ważny krok w kierunku ograniczania greenwashingu.
Oprócz obowiązkowych informacji, które poszczególne jednostki prawne zobowiązane są ujawniać, ESAP umożliwi również publikację danych dobrowolnych. Ta inicjatywa ma wspierać zwłaszcza średnie, małe i mikrofirmy, którym pełna transparentność może pomóc w znalezieniu inwestorów. Sam fakt, że wszystkie informacje będą zbiorczo i automatycznie gromadzone w formie cyfrowej zmniejszy również administracyjny balast związany z obowiązkiem publikacji dokumentów i zestawów danych. Z ESAP skorzystają również jednostki badawcze i akademickie, które aktywnie monitorują trendy rynkowe, przygotowują analizy i opracowania wspierające strategiczne decyzje na poziomie krajowym i unijnym.
Kolejne kroki w kierunku ESAP
Przyjęte przez PE rozporządzenie musi zostać jeszcze zatwierdzone przez Radę Unii Europejskiej. Powinno to nastąpić w ciągu kilku następnych tygodni, aby nowe prawo mogło zostać opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE do końca 2023 r. Przed wdrożeniem ESAP państwa członkowskie oraz ESMA otrzymają 12 miesięcy na przygotowanie niezbędnej infrastruktury IT. W latach 2027-2030 ESAP ma być stopniowo rozszerzany, tak aby uwzględniał wymagania z ponad trzydziestu unijnych aktów prawnych, w tym m.in. rozporządzenia PRIIP w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje czy rozporządzenia o prospekcie emisyjnym. Docelowo Europejski Pojedynczy Punkt Dostępu ma dostarczać szerokiemu społeczeństwu wszystkich kluczowych danych w zakresie usług finansowych, rynków kapitałowych oraz zrównoważonego rozwoju.
