Naukowcy z Uniwersytetu w Oklahomie wskazują, że susza błyskawiczna to zjawisko, którego częstotliwość, za sprawą zmiany klimatu, wzrośnie na całym świecie, a szczególnie w Ameryce Północnej i Europie. Największy wzrost przewidywany jest w Ameryce Północnej (zmiana rocznego ryzyka z 32% w 2015 r. do 49% w 2100 r.). Europa, w najbardziej ekstremalnym scenariuszu, może odnotować wzrost z 32% do 53%, co oznacza wzrost rocznego ryzyka 1,7 raza. Susza błyskawiczna jest zagrożeniem dla producentów rolnych, którzy będą narażeni na rosnące ryzyko związane z dostępnością wody z powodu szybkiego rozwoju suszy.
Susza błyskawiczna – charakterystyka ekstremalnego zjawiska
Susza błyskawiczna (flash drought) to gwałtowna susza, która pojawia się nagle i nieoczekiwanie, czyniąc poważne szkody w rolnictwie i środowisku. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu w Oklahomie wskazują, że prawdopodobieństwo wystąpienia susz błyskawicznych ma rosnąć wraz z tempem zmian w klimacie. Susza błyskawiczna rozwija się szybko, często w ciągu kilku tygodni, pozostawiając niewiele czasu na przygotowanie się do niej lub łagodzenie jej skutków.
Może wystąpić w różnych warunkach klimatycznych, ale najczęściej pojawia się w miesiącach letnich, zbiegając się z okresami wysokich temperatur i niskich opadów. Susze te charakteryzują się nagłym spadkiem wilgotności gleby i gwałtownym wzrostem ewapotranspiracji, która jest sumą parowania z powierzchni ziemi i transpiracji z roślin. Zwykle powodują ostre niedobory wody i szybkie pogorszenie się warunków dla rolnictwa, a przez to znaczne straty ekonomiczne.
Naukowcy z Uniwersytetu w Oklahomie badają, w jaki sposób ocieplający się klimat wpłynie na częstotliwość występowania susz błyskawicznych i zagrożeń dla pól uprawnych na całym świecie. Oczekuje się, że zmieniający się klimat zwiększy liczbę gwałtownych zjawisk pogodowych, takich jak burze, powodzie błyskawiczne, susze błyskawiczne i nie tylko. Globalne ocieplenie może przyczynić się do intensyfikacji fal upałów, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia bardzo gorących dni i nocy. Rozgrzane powietrze zwiększa również parowanie, co może zintensyfikować suszę. Problem pogłębi wysuszenie pól i lasów, które są podatne na pożary, a rosnące temperatury oznaczają dłuższy sezon zagrożenia nimi.
Susza błyskawiczna – prognozowanie
Susza błyskawiczna jest trudna do przewidzenia ze względu na swój niespodziewany początek i szybki rozwój. Jednak naukowcy czynią postępy w jej prognozowaniu, wykorzystując zaawansowane modele klimatyczne i monitorowanie w czasie rzeczywistym wilgotności gleby i warunków atmosferycznych. Badacze z Uniwersytetu w Oklahomie przyjrzeli się przyszłości susz błyskawicznych w scenariuszach niskiego, średniego i wysokiego ocieplenia.
„W tym badaniu przewidywane zmiany w częstotliwości suszy błyskawicznej i zagrożeniu dla gruntów uprawnych w ich wyniku określane są ilościowo za pomocą symulacji globalnego modelu klimatycznego” – powiedział doktorant Jordan Christian, zajmujący się badaniem susz błyskawicznych. – „Oczekujemy, że we wszystkich scenariuszach występowanie gwałtownych susz wzrośnie na całym świecie, przy czym najostrzejszy wzrost obserwuje się w scenariuszach z wyższym wymuszeniem radiacyjnym i większym zużyciem paliw kopalnych.”
Wymuszanie radiacyjne odnosi się do braku równowagi spowodowanej tym, że więcej promieniowania przenika do atmosfery ziemskiej niż ją opuszcza. Spalanie paliw kopalnych w znacznym stopniu przyczynia się do tych dysproporcji, a w konsekwencji do ocieplenia klimatu. Nasilające się zmiany grożą wzrostem ilości gwałtownych zjawisk pogodowych, od burz i powodzi po susze błyskawiczne, które są przedmiotem badań. Pomimo postępów potrzebne są dalsze analizy, aby w pełni zrozumieć mechanizmy susz błyskawicznych i poprawić zdolność ich przewidywania oraz łagodzenia skutków.
Susza błyskawiczna zagraża rolnikom i produkcji żywności
Susza błyskawiczna, spośród wszystkich ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych, najprawdopodobniej przyniesie w następnym stuleciu najbardziej złożone wyzwania systemom żywnościowym i produktywności rolnictwa. Więcej o temacie suszy rolniczej przeczytać można w artykule „Susza rolnicza i jej monitoring”.
„Badanie to nadal podkreśla, że producenci rolni, zarówno krajowi, jak i zagraniczni, będą narażeni na rosnące ryzyko związane z ograniczonym dostępem do wody z powodu szybkiego rozwoju suszy. W rezultacie presja społeczno-ekonomiczna związana z produkcją żywności, w tym wyższe ceny i niepokoje społeczne, również wzrośnie, gdy wystąpią straty w uprawach z powodu gwałtownej suszy” – powiedział Jeffrey Basara, profesor nadzwyczajny w School of Meteorology in the College of Atmospheric and Geographic Sciences oraz współautor badania i doradca Jordana Christiana.
Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Oklahomie zwracają uwagę na alarmujące konsekwencje susz błyskawicznych wywołanych zmianą klimatyczną, podkreślając pilną potrzebę opracowania strategii łagodzenia ich skutków i adaptacji. Wraz ze wzrostem częstotliwości i dotkliwości gwałtownych susz konieczne są proaktywne działania w celu ochrony pól uprawnych, zapewnienia dostępności wody i złagodzenia wpływu społeczno-ekonomicznego na produkcję żywności i globalną stabilność. Nowe badanie ostrzega przed konsekwencjami naszych działań dla środowiska i podkreśla konieczność natychmiastowego wdrażania rozwiązań.