Sprawozdanie końcowe na temat przyszłości rolnictwa UE

Zakończono dialog strategiczny na temat przyszłości rolnictwa UE. W ramach jego podsumowania do Komisji Europejskiej przekazano sprawozdanie: Wspólna perspektywa rolnictwa i żywności w Europie, które zawiera ocenę wyzwań i możliwości, a także szereg zaleceń. Zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej w ciągu pierwszych 100 dni drugiej kadencji przewodniczącej Ursuli von der Leyen, na podstawie zaleceń zawartych w sprawozdaniu, zostanie opracowana wizja przyszłości rolnictwa i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego.

Jak powstało sprawozdanie końcowe na temat przyszłości rolnictwa UE?

Sprawozdanie na temat przyszłości rolnictwa UE zostało przygotowane na podstawie dialogu strategicznego, który został ogłoszony przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen w orędziu o stanie Unii we wrześniu 2023 r. i zainicjowany w styczniu 2024 r. Dialog ten zgromadził 29 zainteresowanych stron z europejskiego sektora rolno-spożywczego, społeczeństwa obywatelskiego, społeczności wiejskich i środowisk akademickich. Ich celem było osiągnięcie konsensusu i opracowanie przyszłej wizji rolnictwa i systemów żywnościowych w UE.

Dyskusje uczestników dialogu strategicznego toczyły się wokół czterech pytań:

• W jaki sposób możemy zapewnić naszym rolnikom i społecznościom wiejskim lepsze perspektywy, w tym odpowiedni poziom życia?
• W jaki sposób możemy wspierać rolnictwo z poszanowaniem ograniczeń naszej planety i jej ekosystemu?
• W jaki sposób możemy lepiej wykorzystać ogromne możliwości, jakie daje wiedza i innowacje technologiczne?
• W jaki sposób możemy pomóc w stworzeniu jasnej i pomyślnej przyszłości europejskiego systemu żywnościowego w konkurencyjnym świecie?

W ramach prowadzonego dialogu powołano różne grupy robocze, które mają wspomóc sprawne przeprowadzenie zaplanowanych prac. Od stycznia do sierpnia 2024 r. zorganizowano łącznie siedem posiedzeń plenarnych dla wszystkich uczestników dialogu strategicznego. W trzech z nich uczestniczyła Ursula von der Leyen. Przewodniczącym dialogu strategicznego był prof. Peter Strohschneider, który zwrócił się o opinie do ogólnounijnych organizacji, działających w całym łańcuchu dostaw żywności oraz spotykał się z ministrami rolnictwa z poszczególnych państw członkowskich, kolegium komisarzy UE, posłami i posłankami do Parlamentu Europejskiego oraz przedstawicielami Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów.

Sprawozdanie – najważniejsze zalecenia

Zalecenia zawarte w sprawozdaniu opierają się na pięciu filarach:

• Współpraca na rzecz zrównoważonej, odpornej i konkurencyjnej przyszłości: w tej części omówiono potrzebę dostosowania WPR do trwającej transformacji w kierunku bardziej zrównoważonych i konkurencyjnych systemów żywnościowych, znaczenie wzmocnienia pozycji rolników w łańcuchu wartości żywności, dostęp do finansowania oraz rolę wymiany handlowej i norm międzynarodowych.
• Dążenie do zrównoważonych systemów rolno-spożywczych: zalecenia w tej części dotyczą wspierania i promowania zrównoważonych praktyk rolniczych, w tym w odniesieniu do hodowli zwierząt gospodarskich oraz szerzenia wiedzy na temat dobrostanu zwierząt i wzmocnienia pozycji konsumentów w zakresie wyboru zrównoważonej i zbilansowanej diety.
• Promowanie odporności transformacyjnej: w związku z rosnącymi zagrożeniami środowiskowymi, klimatycznymi, geopolitycznymi i gospodarczymi: w sprawozdaniu podkreślono potrzebę wzmocnienia narzędzi zarządzania ryzykiem i zarządzania kryzysowego, a także lepszej ochrony gruntów rolnych i zarządzania nimi, promowania rolnictwa odpornego na deficyt wody oraz opracowania innowacyjnych strategii hodowli roślin.
• Budowanie atrakcyjnego i zróżnicowanego sektora: w tej części szczegółowo opisano znaczenie wymiany pokoleniowej i równouprawnienia płci, a także dynamicznie rozwijających się obszarów wiejskich i systemów rolno-spożywczych, w tym także potrzebę ochrony pracowników.
• Lepszy dostęp do wiedzy i innowacji oraz ich wykorzystywanie: zalecono wprowadzanie ułatwień w dostępie do wiedzy i umiejętności oraz stwierdzono, że cyfryzacja niesie ze sobą szanse.

Sprawozdanie sporządzone w ramach strategicznego dialogu na temat przyszłości rolnictwa UE jest skierowane do Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, państw członkowskich i zainteresowanych stron.

Jak przygotowane sprawozdanie ocenia Komisja Europejska?

Komisja Europejska pozytywnie ocenia pracę wykonaną przez 29 uczestników dialogu strategicznego oraz ich konstruktywne zaangażowanie podczas całego procesu, mającego na celu sfinalizowanie i jednogłośne zatwierdzenie sprawozdania końcowego. Wyniki dialogu pokazują, że strony reprezentujące kluczowe interesy w całym łańcuchu rolno-spożywczym, mimo krańcowo różnych opinii, potrafiły osiągnąć konsensus w toku debaty publicznej na temat kwestii rolno-spożywczych.

Zgodnie z zapowiedziami Komisja Europejska dokładnie oceni zawarte w sprawozdaniu zalecenia dotyczące utworzenia nowej platformy skupiającej podmioty z całego sektora rolno-spożywczego, społeczeństwa obywatelskiego i świata nauki, aby kontynuować prace nad strategiami mającymi doprowadzić do poprawy zrównoważenia i odporności systemów rolno-spożywczych.