Dyskusja na temat właściwego utrzymania urządzeń wodnych trwa w zasadzie nieustannie. O ile na dużych rzekach, takich jak Wisła czy Odra, nie ma problemu z ustaleniem własności obiektu hydrotechnicznego, to już na małych potoczkach staje się to problematyczne. W przypadku rowów, które mogłyby być ciekami, kłopoty tylko rosną, ale największe schody zaczynają się, kiedy trzeba ustalić właściciela wylotu. Powstaje wówczas pytanie, czyj jest i kto za niego odpowiada.
Krok I. Zanim przystąpisz do realizacji swojego zamierzenia
Niestety, musimy zacząć od zdefiniowania tego, co kryje się pod nazwą urządzenia wodne i jakie są ich rodzaje. Są one zdefiniowane w ustawie PW w art. 16 pkt 65, który wskazuje, że są to urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym:
- urządzenia lub budowle piętrzące, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy;
- sztuczne zbiorniki usytuowane na wodach płynących oraz obiekty związane z tymi zbiornikami;
- stawy, w szczególności stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków albo rekreacji;
- obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz wód podziemnych;
- obiekty energetyki wodnej;
- wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych;
- stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych;
- urządzenia służące do chowu ryb lub innych organizmów wodnych w wodach powierzchniowych;
- mury oporowe, bulwary, nabrzeża, mola, pomosty i przystanie;
- stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych.
Najczęściej spotykane, wymagające utrzymania oraz budzące najwięcej dyskusji w tym zakresie są budowle piętrzące (wszelkiego rodzaju zastawki, jazy, progi, stopnie, tamy oraz inne przegrody poprzeczne) oraz kanały i rowy.
Pamiętaj!
Rów i jego szerszy odpowiednik – kanał – to urządzenia wodne.
Krok II. Niezbędne dokumenty
Wszelkiego rodzaju urządzenia na ciekach powstały na skutek działania człowieka. W związku z tym, w pierwszej kolejności, należy ustalić ich właściciela. Właścicielem obiektu budowlanego będzie:
- ten, kto go wykonał – co czasem może być trudne do ustalenia z uwagi na wykonanie obiektu w odległej przeszłości;
- ten, kto z niego korzysta – co też może stanowić trudność w przypadku „mienia niczyjego”, czyli fajnie, że jest, ale to nie moje i wcale z tego nie korzystam;
- ten, na czyjej jest działce – i to jest najłatwiejsze do ustalenia, bo każda działka posiada właściciela (nawet jeżeli jest to Skarb Państwa), a każdy wykonany obiekt budowlany musiał posiadać zgodę właścicielską na wykonanie.
Każdy z powyżej opisanych przypadków powinien doprowadzić nas do ustalenia, kto jest odpowiedzialny za utrzymanie urządzenia wodnego będącego obiektem budowlanym. Dlaczego to jest takie istotne? Ano dlatego, że obowiązkiem właściciela obiektu jest wykonywanie robót mających na celu utrzymanie go w dobrym stanie, zabezpieczenie przed szybkim zużyciem albo zniszczeniem (bieżąca konserwacja).
Ten zapis ustawowy jest bardzo istotny, ponieważ pociąga za sobą wydatkowanie środków finansowych oraz nakładów pracy na utrzymanie obiektu. A nikt nie chce ponosić kosztów utrzymania tego, co do niego nie należy.
Pamiętaj!
Utrzymanie urządzenia wodnego oraz obiektu budowlanego należy do jego właściciela.
Krok III. Roboty i eksploatacja
Konieczność utrzymania urządzenia wodnego związana jest zazwyczaj z:
- powstawaniem uszkodzeń na skutek przejścia wód wezbraniowych;
- powstawaniem uszkodzeń wynikających z aktów wandalizmu;
- powstawaniem uszkodzeń w wyniku normalnej, długotrwałej eksploatacji;
- pogłębianiem się uszkodzeń w wyniku braku bieżącej konserwacji.
Utrzymaniem będzie również bieżąca obsługa obiektu, czyli np. założenie lub ściągnięcie szandorów (zgodnie z potrzebami odwodnieniowymi) czy odmulenie rowu po wiosennych wezbraniach.
