Niskoemisyjne paliwa i wodór – nowa metodyka KE

Komisja Europejska opublikowała rozporządzenie delegowane określające metodykę oceny ograniczenia emisji gazów cieplarnianych dzięki paliwom niskoemisyjnym, wynikającą z zobowiązań zapisanych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1788 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie wspólnych zasad rynków wewnętrznych gazu odnawialnego, gazu ziemnego i wodoru.

Zgodnie z art. 9 dyrektywy Komisja Europejska została zobowiązana do przyjęcia metodyki najpóźniej do dnia 5 sierpnia 2025 r. Uzupełni ona istniejące metody dotyczące wodoru odnawialnego i paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego oraz unijne ramy regulacyjne.

Jak wyglądały konsultacje dotyczące przyjętego rozporządzenia?

Przyjęcie aktu delegowanego dotyczącego metodyki niskoemisyjnego wodoru i paliw jest następstwem intensywnego procesu konsultacji z zainteresowanymi stronami i państwami członkowskimi. Pierwszy projekt opublikowano w celu uzyskania informacji zwrotnych do dnia 25 października 2024 r. Akt delegowany był następnie dwukrotnie omawiany z ekspertami z państw członkowskich w ramach grupy ekspertów ds. paliw odnawialnych i niskoemisyjnych w dniach 7 listopada 2024 r. i 19 maja 2025 r.

Jakie znaczenie ma metodyka dotycząca niskoemisyjnego wodoru i paliw?

Zgodnie z przyjętymi celami UE dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., szczegółowo na ten temat pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Cel klimatyczny na 2040 r. i droga ku neutralności klimatycznej do 2050 r. W ramach bieżących działań planuje się wspierać w szczególności konkurencyjną i zrównoważoną gospodarkę, w której wodór jest sektorem strategicznym. Wodór niskoemisyjny jest niezbędnym elementem działań na rzecz dekarbonizacji sektorów, w których elektryfikacja obecnie jest nierealna, takich jak lotnictwo, żegluga i niektóre procesy przemysłowe. Przyjęta metodyka dotycząca niskoemisyjnego wodoru i paliw przyczyni się do osiągnięcia unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r., przy jednoczesnym zapewnieniu utrzymania wiodącej roli i konkurencyjności europejskiego sektora wodoru i przemysłu europejskiego.

Wodór niskoemisyjny

Aby wodór i powiązane z nim paliwa mogły zostać uznane za niskoemisyjne, będą musiały osiągnąć próg 70 proc. ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z wykorzystaniem paliw kopalnych o nieobniżonej emisji. Oznacza to, że wodór niskoemisyjny może być produkowany na różne sposoby, na przykład przy użyciu gazu ziemnego z wychwytywaniem, utylizacją i składowaniem dwutlenku węgla (CCUS) – technologii zapobiegającej emisjom z procesu produkcji wodoru, a także z niskoemisyjnych źródeł energii elektrycznej.

W metodzie określonej w akcie delegowanym stosuje się podejście oparte na cyklu życia, które uwzględnia wszystkie emisje związane z produkcją i stosowaniem, w tym z wydobycia, produkcji, transportu i wykorzystania. Metodyka uwzględnia również emisje metanu i rzeczywiste wskaźniki wychwytywania CO₂. Uznano w niej różnorodność koszyków energetycznych w państwach członkowskich, otwierając różne ścieżki produkcji wodoru niskoemisyjnego. W akcie delegowanym nie określono udziału energii ze źródeł odnawialnych, który można uwzględnić w odniesieniu do wodoru wytwarzanego z energii elektrycznej. Aspekt ten opisano w dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii, przyjmując podejście oparte na średniej rocznej. Komisja jest gotowa zająć się tym tematem podczas przeglądu dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii.

Przepisy dotyczące paliw niskoemisyjnych zawarte w akcie delegowanym będą obowiązywały zarówno do producentów krajowych, jak i spoza UE, którzy chcą eksportować wodór do UE. W kwestii certyfikacji producenci mogą polegać na ugruntowanym systemie. Udzielają ich międzynarodowe firmy z ponad dziesięcioletnim doświadczeniem na całym świecie.

Globalny Monitor Metanu 2025. Alarmujący raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej

Kiedy te przepisy zaczną obowiązywać?

Po przyjęciu akt delegowany zostanie przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Będą one miały dwa miesiące, z możliwością przedłużenia o kolejne dwa na wniosek współprawodawców, na zatwierdzenie aktu delegowanego lub zgłoszenie wobec niego sprzeciwu. Jeżeli dokument przejdzie kontrolę Parlamentu Europejskiego i Rady, wejdzie w życie i zacznie obowiązywać 20 dni po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Jakie działania mające na celu rozwój sektora niskoemisyjnego wodoru i paliw planuje w przyszłości zrealizować KE?

W przyszłości Komisja Europejska oceni wpływ alternatywnych ścieżek na system energetyczny i oszczędności emisji oraz potrzebę utrzymania równych warunków działania przy pozyskiwaniu w pełni odnawialnej energii elektrycznej. W 2026 r. rozpocznie konsultacje publiczne na temat projektu metodyki stosowania umów zakupu energii elektrycznej w odniesieniu do energii jądrowej, zwiększając przejrzystość produkcji wodoru niskoemisyjnego z bezpośrednich źródeł jądrowych.