Narastające problemy środowiskowe miały ogromny wpływ na angielskie prawo. Rząd zdecydował się na wprowadzenie obowiązku kompensowania strat ekologicznych, które powstają w trakcie budowy infrastruktury. Różnorodność biologiczna z 10 proc. zyskiem netto to innowacyjny program, który znacząco może poprawić stan środowiska na Wyspach.
Różnorodność biologiczna z 10 proc. zyskiem netto
U podstaw koncepcji Biodiversity Net Gain stoi dążenie Wielkiej Brytanii do ograniczenia presji projektów deweloperskich na otaczającą przyrodę.
Pod koniec 2023 r. wprowadzono prawny obowiązek planowania inwestycji z uwzględnieniem stanu środowiska i opracowania strategii nienaruszalności przyrody lub poprawy jej kondycji. Nakaz ten dotyczy nie tylko deweloperów, ale i właścicieli gruntów. Muszą oni wykazać, że ich inwestycja wpłynie na poprawę różnorodności biologicznej o co najmniej 10 proc. netto. Wartość BNG wylicza się na podstawie specjalnego miernika Defra, z którego powinni korzystać wszyscy przedsiębiorcy na etapie planowania budowy. Jeśli zysk różnorodności biologicznej będzie wynosił przynajmniej 10 proc., wówczas deweloper może przystąpić do realizacji swojej inwestycji. Konieczne jest jednak złożenie dokumentów potwierdzających utrzymanie lub poprawę stanu środowiska.
Ustawa równoważąca: rozwój i ochrona
Wprowadzone pod koniec 2023 r. prawo to efekt kilkuletnich prac, które zakończyły się opublikowaniem w 2018 r. programu ochrony środowiska, przewidzianego na 25 lat. Różnorodność biologiczna z 10 proc. zyskiem netto stanowi jeden z kluczowych elementów tego projektu, dlatego wszystkie najważniejsze inwestycje muszą być tworzone z uwzględnieniem zachowania bądź poprawy stanu przyrody. Właśnie w tym celu został opracowany specjalny miernik Defra. Dwa lata po publikacji planu ochrony środowiska parlament przyjął ustawę wdrażającą BNG do prawa i wyznaczył autonomiczny organ odpowiedzialny za nadzorowanie Biodiversity Net Gain.
Cały projekt ma wpływ nie tylko na politykę rządową, ale również na przeobrażenie dotychczasowego paradygmatu podejścia do rozwoju obszarów miejskich i ochrony środowiska. Pierwsze fale transformacji widać m.in. w Iford Estate Farm w East Sussex. Według analityków i ekologów różnorodność biologiczna z obowiązkowym zyskiem netto to jeden z najbardziej innowacyjnych programów ochrony przyrody.
Różnorodność biologiczna i miernik Defra
Ustawowy wskaźnik Defra to narzędzie wykorzystywane do pomiaru zmian różnorodności biologicznej na danym obszarze. Koncentruje się ono na siedliskach, nie uwzględniając gatunków objętych ochroną. Po określeniu wartości jednostkowej różnorodności biologicznej miernik wylicza jej wartość dla proponowanej inwestycji. Na podstawie tych informacji władze podejmują decyzję, czy budowa może zostać zrealizowana.
BNG będzie miało korzystny wpływ na stan środowiska i usług oraz komfort życia
Różnorodność biologiczna uwzględniana w projektach deweloperskich to symboliczna deklaracja składana naturze. Istotą tej obietnicy jest budowanie domów, w których ludzie będą mogli rozpocząć nowe życie bez naruszania bogactwa przyrody. Główną ideę BNG stanowi stworzenie dualistycznego świata, gdzie człowiek i natura traktują się jak partnerzy. Różnorodność biologiczna z 10 proc. zyskiem to rozwój miasta dla ludzi i środowiska. Deweloperzy mogą natomiast poprawić swoją pozycję rynkową, kreując wizerunek marki gotowej sprostać wyzwaniom ekologicznym. Różnorodność biologiczna odbije się ponadto korzystnie na ekspansji takich usług, jak ochrona przeciwpożarowa czy sekwestracja dwutlenku węgla.
Biodiversity Net Gain – nadzieje i wyzwania
BNG to przykład do naśladowania przez inne kraje, gdyż zgodnie z raportami ONZ z 2019 r. świat stoi w obliczu kryzysu różnorodności biologicznej, który może doprowadzić do wyginięcia milionów gatunków. Prawo wprowadzone w Wielkiej Brytanii ma jednak sporo ograniczeń. Krytycy zwracają uwagę, że wielu deweloperów może szukać luk w ustawie rządowej i niszczyć siedliska, obiecując, że różnorodność biologiczna zostanie zrekompensowana w innym miejscu. Kolejnym problemem jest sam miernik Defra i monitorowanie całego procesu kompensacji. Warto również pamiętać, że BNG nie jest skuteczną metodą walki ze zmianą klimatu, nadmierną konsumpcją i wzrostem populacji. W tych obszarach największe znaczenie mają decyzje ludzi – mieszkańców miast i wsi oraz przedsiębiorców.
Choć BNG to regulacja prawna, cały program należy postrzegać jako istotną zmianę kultury, wartości i podejścia do natury, która – tak jak człowiek – ma prawo do życia. Jakakolwiek ingerencja ludzi powinna dążyć do poprawy jego jakości.