English
Wieloryby to ssaki żyjące w wodach oceanów i mórz, które stanowią jedną z najbardziej fascynujących grup zwierząt zamieszkujących naszą planetę. Niestety ich populacja drastycznie spada ze względu na liczne zagrożenia. Aby zwrócić uwagę na ten problem oraz podkreślić, jak istotne są te zwierzęta dla zachowania równowagi ekosystemów, obchodzony jest Światowy Dzień Wieloryba. W tym roku przypadł na 18 lutego. Jest to doskonała okazja do edukowania społeczeństwa na temat wielorybów oraz promowania działań mających na celu ich ochronę.
Kilka ciekawostek o waleniach na Światowy Dzień Wieloryba
Walenie są największymi istotami, które kiedykolwiek zamieszkiwały naszą planetę i dzielą się na dwie grupy – zębowce i fiszbinowce. Pierwsze z nich mają zęby, a źródłem pokarmu są dla nich ryby oraz głowonogi. Zaliczamy tu delfiny, orki oraz morświny, reprezentujące walenie w naszym rodzimym Bałtyku. Fiszbinowce są natomiast pozbawione zębów. Zamiast nich mają rogowe płytki, które niczym sito filtrują pokarm z wody. To właśnie wśród nich znajdują się najwięksi przedstawiciele waleni, nazywani potocznie wielorybami, np. płetwal błękitny, który może osiągać nawet 33 m długości oraz 190 t wagi.
Wieloryby, choć żyją na co dzień w wodzie, są ssakami, które wykształciły mechanizmy upodabniające je do ryb. Oddychają powietrzem za sprawą nozdrzy zlokalizowanych w górnej części głowy, jednak nie byłyby w stanie przetrwać na lądzie, gdyż ich wielka masa uniemożliwiłaby poruszanie się. Mają gruczoły mlekowe, pozwalające wykarmić młode oraz są stałocieplne. Ciekawostką jest to, że serce wieloryba bije tylko 9 razy na minutę. Dla porównania serce słonia bije 25 razy na minutę, serce konia 45, żyrafy 65 razy, a człowieka 60-70 razy na minutę.
Wieloryby są także długowieczne. Płetwale błękitne mogą dożywać nawet 90 lat, z kolei kaszaloty od 70 do 80 lat. Wynika to z faktu, że poza człowiekiem nie mają w środowisku naturalnym wrogów. I to właśnie w wyniku działalności ludzi liczebność populacji wielorybów spadła w ciągu półwiecza do zaledwie 1 proc. (w porównaniu do wielkości sprzed okresu masowych połowów). Między innymi dlatego ustanowiono Światowy Dzień Wieloryba, którego celem jest uświadomienie społeczeństwu, jak ważnym elementem środowiska są te zwierzęta oraz promowanie ich ochrony.
Dlaczego warto świętować Światowy Dzień Wieloryba?
Wieloryby odgrywają kluczową rolę w ekosystemach morskich. Ich odchody zawierają duże ilości żelaza, które jest niezwykle istotne dla życia w oceanach. Stymuluje między innymi wzrost fitoplanktonu, mikroskopijnych organizmów, które są podstawą łańcucha pokarmowego w morskich ekosystemach. Fitoplankton, pochłaniając dwutlenek węgla z atmosfery, pomaga w ograniczaniu zmiany klimatu.
Dlatego warto nagłaśniać obchody Światowego Dnia Wieloryba i przypominać o konieczności ochrony tych ssaków wodnych. Mają one ogromny wpływ nie tylko na lokalne ekosystemy, ale również na globalne procesy klimatyczne, a drastyczny spadek ich populacji może prowadzić do poważnych konsekwencji dla całego środowiska morskiego oraz ludzkości.
Jak obchodzony jest Światowy Dzień Wieloryba na Hawajach?
Hawaje, czyli miejsce najhuczniejszych obchodów Światowego Dnia Wieloryba, nie zostało wybrane przypadkowo. Każdej zimy w pobliżu drugiej co do wielkości wyspy w archipelagu Hawajów, Maui, można obserwować stada humbaków, które odbywają tam gody oraz witają na świecie swoje młode. Dlatego też od ponad 30 lat w południowym Maui odbywa się Maui Whale Festiwal, organizowany przez Pacific Whale Foundation. Jego kulminacyjnym momentem jest parada waleni.
Festiwal to nie tylko okazja do podziwiania majestatycznych ssaków wodnych, ale także do wsparcia działań na rzecz ich ochrony. Do akcji włączyć może się każdy, gdyż Pacific Whale Foundation, świętując Światowy Dzień Wieloryba, ogłosiło Race for Whales 2024, który odbywa się od 1 do 29 lutego 2024 r. Rzuciło tym samym wyzwanie pokonania 1 proc. trasy (30 mil), jaką przemierzają humbaki, aby dotrzeć do swoich terenów lęgowych na Hawajach. W wyścigu można wziąć udział w dowolnym miejscu, dokumentując pokonane kilometry za pomocą aplikacji, takich jak Strava. Każdy kolejny kilometr zamienia się na dolary, które zasilą konto fundacji.
Jak świętować Światowy Dzień Wieloryba w Polsce?
Choć w Polsce nie możemy liczyć na tak huczne festiwale, jak na Hawajach, nie zapominajmy o Światowym Dniu Wieloryba. Tym bardziej, że w Bałtyku żyje jeden z przedstawicieli tego rzędu – morświn. W ramach obchodów Światowego Dnia Wieloryba możesz przyłączyć się do akcji organizowanej przez Pacific Whale Foundation lub wesprzeć inne organizacje działające na rzecz ochrony tych zwierząt.
Zgłębiaj także wiedzę na temat tych fascynujących ssaków morskich oraz swoim codziennym działaniem przyczyniaj się do poprawy warunków ich życia. Ograniczaj używanie jednorazowych produktów plastikowych i staraj się, aby nie trafiały one do mórz i oceanów. Jeśli już musisz korzystać z plastiku, upewnij się, że jest on odpowiednio recyklingowany.
Włącz również do akcji swoich znajomych, informując ich o Światowym Dniu Wieloryba w swoich mediach społecznościowych, wykorzystując w postach hasztag #worldwhaleday.
