Globalne ocieplenie – mit czy prawdziwe zagrożenie? Pogoda mówi sama za siebie. W tym roku zaobserwowano najcieplejszy wrzesień od ponad 100 lat. To taki przedział czasowy obejmują zgormadzone dane pogodowe w wielu krajach, więc obecny rok wydaje się jednym z najcieplejszych w historii. Jakie rekordy padły w roku 2023? O czym to świadczy?
Wrzesień 2023 na świecie
W tym roku w wielu rejonach świata zaobserwowano najcieplejszy wrzesień w historii. Rekordowe temperatury zanotowano na Syberii i Bliskim Wschodzie, w południowej Afryce, Australii i Europie. W Japonii wrzesień był cieplejszy od średniej z poprzednich lat o 2,66°C. W 2/3 regionów kraju padły rekordy wrześniowych temperatur.
Sięgały niemal 30°C. Doniesienia z USA mówią o rekordach m.in. w Teksasie, gdzie zaobserwowano najgorętszy wrzesień w historii, ze średnią temperaturą 30,5°C. Na całym świecie tegoroczny wrzesień był o 0,05°C cieplejszy niż poprzedni rekordzista z roku 2019. Ostatnie 5 lat stanowi najgorętsze lata w historii, co częściowo jest związane ze zjawiskiem pogodowym El Niño. Obecnie obserwuje się wzrost średniej temperatury o 1,2°C w porównaniu z wartościami sprzed epoki przemysłowej.
Najcieplejszy wrzesień w Europie Zachodniej
We Francji tegoroczny wrzesień był cieplejszy o 3,5-3,6°C od wartości referencyjnej dla okresu 1991-2020. Średnia temperatura w tym kraju we wrześniu wyniosła aż 21,5°C, przy czym najwyższa dzienna wynosiła aż 38,8°C, co stanowi dotychczasowy rekord. Zaobserwowano, że wyraźnie podwyższone średnie miesięczne temperatury notuje się we Francji od prawie 2 lat.
Również w Wielkiej Brytanii padł rekord. Najwyższa dotychczasowa średnia wrześniowa temperatura – 22°C – znacząco przekroczyła poprzedni rekord: 20,9°C. Padł również rekord dziennej wrześniowej temperatury – ponad 33°C, co uczyniło ten dzień najcieplejszym w roku w tym kraju.
Najcieplejszy wrzesień w Europie Środkowej
Podobne obserwacje poczyniono w Niemczech – tegoroczny wrzesień był najcieplejszy w historii pomiarów w tym kraju. Temperatura wynosiła średnio 17,2°C, czyli prawie o 4°C więcej niż w okresie 1961-1999.
Również w Polsce zanotowano temperatury wyższe o 3,6°C niż średnia referencyjna, co czyni tegoroczny wrzesień najcieplejszym od ponad 100 lat, czyli od momentu rozpoczęcia regularnych pomiarów.
Kraje z rejonu Alp – Austria i Szwajcaria – także podały informacje o rekordowych średnich temperaturach z tegorocznego września, przekraczających wszystkie dane zebrane z poprzednich lat. Kolejną niepokojącą wiadomością była informacja o utracie przez alpejskie lodowce w ciągu ostatnich 2 lat aż 10 proc. objętości.
Prognozy na październik
W związku z aktywnością El Niño oraz dużą emisją gazów cieplarnianych przewiduje się, że nie tylko wrzesień będzie obfitował w rekordy temperaturowe. Już teraz prognozy mówią o niezwykle ciepłym październiku z temperaturami nawet o 10°C wyższymi niż dotychczasowe średnie. Letnia pogoda ma się pojawić m.in. w UK, a także na zachodzie Europy – przewiduje się ponad trzydziestostopniowe upały w Portugalii, Hiszpanii i na południu Francji.
Najcieplejszy wrzesień – o czym to świadczy?
Wszystkie powyższe doniesienia, zarówno dotyczące wyjątkowo ciepłego września, jak i ogólnego wzrostu średnich miesięcznych temperatur w ciągu roku, malują dość ponurą wizję. Widzimy na własne oczy, jak duże jest tempo globalnego ocieplenia. W ostatnich latach zaobserwowaliśmy szybkie topnienie lodowców, ogromne pożary w Kalifornii, Arktyce, Grecji, powodzie w Azji. Fale upałów i długie okresy deszczowe pojawiają się na całym świecie. W dalszych latach możemy być świadkami podobnych lub nawet bardziej intensywnych zjawisk – mogą wystąpić susze, pożary, burze, skutkujące ogromnymi stratami materialnymi. Ekstrema są niezwykle niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi.
Konsekwencje rekordowych temperatur
Dalsze konsekwencje ocieplania klimatu mogą być katastrofalne, dlatego tak ważne jest ograniczenie produkcji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń, a także promocja odnawialnych źródeł energii. W ramach porozumienia klimatycznego z Paryża z 2015 r. wiele krajów zgodziło się podjąć próbę ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5°C, co zdaniem naukowców pozwoliłoby uniknąć najbardziej katastrofalnych skutków zmiany klimatu. Mimo wprowadzanych ograniczeń emisji przewiduje się jednak wzrost temperatur znacznie powyżej 1,5°C. Dalsze rozmowy na ten temat będą prowadzone na szczycie COP28 w Dubaju na przełomie listopada i grudnia.