Największa rafa koralowa na świecie to Wielka Rafa Koralowa, rozciągająca się na ponad 2,3 tys. km. Jest najbardziej znanym globalnie systemem raf, który stanowi jeden z najważniejszych ekosystemów morskich na Ziemi. W 1981 r. wpisano go na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ze względu na ogromną wartość ekologiczną i naukową, ale także z powodu naturalnego piękna.
Rafy koralowe to odpowiedniki podwodnych lasów
Rafy koralowe to różnorodne ekosystemy, podwodne odpowiedniki lasów, połączone strukturami węglanu wapnia. Zajmują zaledwie 1 proc. dna oceanu, a według szacunków są domem dla około 25 proc. gatunków morskich świata. Większe skupiska koralowców, takie jak Wielka Rafa Koralowa, w rzeczywistości składają się z wielu mniejszych systemów połączonych w jeden. Integracja życia roślinnego i kolorowych ryb morskich sprawia, że rafy koralowe są przykładem wspaniałej bioróżnorodności i niepowtarzalnego ekosystemu wodnego.
Wielka Rafa Koralowa
Wielka Rafa Koralowa znajduje się na wschodnim wybrzeżu Australii, w stanie Queensland, w Morzu Koralowym na Oceanie Spokojnym. Jako największy na świecie ekosystem jest ona większa niż na przykład Włochy, a Nowa Zelandia zmieściłaby się w Parku Morskim Wielkiej Rafy Koralowej 1,3 raza. Ten bogaty układ rozciąga się na ponad 2,3 tys. km i składa się z 3 tys. pojedynczych systemów, co stanowi około 10 proc. raf koralowych na świecie.
Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej obejmuje blisko 344,5 tys. km2(około 70 mln boisk piłkarskich). Znany jest z pięknych krajobrazów podwodnych oraz ze swojej ogromnej bioróżnorodności – żyje tam ponad 1,6 tys. gatunków ryb, współistniejących z 400 rodzajami koralowców. Jest jedynym żywym organizmem widocznym z kosmosu. To miejsce jest ważne nie tylko naukowo, ale także turystycznie, przyciągając każdego roku miliony odwiedzających z całego świata. Dziś Wielka Rafa Koralowa jest parkiem morskim i obszarem światowego dziedzictwa kulturowego.
Rafa to znacznie więcej niż koralowiec. Istnieje tu niesamowita różnorodność ryb, ponad 1600 gatunków. Od maleńkich, które podróżują w pyskach innych, po ponad stukilogramowe, które wysysają pokarm razem ze skorupkami z piasku. To bez wątpienia różnorodność. Te i wiele innych ciekawostek można usłyszeć od Fiony Meridy, dyrektorki ds. edukacji i zaangażowania w Reef Authority, australijskiej agencji zarządzającej Wielką Rafą Koralową.
Kilka faktów dotyczących zwierząt mieszkających w Wielkiej Rafie Koralowej
Wielka Rafa Koralowa jest domem dla oszałamiającej i różnorodnej gamy zwierząt – od mikroskopijnego planktonu po wieloryby ważące ponad 100 t. Żyje tam:
- 1625 gatunków ryb – 10 proc. wszystkich żyjących na świecie;
- ponad 600 rodzajów twardych i miękkich koralowców;
- 215 gatunków ptaków;
- 133 odmiany rekinów i płaszczek;
- 30 gatunków wielorybów i delfinów;
- 14 gatunków węży morskich;
- 6 z 7 gatunków żółwi morskich;
- 25 proc. wszystkich znanych gatunków morskich.
Wielka Rafa Koralowa i zagrożenia
Delikatny i wrażliwy ekosystem Wielkiej Rafy Koralowej znajduje się pod presją wielu działań człowieka oraz innych zagrożeń, m.in. zmiany klimatu, globalnego ocieplenia, zakwaszenia oceanów, słabej jakości wody z powodu zanieczyszczenia lądowego, szkodników, takich jak jedzące koralowce rozgwiazdy korony cierniowej, wędkarstwo czy rozwój wybrzeża.
Koralowce, choć wydają się martwe, żyją i tworzą w swoim otoczeniu struktury, które zapewniają schronienie i pożywienie wielu gatunkom ryb i innym organizmom morskim. Rosną niezwykle wolno, a niektóre z nich istnieją od setek, a nawet tysięcy lat. Koralowce są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany, takie jak temperatura wody czy jej skład chemiczny. Ochrona rafy jest niezmiernie istotna, dlatego rząd Queensland ściśle współpracuje z wieloma partnerami i przeznacza ogromne fundusze na ten cel.
Stan Wielkiej Rafy Koralowej jest ściśle monitorowany przez lokalnych operatorów i Zarząd Parku Morskiego. Blaknięcie koralowców jest naturalną reakcją na stres i zdarza się wcale nie tak rzadko, jednak masowa utrata kolorów może skutkować ich śmiercią. O rafach koralowych pisaliśmy już na łamach naszego czasopisma: o tym, z jakimi problemami się mierzą oraz o tym, jak mały krab dekorator (Schizophrys aspera) może przyczynić się do ochrony Wielkiej Rafy Koralowej.
Autorzy zdjęć: Katarzyna Banaszak, Krzysztof Łachacz