W ramach programu 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych w województwie kujawsko-pomorskim projektowany jest nowy rezerwat Torfowisko Jezierzba. Obejmujący powierzchnię prawie 37 ha obszar położony jest na terenie Nadleśnictwa Woziwoda i odznacza się unikalnymi walorami przyrodniczymi o znaczeniu ponadregionalnym, w tym rzadkimi gatunkami torfowców, mchów i roślin naczyniowych.
Nowy rezerwat w Borach Tucholskich
Torfowisko Jezierzba jest jedną z dwunastu propozycji zgłoszonych jak dotąd przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Bydgoszczy do konsultacji społecznych w ramach inicjatywy 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. Przypomnijmy, że RDOŚ w całym kraju przygotowały projekty ustanowienia nowych obszarów ochrony środowiskowej i zaprosiły obywateli do zgłaszania własnych uwag i sugestii. W większości regionów konsultacje odbywają się w kilku turach w miarę przygotowywania kolejnych propozycji.
Pomysł stworzenia rezerwatu Torfowisko Jezierzba nie jest jednak nowy. Zrealizowany w 2021 r. polsko-norweski projekt badawczy Ochrona cennych ekosystemów Borów Tucholskich wykazał, że torfowisko mszarne w powiecie tucholskim posiada ogromny potencjał przyrodniczy i jest siedliskiem wielu zagrożonych gatunków oraz zbiorowisk roślinnych. W ramach projektu dofinansowanego z Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu przygotowano inwentaryzację zasobów przyrodniczych i mapowanie roślinności torfotwórczej, co posłużyło za podstawę do sformułowania rekomendacji w sprawie powołania nowego rezerwatu.
Projektowany rezerwat Torfowisko Jezierzba ma powierzchnię 39,97 ha i otulinę rozciągającą się na dalszych 67 ha. Położony jest w granicach Tucholskiego Parku Krajobrazowego i obszaru Natura 2000 Bory Tucholskie PLB220009, obejmując lasy należące do Leśnictw Biała i Wilcze Doły.
źródło: GDOŚ
Torfowisko Jezierzba – unikalna szata roślinna
Wyznaczony do objęcia ochroną obszar jest pozostałością po dawnym kompleksie jeziorno-torfowiskowym, który ukształtowany został w pasie między wydmami polodowcowymi. Niestety, intensywna melioracja prowadzona przez lokalną ludność od XIX w. doprowadziła do wysuszenia jeziora Kloce. W bardzo dobrym stanie zachowały się natomiast bagna i tzw. torfowiska wysokie bałtyckie. Całość otoczona jest lasami i borami bagiennymi oraz śródleśnymi łąkami.
Torfowisko Jezierzba jest wysoce zróżnicowane w przekroju – od młodocianych olsów torfowcowych na obrzeżach, przez trzęsawiska i murawy bliźniczkowe, po zajmujące serce rezerwatu torfowisko mszarne z kilkunastoma gatunkami torfowców, m.in. bardzo rzadkim torfowcem brodawkowatym (Sphagnum papillosum), torfowcem pierzastym (Sphagnum subnitens), torfowcem brunatnym (Sphagnum fuscum) czy torfowcem ząbkowanym (Sphagnum denticulatum).
Kolejną ciekawą grupę rzadkich i chronionych gatunków stanowią mchy brunatne obejmujące m.in. krzywoszczeć torfową (Campylopus pyriformis), płonnik cienki (Polytrichum strictum), próchniczek błotny (Aulacomnium palustre) oraz drabik drzewkowaty (Climacium dendroides). Na uwagę zasługują również wątrobowce natorfek pływający (Odontoschisma fluitans) oraz Fuscocephaloziopsis macrostachya. Wreszcie, na obszarze projektowanego rezerwatu Torfowisko Jezierzba nie brakuje też fascynujących gatunków roślin naczyniowych, w tym mięsożernej rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia), rzadkiej w Polsce turzycy bagiennej (Carex limosa) oraz fiołka torfowego (Viola epipsila), będącego unikalnym reliktem epoki lodowcowej.
Powołanie rezerwatu Torfowisko Jezierzba służyć ma ochronie pojedynczych cennych gatunków, ale także czterech siedlisk przyrodniczych sieci Natura 2000. Inicjatywa wpisuje się również w koncepcję zachowania i odtwarzania obszarów podmokłych, które stanowią kluczowy element przeciwdziałania zmianie klimatu.
