English
W czerwcu 2023 r. rektorzy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Politechniki Krakowskiej oraz Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie podpisali porozumienie w sprawie współpracy – Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda”. Projekt powstał w ramach Związku Uczelni InnoTechKrak. Krakowskie szkoły wyższe powołały zespoły naukowe, które w Międzyuczelnianym Centrum Badawczym „Woda” prowadzić będą badania hydrogeologiczne, hydrogeochemiczne i dotyczące gospodarki wodnej. Zajmą się również realizacją kompleksowych projektów w obszarze problemów zaopatrzenia ludności w wodę. Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda” ma największy w Polsce potencjał naukowy w szeroko rozumianym obszarze inżynierii i gospodarki wodnej. Międzyuczelniane Centrum Badawcze Międzyuczelniane Centrum Badawcze Międzyuczelniane Centrum Badawcze
Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda” – racjonalne gospodarowanie zasobami
W ciągu ostatnich 100 lat z powodu wzrostu liczby ludności i rozwoju gospodarczego, globalne zużycie wody wzrosło sześciokrotnie. Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda” ma podjąć się ogromnego wyzwania, jakim jest znalezienie sposobu na racjonalne gospodarowanie zasobami. W swoich planach ma prace związane z działaniami umożliwiającymi mierzenie i monitorowanie środowiskowego bezpieczeństwa wodnego, redukcję zanieczyszczeń, eliminację zrzutu ścieków oraz minimalizację uwalniania niebezpiecznych substancji chemicznych do środowiska.
„Wobec ekstremalizacji zjawisk klimatycznych kompleksowe zarządzanie wodą jest kluczowym czynnikiem w przetrwaniu człowieka” – mówi prof. Andrzej Szarata, rektor Politechniki Krakowskiej. – „We współczesnym świecie nie ma jednostki, która specjalizuje się w absolutnie wszystkich obszarach zagadnień, stąd idea, aby połączyć siły krakowskich uczelni i stworzyć wspólne centrum badawcze, działające w obszarze inżynierii i gospodarki wodnej”.
Od 75 lat Politechnika Krakowska zajmuje się ilościowymi i jakościowymi aspektami wodnymi. Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda”, poprzez wymianę doświadczeń w dziedzinie hydrologii i gospodarki wodnej, ma przyczynić się do zwiększenia prestiżu krakowskiego środowiska naukowego na arenie polskiej i europejskiej. „Będziemy zbierać dane wspólnie z Urzędem Marszałkowskim, który jest naszym głównym partnerem w tych działaniach. Będziemy się starali dotrzeć z ofertą szkoleń i wspólnej pracy do gmin i samorządów. Oferta zostanie skierowana również do kół studenckich i organizatorów warsztatów na uczelniach” – mówi rektor AGH.
Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda” – silna międzyuczelniana jednostka
„Naszym celem było stworzenie silnej międzyuczelnianej jednostki, zdolnej szybko delegować grupę ekspertów patrzących na wodę kompleksowo – od jej poboru, poprzez przetwarzanie, badanie, dostarczanie, niezależnie, jakiej wielkości będzie jednostka, która tej wody potrzebuje” – wyjaśnia prof. Stanisław Rybicki. – „AGH ma wspaniale rozwiniętą analitykę chemiczną, a Uniwersytet Rolniczy jest w polskiej nauce uznanym autorytetem w dziedzinie zaopatrzenia w wodę mniejszych jednostek osadniczych. Politechnika Krakowska, współpracując ze wszystkimi przedsiębiorstwami wodociągowymi w Polsce, ma bazę wiedzy technologicznej, wodociągowej, oczyszczalniowej oraz doświadczenie w rozwiązywaniu codziennych, rzeczywistych problemów związanych z obiektami i urządzeniami do przetwarzania czy pompowania wody”.
Główne kierunki działań Międzyuczelnianego Centrum Badawczego „Woda”:
Centrum Badawcze „Woda” ma zająć się m.in.:
- badaniami nad kluczowymi aspektami zagrożenia deficytem wody, zagrożeniami naturalnymi i powiązanymi wyzwaniami społecznymi;
- poprawą i konsolidacją systemów zarządzania zasobami wodnymi odpornymi na zmiany klimatu;
- rozwojem modeli hydro-ekonomicznych, ukierunkowanych na dążenie do bezpieczeństwa wodnego w Polsce, Europie i w innych częściach świata;
- zrównoważonym gospodarowaniem zasobami wodnymi w kontekście gospodarki o obiegu zamkniętym;
- zwiększeniem efektywności magazynowania wody;
- oceną potencjalnych reakcji na globalne zagrożenia poprzez środki łagodzące i adaptacyjne;
- redukcją zużycia wody przemysłowej i możliwością ponownego jej wykorzystania;
- kształceniem nowej generacji naukowców z umiejętnościami radzenia sobie ze złożonymi wyzwaniami przyszłości w zakresie globalnych aspektów woda-energia-żywność-klimat;
- zmianami klimatu – przygotowaniem modeli ekologicznych, społecznych i ekonomicznych w dziedzinie wykorzystania i zarządzania zasobami wodnymi.
Polska w grupie państw zagrożonych deficytem wody
Polska jest jednym z państw najbardziej narażonych na kryzys wodny. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na jednego mieszkańca przypada zaledwie ok. 1,6 tys. m3 wody, co plasuje nas na 24 miejscu w Unii Europejskiej. Dlatego ważne jest jej racjonalne gospodarowanie. O tym jak to robić i z jakiego dofinansowania można skorzystać, pisaliśmy we wcześniejszym artykule “Program „Moja Woda” 2023. Dofinansowanie na retencję“.
„Przy tak niskich zasobach, w trakcie suszy, wskaźnik ten obniża się do wartości poniżej 1 tys. m3, co jest już sytuacją dramatyczną, w szczególności dla sektora produkcji żywności” – zwraca uwagę rektor Uniwersytetu Rolniczego, dr. hab. inż. Sylwester Tabor. – „Poważnym problemem jest też bardzo niska retencja. W naszym kraju łączna objętość wody zmagazynowanej w zbiornikach retencyjnych stanowi tylko 6% objętości średniego rocznego odpływu rzek. W tych warunkach musimy liczyć się z zagrożeniem braku wody w naszych domach. Powołujemy Międzyuczelniane Centrum Badawcze „Woda”, aby podjąć wyzwania badawcze nad kluczowymi aspektami związanymi z deficytem wody, które nie są domeną jednej dyscypliny naukowej, a wielu – są interdyscyplinarne.”
„Woda jest teraz podstawowym wyzwaniem cywilizacyjnym, zarówno jeżeli chodzi o jej ochronę, jak i dostarczenie. Staje się coraz bardziej widocznym surowcem strategicznym” – mówi prof. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. – „Zwłaszcza dla rolnictwa. Problemy z uprawami to efekt deficytu wody, a przemysł rolno-spożywczy jest jednym z jej największych odbiorców.”
