English
Europejska czerwona księga ryb morskich została przygotowana przez IUCN (Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody). Publikacja podsumowuje wyniki dotyczące wszystkich rodzimych gatunków ryb morskich występujących w Europie (1220 gatunków). Jak wynika z przeprowadzonych analiz, kilka procent z nich jest zagrożonych wyginięciem, głównie z powodu przełowienia, rozwoju obszarów przybrzeżnych, produkcji energii i górnictwa oraz zanieczyszczeń. Europejska czerwona księga ryb morskich dostępna jest na stronie internetowej Komisji Europejskiej.
Europejska czerwona księga ryb morskich – wyniki przeprowadzonych badań
Przeprowadzone badania wykazały, że 7,5 proc. wszystkich europejskich gatunków ryb morskich uznano za zagrożone (tj. o podwyższonym ryzyku wyginięcia), a 2,6 proc. (26 gatunków) za bliskie zagrożeniu. W przypadku 204 gatunków (20,6 proc.) dostępne informacje naukowe były niewystarczające, co zostało uwzględnione w klasyfikacji.
Europejska czerwona księga ryb morskich prezentuje również trendy populacyjne gatunków. Zgodnie z przeprowadzonymi analizami, w przypadku 8,4 proc. (83 gatunki) odnotowano spadek populacji, 21,5 proc. (212 gatunków) jest mniej stabilnych niż w poprzednich analizach, a jedynie w przypadku 1,7 proc. (17 gatunków) odnotowano wzrost populacji. Trendy populacyjne dla 676 gatunków (68,4 proc.) pozostają nieznane.
Obszary o największej różnorodności gatunków ryb morskich
Europejska czerwona księga ryb morskich przedstawia obszary o największej różnorodności gatunków. Do takich terenów zalicza się m.in. wybrzeże Portugalii i Wyspy Makaronezyjskie. Największe skupiska gatunków endemicznych występują przede wszystkim w basenie Morza Śródziemnego, w szczególności wzdłuż wybrzeża europejskiego, w tym na Morzu Balearskim, Liguryjskim, Tyrreńskim, Adriatyckim i Egejskim. Gatunki zagrożone występują najliczniej w okolicach Półwyspu Iberyjskiego i na Wyspach Kanaryjskich. Największą liczbę gatunków, dla których nie udało się zebrać wystarczającej ilości danych, zaobserwowano w pobliżu wysp Makaronezyjskich, a w szczególności Kanaryjskich i Madery.
Główne zagrożenia dla ryb morskich w Europie
Największym zagrożeniem dla gatunków ryb jest nadmierna działalność połowowa. Według danych wpływa ona na 425 gatunków ryb morskich, z czego 58 jest zagrożonych. Największym problemem są nielegalne, w żaden sposób nie rejestrowane połowy. Kolejnym zagrożeniem wpływającym na gatunki ryb morskich jest rozwój wybrzeża i ujść rzek. Jest to zagrożenie dla 37 gatunków. Pozostałe niebezpieczeństwa czyhające na ryby w wodach Europy to m.in. produkcja energii, wydobycie surowców, transport (szlaki żeglugowe i linie usługowe) czy zmiana klimatu.
Dla 177 gatunków Europejska czerwona księga ryb morskich nie zidentyfikowała żadnych zagrożeń, a w przypadku 288 pozostają one nieznane. Szczegółowo opisano niebezpieczeństwa dotykające 523 gatunków.
Europejska czerwona księga ryb morskich – zalecenia mające na celu przetrwanie ryb morskich
Poprawa stanu ochrony ryb morskich oraz zapobieganie przyszłym spadkom ich populacji w Europie wymaga wzmożonych wysiłków i zaangażowania zarówno ze strony krajów europejskich, jak i sąsiadujących. Najważniejszymi zaleceniami, mającymi na celu wzmocnienie długoterminowego przetrwania gatunków ryb morskich, są:
- wykorzystanie Europejskiej czerwonej księgi ryb morskich w celu rewizji i odpowiedniego wdrażania prawodawstwa europejskiego;
- podejmowanie wielonarodowych inicjatyw na rzecz ochrony rybołówstwa;
- podjęcie natychmiastowych działań w celu ograniczenia docelowych i przypadkowych połowów gatunków uznanych za zagrożone;
- zapewnienie wspólnej polityki dotyczącej rybołówstwa;
- poprawa sposobów monitorowania i gromadzenia danych w zakresie rybołówstwa.
Więcej na temat ryb i czerwonej listy można przeczytać w artykule “Czerwona lista ryb – ryby i minogi w nowym zestawieniu“.
