Rekordowe upały nadciągają, co to oznacza dla Polski?

upały

Kto planuje w tym roku wakacje we Włoszech czy Hiszpanii, powinien przygotować się na tropikalne temperatury. Według najnowszej prognozy IMGW-PIB słupek rtęci pobije kolejne rekordy również w Polsce – całkiem możliwe jest, że czeka nas najgorętsze lato w historii. Wiadomość ta może ucieszyć miłośników plażowania, ale dla wielu ludzi stanowi poważne zagrożenie. Ucierpieć może również środowisko naturalne, w tym ekosystemy wodne.

Na świecie jest coraz goręcej

14 maja br. w magazynie Nature ukazało się alarmujące badanie międzynarodowego zespołu naukowców z Niemiec, Czech i Wielkiej Brytanii. Wynika z niego, że rok 2023 był najcieplejszy od 2 tys. lat, a średnia temperatura na półkuli północnej wzrosła już o 2,07°C w stosunku do okresu sprzed rewolucji przemysłowej. Analogiczne szacunki dla półkuli południowej utrudnia brak szczegółowych danych historycznych.

W 2023 r. meteorolodzy odnotowali nie tylko najgorętsze lato ostatnich dwóch milleniów, ale również jesienne rekordy ciepła. Według amerykańskiego Narodowego Centrum Informacji Środowiskowej (NCIE) tegoroczny kwiecień był jedenastym z rzędu najcieplejszym miesiącem na naszej planecie. Na 14,7 proc. powierzchni lądu odnotowano niespotykane dotąd wiosenne temperatury.

W Europie ubiegłoroczne najgorętsze lato przełożyło się na średnią temperaturę 19,63°C – to aż o 0,83°C więcej niż wynosi średnia dla okresu od czerwca do sierpnia. W niektórych zachodnich krajach europejskich oraz Turcji upały wiązały się z ponadprzeciętną ilością opadów, prowadzącą do lokalnych podtopień. W środkowej części kontynentu i Skandynawii odnotowano natomiast uciążliwą suszę.

Niepokojące prognozy na lato 2024

Niestety, trend globalnego ocieplenia nie wydaje się zwalniać tempa, mimo że słabnie już wpływ El Niño. Agencje meteorologiczne na całym świecie wydają ostrzeżenia przed kolejnymi falami letnich upałów. W Ameryce Północnej prognozuje się temperatury wyższe niż średnia minimalna do końca czerwca – dotyczyć to będzie nawet Alaski. Aż 133 mln ludzi znajduje się w strefie zagrożenia powodziami, wynikającymi z gwałtownego topnienia rekordowej w tym roku pokrywy śnieżnej.

W Europie również prognozuje się najgorętsze lato od tysięcy lat. Odejście El Niño wiąże się co prawda z symultanicznym nadejściem chłodnego trendu La Niña, ale zmiany te mają tak ogromną skalę, że zachodzą bardzo powoli. Ochłodzenie odczujemy więc najprawdopodobniej dopiero na początku zimy, a w ciągu lata przeważać będzie neutralna faza oscylacji południowej (tzw. ENSO). Szczególnie wysokie temperatury przepowiadane są dla południowej części Europy – Hiszpanii, Włoch i Bałkanów.

Rekordowe upały
Mapa przedstawiająca prawdopodobieństwo przekroczenia średnich temperatur w Europie w okresie od czerwca do sierpnia 2024; źródło: ECMWF/https://climate.copernicus.eu/seasonal-forecasts 

IMGW-PIB przewiduje, że lato w Polsce przyniesie wyższe temperatury niż zwykle. Zgodnie z najnowszymi prognozami, w miesiącach czerwcu, lipcu i sierpniu średnia temperatura powietrza na terenie całego kraju ma być wyższa od średniej wieloletniej z lat 1991-2020. Oznacza to, że średnie dobowe temperatury w wielu regionach przekroczą 19°C. W ciągu dnia możemy się więc spodziewać ponad 30-stopniowych upałów. Przypomnijmy, że rekord temperatury w 2023 r. padł w sierpniu w Ostrołęce – słupek rtęci sięgnął wówczas 35,7°C. Suma opadów atmosferycznych powinna natomiast utrzymać się w sezonowej normie.

Jakie skutki może mieć najgorętsze lato w historii?

W Europie rocznie z powodu upałów umiera przedwcześnie ok. 20 tys. ludzi. Według Światowej Organizacji Zdrowia wysokie temperatury powodują wyczerpanie i udary cieplne, sprzyjają rozwojowi zakrzepicy i utrudniają kontrolę nadciśnienia. Zaostrzają również symptomy chorób dróg oddechowych i układu krążenia, a także zaburzenia nerek i choroby psychiczne. Szczególnemu ryzyku podlegają dzieci do lat 4 oraz seniorzy powyżej 65 roku życia.

Fale upałów oddziałują również na środowisko fizyczne, w jakim żyjemy. NOAA prognozuje na przykład, że potencjalnie najgorętsze lato w historii w szczególny sposób dotknie Teksas, gdzie wysokim temperaturom towarzyszyć będą skąpe opady deszczu. Środkowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych grozi więc dotkliwa susza oraz niszczycielskie pożary.

Paradoksalnie, najbardziej uciążliwe dla Ziemi są wysokie temperatury w nocy. Szczególnie chętnie korzystamy wówczas z klimatyzacji, której działanie odpowiada za niemal 4 proc. globalnych emisji gazów cieplarnianych. Tym samym zacieśnia się zaklęte koło antropogenicznego wpływu na światowy klimat. Pozostaje nadzieja, że La Niña da nam w końcu odetchnąć w 2025 r. i pomoże ograniczyć ciągłe ocieplanie się atmosfery.


Zdj. główne: Chris Ried

Assistant Icon

Używamy plików cookie, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z Internetu. Zgadzając się, zgadzasz się na użycie plików cookie zgodnie z naszą polityką plików cookie.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ustawienie prywatności

Kiedy odwiedzasz dowolną witrynę internetową, może ona przechowywać lub pobierać informacje w Twojej przeglądarce, głównie w formie plików cookie. Tutaj możesz kontrolować swoje osobiste usługi cookie.

These cookies are necessary for the website to function and cannot be switched off in our systems.

Technical Cookies
In order to use this website we use the following technically required cookies
  • wordpress_test_cookie
  • wordpress_logged_in_
  • wordpress_sec

Cloudflare
For perfomance reasons we use Cloudflare as a CDN network. This saves a cookie "__cfduid" to apply security settings on a per-client basis. This cookie is strictly necessary for Cloudflare's security features and cannot be turned off.
  • __cfduid

Odrzuć
Zapisz
Zaakceptuj

music-cover