Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa w UE – trwają konsultacje projektu przepisów

Do 23 sierpnia 2024 r. Komisja Europejska (KE) zaprasza wszystkich zainteresowanych do wyrażania opinii i uwag oraz składania propozycji w ramach trwających konsultacji. Tematem są rachunki ekonomiczne dla rolnictwa Unii Europejskiej (UE). Celem konsultowanego wniosku jest ujednolicenie rozporządzenia (WE) nr 138/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 grudnia 2003 r. dotyczącego rachunków gospodarczych dla rolnictwa we Wspólnocie, które od czasu jego opublikowania zostało kilkakrotnie zmienione. Nowe, projektowane właśnie rozporządzenie zastąpi dotychczasowe akty prawne w tym obszarze.

Jak wskazuje KE, wniosek zachowuje treść aktów, zbierając je w jeden dokument i dokonując formalnych zmian, które wynikają z samego ujednolicenia. KE opracuje podsumowanie wszystkich nadesłanych opinii, a następnie przedstawi je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie jako wkład do debaty legislacyjnej. Wyniki konsultacji zostaną opublikowane 8 tygodni po ich zamknięciu.

Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa

Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa są podstawowym narzędziem do analizy sytuacji gospodarczej w rolnictwie w krajach UE, pod warunkiem że sporządzane są w oparciu o takie same zasady oraz na podstawie takiego samego zakresu danych.

Głównym celem rachunków ekonomicznych dla rolnictwa jest analiza procesu produkcji oraz tworzonego przez ten proces dochodu pierwotnego. Oczywiście, jak wskazuje wniosek, istnieje różnica pomiędzy dochodami powstałymi w wyniku produkcji rolniczej a dochodami rolniczych gospodarstw domowych, gdyż te ostatnie, poza dochodem z działalności rolniczej, mogą mieć inne jego źródła. Ponadto, jak wskazuje się we wniosku, monitorowanie i ocena wspólnej polityki rolnej wymaga porównywalnych, uaktualnionych i wiarygodnych informacji na temat gospodarczej sytuacji w rolnictwie, w tym na temat zmian w dochodach rolniczych.

Przepisy UE regulujące kwestie rachunków ekonomicznych dla rolnictwa

Zmieniane kilkakrotnie rozporządzenie (WE) nr 138/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 grudnia 2003 r. dotyczącego rachunków gospodarczych dla rolnictwa we Wspólnocie jest podstawowym przepisem odnoszącym się do tego obszaru działalności. Natomiast rozporządzenie (WE) nr 223/2009 stanowi ramy prawne dla statystyk europejskich oraz zobowiązuje państwa członkowskie do przestrzegania zasad statystycznych i kryteriów jakościowych zbieranych i opracowywanych danych, w tym tych odnoszących się do rachunków ekonomicznych.

Propozycje ujednolicenia przepisów odnoszących się do rachunków ekonomicznych dla rolnictwa

Z uwagi na fakt, że przepisy odnoszące się do rachunków ekonomicznych dla rolnictwa UE były wielokrotnie zmieniane, zaistniała potrzeba ich ujednolicenia. Postępowanie w takim przypadku musi być podejmowane w pełnej zgodności z tradycyjną procedurą przyjmowania aktów UE.

Jednocześnie w związku z potrzebą przekazywania przez kraje członkowskie porównywalnych informacji, jednym z celów proponowanych zmian ujednolicających przepisy odnoszące się do rachunków ekonomicznych dla rolnictwa jest stworzenie wspólnych norm statystycznych, które pozwolą na budowanie zharmonizowanych zbiorów danych. Obecnie statystyki nie są już traktowane jako jedno z wielu źródeł informacji służących do kształtowania polityki, lecz odgrywają główną rolę w procesie decyzyjnym.

Zakres wniosku rozporządzenia dotyczącego rachunków ekonomicznych dla rolnictwa w UE

Konsultowany wniosek został sporządzony na podstawie wstępnej konsolidacji rozporządzenia (WE) nr 138/2004 i aktów je zmieniających, przygotowanej przez Urząd Publikacji Unii Europejskiej za pomocą systemu przetwarzania danych. Tam, gdzie artykułom nadano nowe numery, korelacja pomiędzy starą i nową numeracją została określona w tabeli stanowiącej załącznik IV do ujednoliconego projektu rozporządzenia.

Konsultowany projekt rozporządzenia ustanawia przepisy dotyczące rachunków ekonomicznych dla rolnictwa (EAA) w UE i określa:

1. metodyki EAA (wspólne normy, definicje, klasyfikacje i zasady rachunkowe), przeznaczone do wykorzystania w opracowaniu rachunków na porównywalnych podstawach dla celów UE oraz do przekazywania danych;
2. terminy przekazywania danych dotyczących rachunków rolniczych, opracowanych zgodnie z metodyką EAA.

Niemniej jednak, w projekcie rozporządzenia wskazano, że żadne z państw członkowskich nie jest zobowiązane do stosowania metodyki EAA w opracowywaniu rachunków rolniczych do swoich własnych celów.

Zasady zaproponowane w projekcie rozporządzenia

Państwa członkowskie zobowiązane będą do przekazywania KE (Eurostatowi) danych określonych w załączniku II do projektu rozporządzenia w terminach wskazanych w tym załączniku. Następnie Eurostat rozpowszechniać będzie nieodpłatnie w Internecie przekazywane dane.

Do państw członkowskich UE należeć będzie podjęcie niezbędnych środków w celu zapewnienia jakości przekazywanych danych i metadanych. Ponadto państwa członkowskie do dnia 31 grudnia 2025 r., a następnie co pięć lat, zobowiązane będą do dostarczenia Eurostatowi sprawozdania dotyczącego jakości danych z danego okresu sprawozdawczego. W projekcie rozporządzenia określono również odstępstwa. Projekt rozporządzenia wejdzie w życie 20 dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.