English
Unijne rozporządzenie w sprawie wylesiania (European Union Deforestation Regulation – EUDR) zostało przyjęte w 2023 r. i miało zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., jednak w odpowiedzi na obawy zgłaszane przez państwa członkowskie UE, kraje spoza Wspólnoty, handlowców i operatorów, że nie będą w stanie w pełni przestrzegać przepisów w wyznaczonym terminie, Parlament Europejski podjął decyzję o odroczeniu stosowania przepisów rozporządzenia EUDR o 12 miesięcy.
Rozporządzenie EUDR
Rozporządzenie w sprawie wylesiania, przyjęte przez Parlament 19 kwietnia 2023 r., ma na celu walkę ze zmianami klimatu i utratą różnorodności biologicznej poprzez zapobieganie wycince drzew związanej z konsumpcją w UE produktów pochodzących z hodowli bydła oraz upraw kakao, kawy, oleju palmowego, soi, drewna, gumy, węgla drzewnego, a także papieru drukowanego. Większość przepisów tego rozporządzenia miała być stosowana od 30 grudnia 2024 r.
Aby zapewnić osiągnięcie celów rozporządzenia EUDR, podmioty, także handlowe, udostępniające na rynku lub wywożące z niego wspomniane produkty, mają obowiązek zachowania należytej staranności, aby udowodnić, że spełniają wymogi tego rozporządzenia. Są też odpowiedzialne za przeprowadzanie szczegółowego badania i analizy swojej działalności gospodarczej, a więc muszą przede wszystkim gromadzić dane istotne z punktu widzenia rozporządzenia EUDR oraz odpowiednie dokumenty od każdego dostawcy.
Rozporządzenie w sprawie wylesiania odroczone o 12 miesięcy
W odpowiedzi na obawy zgłaszane przez państwa członkowskie UE, kraje spoza UE, handlowców i operatorów, że nie będą w stanie w pełni przestrzegać przepisów w obecnym terminie, Komisja Europejska zaproponowała przesunięcie daty rozpoczęcia stosowania rozporządzenia w sprawie wylesiania o 12 miesięcy. Na posiedzeniu plenarnym w październiku 2024 r. uzgodniono, że wniosek zostanie rozpatrzony w trybie pilnym – art. 170 ust. 6 Regulaminu. Powodem niniejszego wniosku jest konieczność zapewnienia zainteresowanym dodatkowego czasu na lepsze przygotowanie się, tak aby mogli zacząć sprawnie stosować te ważne przepisy. Dnia 14 listopada 2024 r. Parlament Europejski w głosowaniu zatwierdził odroczenie 371 głosami, przeciw było 240, przy 30 wstrzymujących się.
Zgodnie z przepisami duzi operatorzy i handlowcy będą musieli przestrzegać obowiązków wynikających z tego rozporządzenia od 30 grudnia 2025 r., podczas gdy mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa – do 30 czerwca 2026 r. Ten dodatkowy czas pomoże operatorom na całym świecie płynnie wdrożyć przepisy bez podważania celów prawa.
Parlament przyjął również inne poprawki zaproponowane przez grupy polityczne, w tym prośbę o utworzenie nowej kategorii krajów braku ryzyka wylesiania, oprócz istniejących trzech kategorii: niskiego, standardowego i wysokiego ryzyka. Kraje sklasyfikowane jako bez ryzyka, zdefiniowane jako kraje o stabilnym lub rosnącym rozwoju obszarów leśnych, musiałyby stawić czoła znacznie mniej rygorystycznym wymogom, ponieważ istnieje znikome lub zerowe ryzyko wylesiania. Komisja Europejska będzie musiała sfinalizować system analizy porównawczej krajów do 30 czerwca 2025 r.
Wytyczne w sprawie produktów niepowodujących wylesiania
W odpowiedzi na pojawiające się pytania i wątpliwości dotyczące przepisów związanych z przeciwdziałaniem wylesianiu Komisja Europejska opublikowała dodatkowe wytyczne w celu wsparcia zainteresowanych stron, państw członkowskich i państw trzecich w przygotowaniach do wdrożenia rozporządzenia UE w sprawie wylesiania.
Wytyczne zawierają szereg praktycznych wskazówek, które mogą okazać się pomocne podczas interpretacji przepisów. Kluczowe obszary objęte badaniem otrzymają szczegółowe informacje na temat funkcjonalności systemu informacyjnego, aktualizacje dotyczące kar oraz wyjaśnienia dotyczące kluczowych definicji, takich jak degradacja lasów, podmiot w zakresie prawa oraz wprowadzanie do obrotu. Istnieją również dalsze wytyczne dotyczące obowiązków w zakresie identyfikowalności.
Wytyczne podzielono na 11 rozdziałów obejmujących różnorodne kwestie, takie jak wymogi legalności, ramy czasowe stosowania, stosowanie w rolnictwie oraz wyjaśnienia dotyczące zakresu produktu.
Wylesienie a konsumpcja
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) szacuje, że 420 mln hektarów lasów – obszar większy niż UE – zostało utraconych w wyniku wylesiania w latach 1990-2020. Konsumpcja w UE stanowi około 10 proc. globalnego wylesiania. Olej palmowy i soja odpowiadają za ponad dwie trzecie tego zjawiska.
Kiedy zaczną obowiązywać zmienione przepisy?
Parlament Europejski zadecydował, że wniosek w sprawie odroczenia powinien zostać przekazany komisji parlamentarnej w celu przeprowadzenia negocjacji międzyinstytucjonalnych. Aby zmiany te weszły w życie, uzgodniony tekst będzie musiał zostać zatwierdzony zarówno przez Radę Europejską, jak i przez Parlament Europejski. Następnie zostanie on opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE.
