W dniu 13 października 2023 r. z inicjatywy Komisji Europejskiej uruchomiona została przeglądarka obszarów zagrożonych powodzią w obrębie Unii. Nowe narzędzie ma wspomagać decydentów oraz profesjonalistów w podejmowaniu decyzji z uwzględnieniem ryzyka związanego z wylewaniem rzek i podtopieniami. Dostęp do przeglądarki jest otwarty dla wszystkich i bezpłatny.
Ryzyko powodziowe w UE
W sierpniu 2023 r. gigantyczne powodzie nawiedziły Słowenię i przylegające do niej regiony Austrii oraz Chorwacji. Zginęło 7 osób, a 16 tys. pozostało bez prądu, setki domów uległo podtopieniom. Odnotowano też liczne niszczycielskie lawiny błotne. We wrześniu w dwóch falach powodziowych na terenie Grecji życie straciły 43 osoby i 180 tys. zwierząt hodowlanych. Ewakuowano osiem wiosek, a oprócz przerw w dostawie elektryczności pojawiły się również problemy z podażą wody pitnej.
Zdaniem komisarza UE ds. środowiska, Virginijusa Sinkevičiusa, humanitarne i ekonomiczne koszty powodzi na południu Europy będą kolosalne. Niestety, ekstremalne zjawiska pogodowe w ostatnich latach przybierają na sile, a obok susz coraz częściej grożą nam niespotykanie intensywne opady deszczu. Społeczeństwo musi przygotowywać się na najgorsze scenariusze, aby mogło adaptować się do nowych warunków. Internetowa przeglądarka obszarów zagrożonych powodzią ma ten proces ułatwić.
Bliska współpraca na szczeblu europejskim
Uruchomienie przeglądarki zbiegło się w czasie ze spotkaniem Komisji Europejskiej, przedstawicieli krajów członkowskich oraz innych zainteresowanych stron. Jego ideą jest zacieśnienie współpracy na poziomie międzynarodowym w myśl postanowień zawartych w Ramowej Dyrektywie Wodnej (2000/60/WE) oraz Dyrektywie powodziowej (2007/60/WE).
Przeglądarka obszarów zagrożonych powodzią ma w sposób prosty, czytelny i przyjazny użytkownikom dostarczać kluczowych informacji potrzebnych do zarządzania ryzykiem. Narzędzie w jednym miejscu gromadzi dane z różnych krajów, ułatwiając koordynację działań w sytuacji zdarzeń transgranicznych. Dane dostarczane są przez poszczególne państwa członkowskie we współpracy z Komisją Europejską oraz Europejską Agencją Środowiska (EEA).
Jak działa przeglądarka obszarów zagrożonych powodzią?
Jak wynika z październikowego statusu nowego internetowego narzędzia, nawet 14 tys. obszarów w Unii Europejskiej podlega znaczącemu ryzyku powodziowemu. Zobrazowane są one w formie interaktywnej mapy, na której na pomarańczowo zaznaczono zagrożone strefy. Dla ułatwienia mapa posiada opcję zmiany warstwy, np. na topograficzną czy OpenStreetMap.
Przybliżając poszczególne lokalizacje i klikając na mapę, użytkownik przekierowywany jest do dokumentów przygotowanych na poziomie krajowym. Obejmują one wstępne oceny ryzyka powodziowego, szczegółowe mapy zagrożeń oraz plany zarządzania ryzykiem w językach narodowych.
Przeglądarka obszarów zagrożonych powodzią w UE uwzględnia możliwość zmian poziomu ryzyka w czasie, obligując państwa członkowskie do okresowej weryfikacji danych. Zgodnie z Dyrektywą powodziową aktualizacje planów zarządzania ryzykiem powodziowym powinny być przeprowadzane co sześć lat. Obecnie obowiązujące dokumenty dotyczą okresu 2022-2027.