Wody Polskie ogłaszają falę zmian w podejściu do utrzymania wód

Dnia 2 lutego br. Wody Polskie ogłosiły przełomowe zmiany w podejściu do utrzymania wód. Odbiły się one głośnym echem w mediach społecznościowych. Pojawił się dwugłos – od komentarzy sceptycznych po wyrazy uznania. Dlaczego problem z utrzymaniem wód wzbudza tak wiele emocji? Sprawdźmy!

Wody Polskie, w obliczu narastających wyzwań związanych ze zmianą klimatu, suszą, powodziami i zanieczyszczeniem, ogłosiły zmiany w podejściu do utrzymania rzek. Nowa strategia ma na celu ochronę zasobów wodnych poprzez implementację dobrych praktyk i zrównoważone podejście do ingerencji w koryta rzek. Ogłoszona zmiana kierunku ma na celu zintegrowane podejście do gospodarowania wodami, które uwzględni ekohydrologię, zgodność z Ramową Dyrektywą Wodną UE, a także ochronę wód jako naszego wspólnego dziedzictwa. Prezes Wód Polskich, Joanna Kopczyńska, podkreśliła, że woda nie jest towarem handlowym, lecz cennym zasobem, który wymaga odpowiedzialnej ochrony.

Utrzymanie wód – współpraca i dobre praktyki

Mateusz Balcerowicz, zastępca prezesa ds. Ochrony przed Powodzią i Suszą w Wodach Polskich, zaznaczył, że kluczem do sukcesu jest współpraca między pracownikami gospodarki wodnej, naukowcami i organizacjami społecznymi. W Światowy Dzień Mokradeł Wody Polskie w swoich mediach społecznościowych ogłosiły obligatoryjne stosowanie dobrych praktyk utrzymania wód podczas planowania i prowadzenia prac utrzymaniowych i inwestycyjnych. Przykłady takich działań znajdują się m.in. w katalogach i podręcznikach opracowanych na zlecenie administracji w ubiegłych latach. Należą do nich:

• Katalog dobrych praktyk w zakresie robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wraz z ustaleniem zasad ich wdrażania, czyli przewodnik dla inwestorów realizujących projekty w zakresie prac utrzymaniowych i robót hydrotechnicznych (kwiecień 2018 r.);
• Renaturyzacja wód. Podręcznik dobrych praktyk renaturyzacji wód powierzchniowych, w którym pojawia się koncepcja oraz metody renaturyzacji rzek, jezior oraz wód przejściowych i przybrzeżnych w Polsce (kwiecień, 2020 r.);

oraz opracowanie, które powstało z inicjatywy Fundacji WWF Polska i Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w 2018 r.:

• Dobre praktyki utrzymania rzek, w których została zebrana aktualna wiedza umożliwiająca zrozumienie naturalnych procesów rzecznych oraz zagrożeń niesionych przez prace utrzymaniowe. Celem publikacji jest promowanie zrównoważonego podejścia do gospodarowania rzekami oraz zasugerowanie dobrych praktyk i zasad umożliwiających utrzymanie rzek w przekształconym przez człowieka krajobrazie (sierpień 2018 r.

Gospodarowanie wodami – inwestycje przyjazne dla środowiska

Wody Polskie podkreślają znaczenie inwestycji dostosowanych do zmieniających się potrzeb klimatycznych. Takie podejście daje możliwość pozyskania środków z nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. Joanna Kopczyńska zwraca uwagę, że wdrażanie dobrych praktyk będzie kluczowe w ubieganiu się o fundusze na modernizację gospodarki wodnej, co ma uczynić ją bardziej odporną na skutki zmiany klimatu.

O konieczności zmiany podejścia do utrzymania cieków w Polsce wypowiedział się także w tym numerze „Wodnych Spraw” Piotr Bednarek z organizacji „Wolne Rzeki”: Musimy przestać prowadzić prace utrzymaniowe na tysiącach kilometrów rzek. Oczywiście, w miejscach konfliktowych są one potrzebne, ale takich punktów nie ma aż tak dużo, jak nam się wydaje. Większość interwencji polega na przekopywaniu rzeki koparkami, koszeniu w niej roślinności czy wyciąganiu martwego drewna z koryt i jest prowadzona bez sensu. Tracimy na tym finansowo i niszczymy bioróżnorodność.

Falę zmian w podejściu do utrzymania wód – dwugłos wśród społeczeństwa

Informacja o nowym podejściu Wód Polskich wywołała liczne dyskusje w mediach społecznościowych, gdzie mieszają się głosy sceptyczne z opiniami wyrażającymi nadzieję na poprawę stanu polskich zasobów. Wśród informacji o tym, co, gdzie i jak bardzo zostało zaniedbane przez ostatnie lata, pojawiają się też głosy, według których dobre praktyki to za mało, ponieważ stanowią zaledwie zbiór życzeń i postulatów, który potem jest brutalnie weryfikowany w praktyce.

Wodom Polskim zarzuca się brak jasnych wytycznych w formie ustaw i rozporządzeń, a także informacji o mechanizmach finansowania czy uregulowaniu kwestii własności. Podkreśla się również potrzebę współpracy z ekspertami. Wśród tych głosów wybrzmiewają jednak także wyrazy uznania i wiary, że to początek zmian na lepsze. Niezgodność opinii i temperatura dyskusji podkreślają wagę tematu gospodarowania wodami w Polsce.

Inicjatywa Wód Polskich to z pewnością właściwy krok w kierunku zrównoważonej i odpowiedzialnej gospodarki wodnej, która ma na celu nie tylko ochronę przed powodziami i suszą, ale także poprawę stanu ekosystemów. Choć przedsięwzięcie spotyka się z mieszanymi reakcjami społecznymi, jest wyraźnym sygnałem, że kwestie ochrony środowiska naturalnego znajdują się wśród priorytetów władz zarządzających zasobami wodnymi w Polsce. I jak widać (oraz słychać) dużej części społeczeństwa także.