Dnia 5 maja wpłynął do Sejmu rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw. Ten, ponad siedemdziesięciostronicowy dokument przewiduje istotne zmiany przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2023 r. poz. 633). W uzasadnieniu do ustawy zmieniającej wskazano, że konieczność zmian jest następstwem luki prawnej w zakresie ochrony złóż kopalin, na którą zwróciła uwagę NIK w wystąpieniu sporządzonym w związku z kontrolą przeprowadzoną w 2017 r. w Ministerstwie Środowiska.
Zasadniczą zmianą jest wprowadzenie do przepisów definicji złoża strategicznego. Projekt definiuje je jako złoże kopaliny, które ze względu na jego znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlega szczególnej ochronie prawnej. Zamierzeniem nowelizacji jest, aby złoże, w całości albo w części uznane za strategiczne, zostało objęte większą ochroną. Zmianom podlegają także inne ustawy. Czytając dokument, widzimy znaczące zmiany w ustawie Prawie ochrony środowiska, Prawie wodnym oraz o planowaniu przestrzennym. Proponowana zmiana w bezpośredni sposób oddziałuje na 10 innych ustaw oraz pośrednio (porządkując zapisy) na kolejnych 16.
Nowelizacja ustawy Prawo geologiczne i górnicze pretekstem do zmian w innych ustawach
W ustawie Prawo ochrony środowiska projekt nowelizacji zakłada modyfikację przepisów w zakresie dotyczącym ochrony złóż. Wprowadza zapisy stawiające ochronę złóż kopalin na równi z zasadami zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Propozycje rozszerzają zapisy związane z ochroną środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji zaplanowanych inwestycji.
W ustawie Prawo wodne dokonano zmian w zakresie powiązania wysokości opłaty jednostkowej za pobór wód podziemnych oraz powierzchniowych odpowiednio z dostępnymi zasobami wód podziemnych oraz SNQ. Usunięto uzależnienie stawki od dostępnych zasobów wód podziemnych oraz średniego niskiego przepływu z wielolecia (zawarte w art. 270 ust. 6 i art. 271 ust. 2 i 3 ustawy Prawo wodne).
Dodatkowo w art. 274 pkt 1 już na stałe przyjęto jedną stawkę opłat za pobór wód podziemnych i powierzchniowych, bez różnicowania przedmiotowych stawek od dostępnych zasobów wód podziemnych czy też SNQ. Do tej pory, co roku wprowadzano przepis przejściowy w tym zakresie. Należy zwrócić uwagę, że zapisy zmieniające wprowadzono niejako przy okazji i w tym przypadku nie mają one związku z nowelizacją ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
Reforma PIG-PIB – Państwowej służby geologicznej oraz Państwowej służby hydrogeologicznej
Do tej pory służby (geologiczna i hydrogeologiczna) są pełnione przez jeden podmiot Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy PIG-PIB. Projekt nowelizacji ustawy geologicznej wprowadza ujednolicenie służby i zastąpienie jej jedną instytucją. Jako przyczynę reformy ustawodawca podaje problematykę finansowania oraz rozliczania realizacji zadań, w ramach różnych działów administracji rządowej. PIG-PIB przypisany jest bowiem do dwóch ministrów: środowiska oraz gospodarki wodnej.
W ocenie ustawodawcy nie sprzyja to skuteczności oraz optymalizacji funkcjonowania służb. Brak jest uzasadnienia dla funkcjonowania odrębnej służby hydrogeologicznej w sytuacji, gdy w sensie naukowym i praktycznym jest ona częścią geologii. Wskazano więc włączenie zadań Państwowej służby hydrogeologicznej do funkcji Państwowej służby geologicznej i przypisanie ich jako sprawy działu administracji rządowej – środowisko.
Więcej przeczytacie na stronie rządowej – projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze – druk sejmowy nr 3238.
W dniu 16 maja projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze trafił do pierwszego czytania w Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
Źródło: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=6F3583DBB9C949A0C12589B100437042 (dostęp: 28.05.2023)