Upały niebezpieczne dla przyszłych mam

Powszechnie wiadomo, że zmiana klimatu i związane z nią długotrwałe okresy upałów stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, szczególnie małych dzieci, osób starszych oraz pacjentów z przewlekłymi schorzeniami. Coraz więcej dowodów naukowych wskazuje jednak na szkodliwy wpływ wysokich temperatur również na kobiety w ciąży i ich nienarodzone dzieci. Czy istnieją skuteczne metody ochrony tej szczególnie wrażliwej grupy przed negatywnymi skutkami upałów?

Klimat się zmienia, temperatury rosną

Zmiana klimatu spowodowana przez działalność człowieka doprowadziła do wzrostu globalnych rocznych temperatur o około 1,2°C, w stosunku do okresu przedindustrialneg. Według danych zamieszczonych w raporcie Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) rok 2023 był natomiast najcieplejszym w dotychczasowej historii pomiarów. Niestety, obecny rok również ma potencjał pobić ten niechlubny rekord.

Topnienie lodowców, wzrost temperatury oceanów oraz coraz dłuższe okresy suszy to tylko niektóre ze skutków ocieplenia klimatu, który ma również znaczący wpływ na zdrowie ludzi, zwłaszcza kobiet w ciąży. Badania przeprowadzone w Gambii przez Medical Research Council Unit The Gambia oraz London School of Hygiene & Tropical Medicine (LSHTM) wykazały istotne zależności między narażeniem na ekstremalne temperatury a zdrowiem ciężarnych kobiet, ujawniając wpływ stresu cieplnego na matkę i płód.

Przez siedem miesięcy badano 92 ciężarne rolniczki z Keneba i okolic, które były narażone na ekstremalne temperatury podczas pracy w polu oraz wykonywania codziennych obowiązków. Celem badań było określenie zmian fizjologicznych u matki i płodu w warunkach ekstremalnego stresu cieplnego. Ten stres definiowany był jako narażenie na wysokie temperatury, wilgotność, promieniowanie słoneczne oraz prędkość wiatru.

Wysokie temperatury to poważne zagrożenie dla kobiet w ciąży 

Badania prowadzone przez Anę Bonell z LSHTM wykazały, że każdy wzrost temperatury o 1°C negatywnie wpływa na parametry płodu. Wzrasta wówczas o 17 proc. prawdopodobieństwo przyspieszonego tętna oraz zmniejszonego przepływu krwi do łożyska. Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na skutki stresu cieplnego ze względu na zwiększone potrzeby fizjologiczne łożyska i płodu. Ponad połowa badanych kobiet (58 proc.) zgłaszała objawy obciążenia cieplnego, takie jak bóle głowy, nudności, wymioty, suchość w ustach, osłabienie i bóle mięśni.

Ana Bonell odwołuje się również do innych badań, które pokazują, że narażenie na ekstremalne ciepło podczas ciąży wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nadciśnienia, stanu przedrzucawkowego, przedwczesnych porodów, poronień i martwych urodzeń. Pomimo to, wsparcie dla ciężarnych w radzeniu sobie z wysokimi temperaturami jest nadal minimalne, zarówno w krajach Trzeciego Świata, jak i w bardziej rozwiniętych regionach, takich jak Stany Zjednoczone.

Jak chronić kobiety w ciąży przed upałami?

Aby chronić kobiety w ciąży przed skutkami upałów, należy podjąć wielopoziomowe działania. Badania nad wpływem ekstremalnych temperatur na zdrowie matek i dzieci, prowadzone w Gambii, dostarczają cennych danych do opracowywania strategii ochrony przed stresem cieplnym.

Kluczowe jest zwiększenie świadomości ciężarnych kobiet na temat zagrożeń związanych z wysokimi temperaturami oraz edukacja na temat metod zapobiegania stresowi cieplnemu. W regionach szczególnie narażonych na upały, takich jak niektóre części Afryki i Florydy, konieczne jest zapewnienie dostępu do klimatyzacji, świeżej wody pitnej oraz wsparcia finansowego dla rodzin o niskich dochodach, aby mogły pokryć koszty związane z utrzymaniem systemów chłodzenia. Współpraca z lokalnymi doulami może być skutecznym sposobem na dotarcie do najbardziej potrzebujących.

Władze powinny wdrożyć programy oferujące wskazówki dotyczące ochrony przed wysokimi temperaturami dla kobiet w ciąży oraz zapewnić wodę pitną w miejscach publicznych. Systemy wczesnego ostrzegania o nadciągających falach upałów również mogą okazać się pomocne. Natomiast w dłuższej perspektywie konieczne jest optymalne projektowanie urbanistyczne z myślą o naturalnej wentylacji mieszkań oraz tworzenie punktów chłodzenia dla społeczności. Rozwiązania te są już testowane w pakistańskich miastach Karaczi i Matiari. 

Zdj. główne: TopSphere Media/Unsplash