English
Zakwit złotej algi coraz bardziej zagraża ekosystemom wodnym w Polsce, prowadząc do masowego śnięcia ryb i zaburzeń równowagi ekologicznej. W reakcji na te niepokojące zjawisko, zespół naukowców z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego (IMGW-PIB) oraz przedsiębiorstwa Ecco-Logic, we współpracy z Wodami Polskimi, opracował innowacyjne rozwiązanie. Metoda ta wykorzystuje preparat SinStop, który ma za zadanie skuteczne zwalczanie szkodliwych alg.
Metodologia badań nad SinStop
Początkowe prace z zastosowaniem preparatu SinStop zostały przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych. Następnie, metoda ta była testowana na Kanale Gliwickim, w rejonie śluz Sławęcice i Rudziniec. Eksperyment terenowy trwał dwa miesiące.
Badania miały na celu ocenę skuteczności preparatu SinStop w ograniczaniu populacji złotej, będącego, jak deklaruje producent, naturalnym środkiem opartym na związkach krzemu. Proces badawczy został podzielony na dwa kluczowe etapy: testy wariantów technologicznych oraz badania operacyjne.
Etap pierwszy: testy technologiczne
W pierwszym etapie eksperymentu przeprowadzono testy 12 różnych wariantów technologicznych w skali pół-technicznej, wykorzystując 22 zbiorniki badawcze o pojemności 1000 l. Badania te miały na celu ocenę skuteczności różnych formuł preparatu SinStop w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Każdy wariant technologiczny był dokładnie monitorowany pod kątem wpływu na jakość wody oraz rozwój glonów. Wyniki tych testów pozwoliły na wybór najefektywniejszych i najbezpieczniejszych wariantów do dalszych badań operacyjnych.
Etap drugi: badania operacyjne
W drugim etapie, badano skuteczność wytypowanych wariantów SinStop w rzeczywistych warunkach operacyjnych. Eksperyment przeprowadzono na dwóch śluzach Kanału Gliwickiego. W jednej zastosowano preparat SinStop, druga stanowiła tzw. próbę kontrolną. Badania te skoncentrowane były na ocenie skuteczności preparatu w zwalczaniu zakwitu komórek Prymnesium parvum oraz jego wpływie na parametry jakościowe wody i rozwój zooplanktonu oraz innych organizmów wodnych. Monitoring obejmował również regularne pobieranie próbek wody oraz ich analizę laboratoryjną pod kątem obecności toksyn i innych zanieczyszczeń chemicznych.
Wyniki badań
Wyniki badań jednoznacznie wykazały wysoką skuteczność preparatu SinStop. W komorze kontrolnej, gdzie nie stosowano preparatu odnotowano średnio 68,8 śniętych ryb dziennie. Po zastosowaniu preparatu, liczba ta została zredukowana o 93 proc. W próbach, w których użyto SinStop, nie stwierdzono żadnych przypadków śnięcia ryb umieszczonych w pułapkach. Dodatkowo, ryby odławiane z zbiornika były żywe i nie wykazywały negatywnych objawów, zarówno behawioralnych jak i zdrowotnych, co potwierdza bezpieczeństwo stosowania tej metody.
– W oparciu o uzyskane obserwacje wnioskować można, że testowana metoda jest bezpiecznym i skutecznym sposobem ograniczenia śnięcia ryb oraz ogółem zjawisk określanych jako eutrofizacja wody. Brak negatywnych efektów środowiskowych połączony z wysoką skutecznością działania metody sugeruje, iż jest to obecnie jedyna dostępna technologia łącząca w sobie szereg opisanych powyżej zalet i nie wywołująca żadnych rozpoznanych negatywnych efektów – powiedział prof. Robert Czerniawski, dyrektor IMGW-PIB, jeden z dwóch liderów projektu.
Wpływ na ekosystem wodny
Istotnym odkryciem było również zwiększenie liczebności zooplanktonu (Rotifera i Entomostraca) oraz larw mięczaków (Mollusca) w wodzie, w której zastosowano preparat SinStop. Te organizmy są kluczowe dla równowagi biologicznej, ponieważ stanowią podstawę sieci troficznej, odżywiając się fitoplanktonem, w tym glonami jak złota alga. Ich wzrost sugeruje, że SinStop nie tylko skutecznie ogranicza zakwit alg, ale także wspiera naturalne procesy oczyszczania i regeneracji ekosystemu wodnego, poprawiając ogólną kondycję środowiska.
Perspektywy wdrożenia SinStop
Badania potwierdziły, że preparat SinStop skutecznie redukuje populację złotej algi, jednocześnie nie wykazując negatywnego wpływu na inne organizmy wodne. Już po trzech dniach stosowania preparatu w warunkach operacyjnych, liczba komórek Prymnesium parvum zmniejszyła się o 92 proc. w porównaniu do próby kontrolnej. Metoda przy użyciu SinStop, poprzez selektywną redukcję populacji złotej algi i ograniczenie jej rozwoju, z pewnością ma znaczenie w prewencji przyszłych zakwitów.
Dzięki obiecującym wynikom, SinStop ma potencjał stać się efektywnym narzędziem w walce z eutrofizacją i degradacją ekosystemów wodnych na szeroką skalę. Ponadto, obserwowany wzrost liczebności wskaźnikowych organizmów, takich jak zooplankton i larwy mięczaków, sugeruje pozytywny wpływ metody na procesy samooczyszczania wód, co zwiększa jej potencjał aplikacyjny. Oczywiście, metoda ta nie zastąpi konieczności podjęcia systemowych działań mających na celu poprawę stanu środowiska wodnego, bez zastosowania środków chemicznych.
Tekst w oparciu o wyniki opublikowane w: Obserwator IMGW-PIB
zdj. główne: MI/gov.pl
