English
Dnia 9 stycznia 2024 r. weszły w życie nowe przepisy, mające na celu usprawnienie systemu kontrolującego rybołówstwo w UE. Zmiany unowocześniają sposób kontroli działalności połowowej, dzięki czemu mają zapobiegać przełowieniu oraz tworzyć skuteczny i zharmonizowany system.
Unijny system kontrolujący rybołówstwo ma na celu zapewnienie zgodności z przepisami wspólnej polityki w tej branży. Należy ona do kompetencji państw członkowskich, które odpowiadają za sprawdzanie swoich połowów i związanej z nimi działalności. Zadaniem Komisji Europejskiej jest upewnienie się, że wypełniają swoje obowiązki w sposób właściwy.
Jakie są cele unijnego systemu kontroli rybołówstwa?
Kontrola rybołówstwa, zgodnie z przepisami wspólnej polityki, opiera się na:
- globalnym, zintegrowanym i wspólnym podejściu;
- współpracy i koordynacji między państwami członkowskimi, Komisją Europejską i Europejską Agencją Kontroli Rybołówstwa;
- opłacalności i proporcjonalności;
- stosowaniu skutecznych technologii kontroli w zakresie dostępności i jakości danych dotyczących rybołówstwa;
- unijnych ramach kontroli, inspekcji i egzekwowania;
- strategii opartej na analizie ryzyka, skoncentrowanej na systematycznych i automatycznych kontrolach krzyżowych wszystkich dostępnych danych;
- rozwoju kultury przestrzegania przepisów i współpracy między wszystkimi operatorami i rybakami.
Rybołówstwo w UE – najważniejsze zmiany
Nowe przepisy zapewnią zharmonizowany system kontroli rybołówstwa w UE oraz lepszą ochronę zasobów morskich poprzez:
- zintensyfikowaną walkę z nielegalnymi, nieraportowanymi i nieuregulowanymi połowami;
- przejście na pełną cyfryzację, nowe technologie i nowoczesne zarządzanie danymi.
Zgodnie z nowymi przepisami kontrola działalności połowowej ma zostać całkowicie zdigitalizowana poprzez stopniowe rozszerzanie geolokalizacji i elektronicznego raportowania przez wszystkie statki rybackie, niezależnie od ich wielkości, oraz poprzez wprowadzenie obowiązku rejestrowania połowów i sprawozdawczości w niektórych połowach rekreacyjnych.
Nowe rozporządzenie wprowadza cyfrową identyfikowalność, która będzie obowiązkowa w całym łańcuchu dostaw, co umożliwi skuteczniejsze zwalczanie nielegalnych połowów. System ten będzie obowiązkowy dla świeżych i mrożonych produktów rybołówstwa i akwakultury oraz stopniowo zostanie rozszerzony na przetwory z nich, takie jak produkty konserwowe, dając konsumentom więcej informacji na temat pochodzenia tego, co spożywają.
Aby zapewnić skuteczność unijnego systemu kontroli rybołówstwa, w szczególności w odniesieniu do monitorowania zgodności z obowiązkiem wyładunku, nowe przepisy wprowadzają również konieczność wyposażenia niektórych statków połowowych w systemy zdalnego monitorowania elektronicznego (REM). Systemy te powinny obejmować kamery telewizji przemysłowej (CCTV). Zgodnie z przepisami, aby zagwarantować prawo do prywatności i ochrony danych osobowych, rejestrowanie materiałów wideo za pośrednictwem CCTV powinno być dozwolone wyłącznie w odniesieniu do narzędzi i tych części statków, na których produkty rybołówstwa są wprowadzane na pokład, przetwarzane i przechowywane lub w których może dojść do odrzutów. Działalność rejestracyjna powinna być ograniczona do sytuacji, w których narzędzia są aktywnie eksploatowane oraz w których połów jest zabierany na pokład i obsługiwany przez załogę lub w których może dojść do odrzutów.
Nowe przepisy dotyczące importowanych produktów rybołówstwa
W przypadku importowanych produktów rybołówstwa obowiązkowe będzie stosowanie narzędzia informatycznego CATCH. Importerzy będą musieli korzystać z CATCH od dnia 9 stycznia 2026 r. w celu przedłożenia świadectw połowowych na potrzeby przywozu produktów rybołówstwa na rynek UE.
Kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy w sprawie kontroli rybołówstwa?
Rozporządzenie w sprawie kontroli rybołówstwa, które zaczęło obowiązywać od 9 stycznia 2024 r., wprowadza przepisy przejściowe, które dają czas organom ds. rybołówstwa UE i innym zainteresowanym stronom na dostosowanie się do nowych wymogów.
Większość przepisów wprowadzonego rozporządzenia zacznie obowiązywać za 2 lata, tj. od dnia 10 stycznia 2026 r. Ponieważ niektóre przepisy i ich wdrożenie wymagają szczególnych prac przygotowawczych, takich jak zdalne monitorowanie elektroniczne lub elektroniczne śledzenie i rejestrowanie połowów dla floty rybackiej, zaczną obowiązywać po 4 latach (tj. od dnia 10 stycznia 2028 r.). Przepisy dotyczące identyfikowalności przetworzonych i zakonserwowanych produktów rybołówstwa i akwakultury lub glonów wejdą w życie po 5 latach (tj. od dnia 10 stycznia 2029 r.). Zgodnie z zapowiedziami w nadchodzących miesiącach i latach Komisja Europejska przyjmie niezbędne rozporządzenia w celu zapewnienia zharmonizowanego wdrażania nowych przepisów w całej UE.
Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa
Monitorowanie i kontrola działalności połowowej zgodnie z nowymi przepisami ma być prowadzona przez organy krajowe, ale przy wsparciu Komisji Europejskiej oraz Europejskiej Agencji Kontroli Rybołówstwa.
Europejska Agencja Kontroli Rybołówstwa została utworzona w 2005 r. Jej celem jest promowanie stosowania najwyższych norm w zakresie kontroli, inspekcji i nadzoru w ramach wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb). EFCA realizuje ten cel poprzez koordynowanie współpracy między krajowymi organami inspekcji i kontroli. EFCA wspiera również Komisję i państwa członkowskie poprzez edukowanie inspektorów i osób prowadzących szkolenia z krajów UE, aby zagwarantować właściwe stosowanie przepisów dotyczących WPRyb.
O nowych przepisach jakie zostały wprowadzone w Polsce, pisaliśmy w artykule Rybołówstwo – nowe przepisy obowiązują od stycznia 2024 r.
