English
Główny Inspektor Ochrony Środowiska zatwierdził raport dotyczący kontroli oczyszczalni ścieków, przeprowadzonych w latach 2020–2022. Oczyszczalnie, które skontrolowano, liczyły łącznie 427 obiektów, przy czym 406 z nich było zlokalizowanych w aglomeracjach z 10 tys. mieszkańców lub większych. Celem analizy było sprawdzenie czy oczyszczalnie spełniają wymagania jakościowe oraz ilościowe odprowadzanych ścieków, ze szczególnym uwzględnieniem substancji biogennych (zanieczyszczeń bogatych w związki azotu i fosforu, które zwiększają żyzność wód i powodują m.in. ich eutrofizację). Największą liczbę oczyszczalni skontrolowano w woj. mazowieckim (50 szt.), woj. wielkopolskim (48 szt.) oraz woj. dolnośląskim (43 szt.). Niespełnienie warunków w zakresie stanu i składu ścieków stwierdzono najczęściej w oczyszczalniach w woj. małopolskim (32,3 proc.) i woj. zachodniopomorskim (25 proc.).
Oczyszczalnie ścieków poddane kontroli
Na podstawie danych, pozyskanych podczas kontroli oczyszczalni ścieków w latach 2020–2022 przez Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska (WIOŚ), powstał raport, który w dniu 30 czerwca 2023 r. został zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. W raporcie oceniono stopień spełnienia wymagań stawianych oczyszczalniom znajdującym się w aglomeracjach powyżej 10 tys. RLM (równoważna liczba mieszkańców) i ujętym w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Przedstawiono również pomiary jakości ścieków odprowadzanych z tych oczyszczalni.
Podczas kontroli dokonano oceny dwóch ostatnich pełnych okresów obowiązywania pozwoleń wodnoprawnych, zintegrowanych i obliczonych jako 365 albo 366 dni. Początkiem każdego okresu jest dzień, w którym pozwolenie stało się ostateczne, co oznacza, że okres oceny nie jest tożsamy z rokiem kalendarzowym. Jak przekazał GIOŚ, w pierwszym okresie skontrolowano 427 oczyszczalni ścieków, a w drugim 425 z nich, ponieważ na dzień zakończenia kontroli WIOŚ w dwóch oczyszczalniach nie można było dokonać pełnej oceny II okresu w związku z pozwoleniami wydanymi w roku 2021.
Oczyszczalnie ścieków – zakres przeprowadzonych kontroli
Od stycznia 2016 r. istnieje obowiązek prowadzenia pomiarów udziału azotu ogólnego i fosforu ogólnego w oczyszczanych ściekach w aglomeracji od 10 tys. RLM. Dostarczone przez WIOŚ dane pokazują, że spośród wszystkich 427 (tj. wszystkie oczyszczalnie, bez względu na RLM aglomeracji) skontrolowanych w tym cyklu pracy oczyszczalniach, 15 nie posiada warunków w zakresie odprowadzania biogenów, w świetle aktualnie obowiązujących pozwoleń wodnoprawnych.
W pierwszym okresie poddanym ocenie stwierdzono niespełnienie przez oczyszczalnie warunków określonych w posiadanym pozwoleniu w zakresie:
- stanu i składu ścieków dla 42 z 427 (9,8 proc.) skontrolowanych oczyszczalni;
- ilości odprowadzanych ścieków dla 20 z 427 (4,7 proc.) skontrolowanych oczyszczalni;
- stanu i składu ścieków oraz ilości odprowadzanych ścieków dla 6 z 427 (1,4 proc.) skontrolowanych oczyszczalni.
Natomiast w drugim okresie poddanym ocenie stwierdzono niespełnienie przez oczyszczalnie ścieków warunków określonych w posiadanym pozwoleniu w zakresie:
- stanu i składu ścieków dla 44 z 425 (10,4 proc.) skontrolowanych oczyszczalni;
- ilości odprowadzanych ścieków dla 17 z 425 (4,0 proc.) skontrolowanych oczyszczalni;
- stanu i składu ścieków oraz ilości odprowadzanych ścieków dla 5 z 425 (1,2 proc.) skontrolowanych oczyszczalni.
Z raportu wynika, że w zdecydowanej większości przypadków – ok. 98 proc. skontrolowanych oczyszczalni – spełniono warunki, określone w posiadanym pozwoleniu, zarówno pod względem stanu i składu ścieków, jak i ich odprowadzanych ilości. W 353 z 423 (82,7 proc.) próbkach ścieków oczyszczonych, pobranych w trakcie kontroli, nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń wskaźników zanieczyszczeń określonych w posiadanych pozwoleniach. Niespełnienie warunków w zakresie stanu i składu ścieków stwierdzono najczęściej w oczyszczalniach w woj. małopolskim (32,3 proc.) i woj. zachodniopomorskim (25 proc.).
Najczęstsze naruszenia stwierdzane podczas kontroli dotyczyły:
- przekroczenia wartości granicznych dla wskaźnika zanieczyszczeń (m.in. azot ogólny, fosfor ogólny);
- pobierania próbek ścieków w miejscach niezgodnych z pozwoleniem;
- oznaczania wskaźników zanieczyszczeń metodami innymi niż referencyjne;
- braku wymaganej liczby pobranych próbek ścieków;
- wykonywania badań przez nieakredytowane laboratoria;
- przekroczenia ilości średniodobowej odprowadzanych ścieków oczyszczonych.
Oczyszczalnie ścieków – woda jako odbiornik ścieków
Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że większość oczyszczalni w Polsce odprowadza ścieki do wód powierzchniowych.
Zgodnie z posiadanymi pozwoleniami z 427 skontrolowanych oczyszczalni:
- 39 (9,1proc.) odprowadza ścieki do ziemi,
- 388 (90,9 proc.) odprowadza ścieki do wód.
Odprowadzanie niedostatecznie oczyszczonych ścieków (tj. przekraczających normy określone w posiadanych pozwoleniach) może mieć negatywny wpływ na wody powierzchniowe i skutkować m.in. eutrofizacją. O tym jak prawidłowo odprowadzać ścieki można dowiedzieć się z poradnika: „Trzy kroki do… prawidłowego odprowadzania ścieków, czyli jak uzyskać pozwolenie na wprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych”.
Źródło: raport https://www.gov.pl/web/gios/rok-2023-raporty (dostęp: 19.07.2023)
