Co roku, w pierwszy poniedziałek października, obchodzimy Światowy Dzień Siedlisk lub też Habitatów – World Habitat Day. Dowiedz się, na co zwraca naszą uwagę to nietypowe święto i jaki jest jego cel.
Światowy Dzień Siedlisk – czym jest siedlisko?
Aby zrozumieć przesłanie wynikające z ustanowienia tego dnia, należy najpierw zapoznać się z definicją siedliska czy habitatu. Jest to środowisko, które oferuje dogodne warunki do życia określonej populacji organizmów, w szczególności miejsce bytowania danego gatunku lub gatunków. Odnosząc tę definicję do ludzi, jako siedlisko rozumiemy miejsca, w których żyjemy oraz nasze otoczenie. Głównie odnosi się to do środowisk miejskich, które stają się coraz bardziej zatłoczone z powodu zwiększającej się populacji – przykładowo w aglomeracji Tokio żyje ponad 37 mln ludzi, a liczba ta ciągle rośnie. Podobnie wygląda sytuacja w wielu innych miejscach na świecie. W związku z takim trendem pojawiają się też nowe problemy.
Światowy Dzień Siedlisk – początki
Pomysł ustanowienia Światowego Dnia Habitatów został przedstawiony przez ONZ już w 1985 r. Do jego świętowania zachęcają też inne organizacje, np. UNESCO. Pierwszy raz był obchodzony w 1969 r. w Kenii. Oficjalne uroczystości, wynikające z obchodów Światowego Dnia Siedlisk, odbywają się co roku w innym państwie i obejmują konferencję oraz dyskusje związane z tematem wybranym na dany rok. Te myśli przewodnie są związane zazwyczaj ze środowiskami zurbanizowanymi. W poprzednich latach dotyczyły m.in. nierówności pomiędzy ludźmi w miastach, światowej gospodarki mieszkaniowej, dostępu do wody oraz bezpieczeństwa w obszarach miejskich, miast przyszłości, zmian klimatycznych czy roli kobiet w zarządzie miast. Światowy Dzień Siedlisk rozpoczyna również miesiąc uwagi skierowanej na miasta i urbanizację – Miejski Październik (Urban October).
Jaki jest główny cel obchodów Światowego Dnia Siedlisk?
Głównym celem tego święta jest dążenie do rozwoju obszarów miejskich, by nie tylko zaspokajały podstawowe potrzeby bytowe mieszkańców, dawały schronienie i równy dostęp do niezbędnych zasobów, ale też zapewniały komfortowe życie. Akcje związane z tym celem obejmują różne obszary działania. Dużą wagę przykłada się do problemu rosnącej liczby ludności i wpływu urbanizacji na występowanie zmian klimatycznych. Szacuje się, że do 2050 r. liczba ludności w porównaniu z rokiem 1999 wzrośnie o 50 proc. Zdaniem ekspertów naszym celem powinno być zmniejszenie do tego czasu emisji gazów cieplarnianych o połowę. Zwraca się również uwagę na zbiorową odpowiedzialność za przyszłość naszych miast i to, że każdy powinien przemyśleć obecną sytuację i choć w niewielkim stopniu wpływać na pozytywny rozwój swojego habitatu.
Na jakie problemy zwraca się uwagę?
Światowy Dzień Siedlisk tworzy okazję do dyskusji o takich problemach środowisk miejskich, jak:
- wyzwania w sektorze edukacji związane ze zwiększającą się populacją miast;
- problem ubóstwa – bezdomność, niedogodność mieszkaniowa, tworzenie się slumsów i dzikich osad na obrzeżach miast;
- wpływ urbanizacji na występowanie negatywnych zmian klimatycznych;
- problem nadmiaru śmieci, emisji gazów i zanieczyszczeń;
- wspomaganie rozwoju energii odnawialnej i „zielonej ekonomii” w miastach;
- szczególne środki ochrony i warunki do ich stosowania w sytuacjach epidemiologicznych na przykładzie COVID-19;
- nierówności społeczne, problem z dostępem do podstawowych dóbr ludzi należących do mniejszości oraz imigrantów.
Światowy Dzień Siedlisk w roku 2023
W bieżącym roku Światowy Dzień Siedlisk wypada na 2 października. Temat przewodni tegorocznego święta brzmi: „Odporne gospodarki miejskie. Miasta jako motory wzrostu i odnowy gospodarczej”. W ostatnich latach nastąpił szereg negatywnych globalnych wstrząsów gospodarczych spowodowanych epidemią COVID-19 oraz konfliktami. Odbudowa i ożywienie gospodarki obszarów miejskich będzie przekładać się na produktywność całych państw, a także ich przygotowanie na ewentualne przyszłe wstrząsy gospodarcze. Agenda obchodów Światowego Dnia Siedlisk będzie obejmować m.in. omówienie różnych wymiarów spowolnienia gospodarczego, którego obecnie doświadczają miasta i określenie działań, które pomogą przeciwdziałać temu zjawisku. Przewidywana jest również wymiana doświadczeń dotyczących radzenia sobie z inflacją i napiętymi planami finansowymi w różnych miastach oraz aspekt przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu w ramach programu ekologicznej odbudowy.
Źródło zdjęcia: UN-Habitat, the United Nations agency