English
Zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi stało się jednym z największych problemów środowiskowych, z którym obecnie zmaga się świat. Produkcja plastiku rośnie w zastraszającym tempie, przewyższając zdolności naszej planety do ich przetwarzania i usuwania. Szokującym faktem jest, że połowa wszystkich tworzyw sztucznych, które kiedykolwiek zostały wyprodukowane, powstała w ciągu ostatnich dwóch dekad.
Produkcja tworzyw sztucznych wzrosła z 2,3 mln t w 1950 r. do 448 mln t w 2015 r. Prognozuje się, że ta liczba podwoi się do 2050 r. Co roku około 8 mln t plastikowych odpadów dostaje się do oceanów z krajów nadbrzeżnych. Rozkład niektórych z nich może potrwać nawet 400 lat. Szacuje się, że w morzach i oceanach znajduje się około 30 mln t odpadów z tworzyw sztucznych, a kolejne 109 mln t gromadzi się w rzekach. Organizacja The Ocean Cleanup chce stawić czoła problemowi i usunąć 90% plastiku pływającego w oceanach do 2040 r.
Organizacja The Ocean Cleanup
The Ocean Cleanup jest holenderską organizacją non-profit, która opracowuje i rozwija technologie mające na celu oczyszczenie oceanów z plastiku. Organizacja skupia się na dwutorowej strategii. Po pierwsze – na usuwaniu plastiku, który już zanieczyszcza oceany. W tym celu opracowano i wdrożono systemy oczyszczania, które zbierają plastik z obszarów takich jak Wielka Pacyficzna Plama Śmieci (GPGP), która w latach 2021 i 2022 składała się z około 100 000 000 kg plastiku.
Po drugie – organizacja stawia na przechwytywanie plastiku w rzekach, aby zapobiec przedostawaniu się ich do oceanów. Systemy rzeczne, znane jako Interceptor, są rozmieszczone w różnych lokalizacjach na całym świecie i mają na celu przechwycenie plastiku w 1000 najbardziej zanieczyszczających rzek. Redukują tym samym emisję tworzyw sztucznych ze źródeł, które obecnie mają w niej 80% udział.
Postępy projektu – skuteczne usuwanie plastiku i wdrażanie Systemu 03
Od momentu rozpoczęcia w 2018 r. testów pierwszego systemu czyszczącego oceany (Systemu 001), The Ocean Cleanup stale udoskonala swoje rozwiązania. Na początku idea opierała się na umieszczeniu na dnie oceanu bariery w kształcie litery U, która zbierała odpady przy wykorzystaniu prądów oceanicznych. Niestety system miał problem z utrzymaniem odpowiedniej prędkości, aby wyłapywać śmieci. Udoskonalony System 002, wprowadzony w czerwcu 2022 r., szybko pokazał swoją skuteczność, sprzątając obszar ponad 2700 km² i usuwając ponad 84 000 kg plastiku z Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci. Niedawno osiągnął kolejny kamień milowy w postaci ponad 200 000 kg usuniętego plastiku. Aktualnie organizacja przygotowuje się do wdrożenia swojej najnowszej produkcji, Systemu 03, który ma być największym i najbardziej wydajnym sposobem usuwania plastiku z oceanów.
System morski – jak działa?
Joost Dubois, dyrektor ds. komunikacji w The Ocean Cleanup, porównuje system do sztucznej linii brzegowej. Posiada on barierę o długości 800 m w kształcie litery U, na końcach której znajdują się statki. Holują one system ze stałą prędkością od 0,5 do maksymalnie 2,5 węzła. Zebrany w ten sposób plastik jest kierowany do strefy retencji, a następnie zostaje poddany recyklingowi. Wychwytywane są tworzywa sztuczne, od małych kawałków o wielkości zaledwie milimetrów do dużych śmieci, np. porzuconych sieci rybackich.
System 002 został zaprojektowany tak, aby minimalizować ryzyko dla fauny i flory morskiej. Wyposażony jest w środki odstraszające, kamery oraz inne usprawnienia zapewniające bezpieczeństwo mieszkańcom oceanów. Dzięki ciągłym badaniom i monitorowaniu system ma minimalny wpływ na gatunki chronione, takie jak żółwie czy wieloryby. Ponadto zapewnia unikalną platformę do badań naukowych nad zanieczyszczeniem w oceanach, co pomaga w lepszym zrozumieniu i ochronie ekosystemu.
System rzeczny – jak działa?
Interceptor Original jest pierwszą technologią oczyszczania rzek. Wprowadzona została na rynek w październiku 2019 r. To innowacyjne rozwiązanie działa dzięki energii słonecznej i posiada zdolność do samodzielnego wyłapywania plastiku, co znacznie przyspiesza proces oczyszczania. Jest to technicznie zaawansowany katamaran składający się z samodzielnej, pływającej bariery w kształcie litery U, zakotwiczonej do dna w wyznaczonym miejscu. Kieruje ona zanieczyszczenia na specjalny przenośnik taśmowy, skąd trafiają do kontenerów na śmieci i lokalnego zakładu przetwórczego. Interceptor jest w stanie pomieścić ok. 50 m³ śmieci.
Obecnie technologia The Ocean Cleanup wprowadzona została w pięciu lokalizacjach: Indonezji, Malezji, Wietnamie, Kalifornii w USA i na Dominikanie. Jednak każda rzeka jest unikalna pod względem swoich cech, takich jak szerokość, głębokość, prędkość przepływu, skład osadów, sezonowość i pływy. Te czynniki mają znaczący wpływ na skuteczność działań podejmowanych w celu ich oczyszczania. Aby sprostać różnorodnym scenariuszom, The Ocean Cleanup oferuje szeroki zakres rozwiązań technologicznych – od zaawansowanych po mniej skomplikowane, ale dopasowane do danej rzeki.
The Ocean Cleanup – plany na przyszłość
Organizacji The Ocean Cleanup, która stawia sobie za cel rozwiązanie problemu tysiąca rzek i Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci, niezbędne są znaczne środki finansowe, aby wyprodukować odpowiednią ilość Interceptorów i wdrożyć System 03, które będą w stanie zrealizować to zadanie. Ponadto konieczne jest podjęcie ogromnych wysiłków w zakresie współpracy z lokalnymi władzami w celu pokonania biurokratycznych przeszkód przed rozpoczęciem rozmieszczania urządzeń. Mimo tych wyzwań, działania są bardzo obiecujące, a sprzęt lepszy niż którykolwiek wcześniej. The Ocean Cleanup stoi jednak przed trudną bitwą w walce z plastikowymi zanieczyszczeniami przenoszonymi przez wody. Miejmy nadzieje, że ich plan, czyli usunięcie 90% plastiku pływającego w oceanach do 2040 r., zostanie z powodzeniem zrealizowany.
Źródło zdjęć: The Ocean Cleanup
