Uprawnienia do połowów na 2026 r. na Morzach Śródziemnym i Czarnym

Komisja Europejska przyjęła wniosek w sprawie uprawnień do połowów na 2026 r. niektórych stad ryb i grup stad ryb w odniesieniu do Morza Śródziemnego i Morza Czarnego. Wniosek w sprawie rozporządzenia Rady ustalającego uprawnienia do połowów na 2026 r. w odniesieniu do niektórych stad ryb i grup stad ryb w Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym propaguje zrównoważone zarządzanie stadami ryb na wyżej wymienionych akwenach oraz stanowi realizację zobowiązań politycznych, podjętych w ramach deklaracji MedFish4Ever oraz deklaracji z Sofii.

Ocena stanu stad w Morzach Śródziemnym i Czarnym opiera się na najnowszych pracach Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa (STECF) i Naukowego Komitetu Doradczego GFCM ds. Rybołówstwa.

Tło ogólne

Komisja Europejska promuje wzmocnione wielostronne podejście i współpracę w zakresie zarządzania rybołówstwem na Morzach Śródziemnym i Czarnym. Wszystkie rozporządzenia w sprawie uprawnień do połowów muszą, zgodnie z przyjętymi założeniami, ograniczać eksploatację stad ryb do poziomów zgodnych z ogólnymi celami wspólnej polityki rybołówstwa.

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb) przewidziano wyznaczanie celów w zakresie limitów połowowych i nakładu połowowego, aby zapewnić wykorzystywanie morskich zasobów biologicznych w sposób zrównoważony pod względem gospodarczym, środowiskowym i społecznym.

Ramy zarządzania, wzmocnione poprzez przyjęcie nowej Strategii GFCM na rok 2030, ustalone zostały w deklaracji MedFish4Ever oraz deklaracji z Sofii.

Deklaracja z Sofii

Po deklaracji MedFish4Ever podpisanej na Malcie w 2017 r., deklaracja z Sofii od 2018 r. łączy na poziomie międzynarodowym działania na Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym z celami polityki UE w zakresie rybołówstwa i akwakultury, które są zrównoważone ekologicznie, przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego i osiągają korzyści gospodarcze, społeczne i związane z zatrudnieniem.

Deklaracja sofijska została podpisana przez przedstawicieli Komisji Europejskiej, państw nadbrzeżnych, jak również innych państw zainteresowanych akwakulturą takich jak: Bułgarię, Rumunię, Gruzję, Mołdawię i Turcję, jak również przez Komisje Europejską. Jest ona działaniem następczym Deklaracji z Bukaresztu, w ramach którego przekształcono zobowiązania w konkretne działania, które mają wymierne rezultaty w zakresie zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów, poprawy gromadzenia danych i nauki, poprawy zarządzania rybołówstwem i pobudzenia zrównoważonego rozwoju akwakultury.

Określa szczegółowy plan prac na 10 lat, oparty na wspólnych działaniach z ambitnymi, ale spójnymi i realistycznymi celami.

Rozporządzenie w sprawie połowów na 2026 r.

Przygotowane rozporządzenie ustalające uprawnienia do połowów na 2026 r. w odniesieniu do niektórych stad ryb i grup stad ryb w Morzach Śródziemnym i Czarnym ma zastosowanie do unijnej działalności połowowej, w tym do połowów rekreacyjnych, jeżeli zostały one wyraźnie wskazane w odpowiednich przepisach, oraz unijnych statków rybackich, które prowadzą działalność na wspomnianych morzach, eksploatując następujące stada ryb:

• węgorz europejski (Anguilla anguilla), koral czerwony (Corallium rubrum) i koryfena (Coryphaena hippurus) w Morzu Śródziemnym;
• bladoczerwona krewetka głębinowa (Aristeus antennatus), krewetka różowa głębinowa (Parapenaeus longirostris), czerwona krewetka głębinowa (Aristaeomorpha foliacea), morszczuk europejski (Merluccius merluccius), homarzec (Nephrops norvegicus) i barwena (Mullus barbatus) w zachodniej części Morza Śródziemnego;
• sardela europejska (Engraulis encrasicolus) i sardynka europejska (Sardina pilchardus) w Morzu Adriatyckim;
• morszczuk europejski (Merluccius merluccius), homarzec (Nephrops norvegicus), sola (Solea solea), krewetka różowa głębinowa (Parapenaeus longirostris) i barwena (Mullus barbatus) w Morzu Adriatyckim;
• morszczuk europejski (Merluccius merluccius) i krewetka głębokowodna różowa (Parapenaeus longirostris) w Cieśninie Sycylijskiej;
• czerwona krewetka głębinowa (Aristaeomorpha foliacea) i bladoczerwona krewetka głębinowa (Aristeus antennatus) w Cieśninie Sycylijskiej, w Morzu Jońskim oraz w Morzu Lewantyńskim;
• morlesz bogar (Pagellus bogaraveo) w Morzu Alborańskim;
• szprot (Sprattus sprattus) i turbot (Scophthalmus maximus) w Morzu Czarnym.

We wniosku w sprawie rozporządzenia przydziela się państwom członkowskim uprawnienia do połowów zgodnie z celami rozporządzenia WPRyb, planem wieloletnim dotyczącym stad dennych w zachodniej części Morza Śródziemnego oraz wynikami dorocznego posiedzenia GFCM.

Zgodnie z rozporządzeniem WPRyb do państw członkowskich należy decyzja w sprawie sposobu podziału dostępnych uprawnień do połowów między statki rybackie pływające pod ich banderą na podstawie określonych kryteriów. Daje to państwom członkowskim znaczną swobodę w rozdzielaniu uprawnień do połowów zgodnie z ich modelami społecznymi i ekonomicznymi.

Połowy i hodowla ryb w Afryce musi wzrosnąć – nowy raport

Uprawnienia do połowów na 2026 r. – propozycja 

Dla Morza Śródziemnego propozycja obejmuje środki uzgodnione w ramach różnych planów zarządzania GFCM, przy czym szczegółowe działania dotyczące dorady czarnoplamej i krewetek głębokowodnych zostaną zaktualizowane jeszcze w 2025 r.

Dla Morza Czarnego wniosek obejmuje limity i kwoty połowowe dla szprota i turbota. Komisja proponuje utrzymanie limitu połowowego dla pierwszego z nich na poziomie 2025 r. W przypadku turbota poziomy całkowitych dopuszczalnych połowów i kwoty połowowe są ustalone zgodnie z postanowieniami planu zarządzania GFCM.

Co dalej z wnioskiem Komisji

Przyjęta 22 września 2025 r. propozycja zostanie uzupełniona o wyniki dorocznej sesji Generalnej Komisji Rybołówstwa Morza Śródziemnego, która planowana jest w dniach 4-9 listopada 2025 r., oraz o opinię Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa, dotyczącą stad dennych objętych wieloletnim planem zarządzania dla zachodniej części Morza Śródziemnego.

Natomiast, zgodnie z przyjętym harmonogramem prac, w dniach 11–12 grudnia br. Rada powinna omówić i osiągnąć porozumienie polityczne w sprawie wniosku Komisji. Rozporządzenie powinno wejść w życie 1 stycznia 2026 r.