W dniu 31 sierpnia 2023 r. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej opublikowano nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1762). Zmieniona ustawa o odnawialnych źródłach energii służy przede wszystkim wdrożeniu do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (dyrektywa RED II). Rozwiązania zawarte w nowelizacji wspierają rozwój sektora odnawialnych źródeł energii (OZE) w perspektywie długoterminowej, a co za tym idzie zwiększenie ich udziału w krajowym zużyciu energii.
Ustawa o odnawialnych źródłach energii – zmiany
Ustawa o odnawialnych źródłach energii wprowadza liczne zmiany, m.in. w zakresie instalacji hybrydowych OZE, klastrów energii, wsparcia modernizacyjnego i operacyjnego dla tworzenia OZE. Zawiera także przepisy aktualizujące ambicje w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Ustawa uwzględnia ponadto rozwiązania zwiększające potencjał przyłączeniowy dla nowych źródeł wytwórczych OZE. Umożliwiają one przyłączania więcej niż jednej instalacji odnawialnego źródła energii w jednym miejscu, tzw. cable pooling.
Ustawa o odnawialnych źródłach energii – ustawowa definicja biometanu
Ustawa o odnawialnych źródłach energii zawiera ustawową definicję biometanu oraz zasady i warunki prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biogazu, a następnie przetwarzania go w biometan. Zgodnie ze wspomnianą wyżej ustawą, biometan to gaz uzyskany z biogazu, biogazu rolniczego lub wodoru odnawialnego, poddanych procesowi oczyszczenia, wprowadzany do sieci gazowej lub transportowany w postaci sprężonej albo skroplonej środkami transportu innymi niż sieci gazowe lub wykorzystany do tankowania pojazdów silnikowych bez konieczności jego transportu.
Ustawa o odnawialnych źródłach energii – szczegółowy zakres wprowadzonych zmian
- Zaktualizowanie regulacji dotyczących ciepłownictwa i chłodnictwa
Doprecyzowano przepisy dotyczące pierwszeństwa zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcania odpadów oraz tzw. ciepła odpadowego.
- Rozszerzenie gwarancji pochodzenia
Rozszerzono możliwości wydania gwarancji pochodzenia na takie rodzaje i nośniki energii jak:, ciepło i chłód, biometan oraz wodór odnawialny. Przewidziano również możliwość przystąpienia polskiego organu wydającego gwarancje pochodzenia do międzynarodowego stowarzyszenia Association of Issuing Bodies (AiB).
- Utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego ds. odnawialnych źródeł energii
Utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego (KPK) mającego na celu zapewnienie wsparcia informacyjnego przyszłym wytwórcom energii ze źródeł odnawialnych.
- Ułatwienia w zakresie procedur administracyjnych
Zgodnie z przepisami prawa budowlanego, roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń fotowoltaicznych, pomp ciepła oraz wolno stojących kolektorów słonecznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę. W nowelizacji ustawy próg ten został podniesiony do 150 kW mocy.
- Uregulowania dotyczące umowy sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
Uregulowano kwestie sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii bezpośrednio od wytwórcy, czyli umowy Power Purchase Agreement (PPA).
- Wprowadzenie „prosumenta lokatorskiego”
Wprowadzono nowe możliwości rozliczeń dla prosumentów produkujących energię na potrzeby części wspólnej budynku wielolokalowego (np. wspólnotom mieszkaniowym, spółdzielniom mieszkaniowym). Opracowane rozwiązanie umożliwi obniżenie kosztów utrzymania nieruchomości.
- Ułatwienia dla funkcjonowania klastrów energii
Uchwalone przepisy doprecyzowują m.in. definicję klastra energii, zasady współpracy biznesowej w jego ramach, zakres podmiotowy i przedmiotowy oraz obszar działania klastra energii. Przewidują również szczególne usprawnienia administracyjno-prawne oraz system wsparcia, z którego będą mogły skorzystać podmioty wpisane do nowego rejestru klastrów energii prowadzonego przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Regulacja zakłada również ścisłą współpracę klastrów energii z Operatorami Sieci Dystrybucyjnych (OSD), której celem jest odciążenie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE).
- Ułatwienia dla funkcjonowania spółdzielni energetycznych
Nowe rozwiązania doprecyzowują definicję i przedmiot działalności spółdzielni energetycznych, warunki ich współpracy ze sprzedawcami energii oraz operatorami systemów dystrybucyjnych. Ponadto upraszczają warunki sprawozdawczości i zasady rozliczeń.
- Wsparcie operacyjne (kontynuacyjne) dla instalacji OZE
Nowy system wsparcia przeznaczony jest dla wytwórców energii z instalacji będących w stanie umożliwiającym ich dalsze użytkowanie, przede wszystkim biogazowych, biomasowych oraz małych elektrowni wodnych, które wychodzą z systemu świadectw pochodzenia i ponoszą koszty operacyjne przewyższające przychody ze sprzedaży energii po cenie rynkowej. Rozpoczęcie działania systemu jest zawieszone do połowy 2025 r. ze względu na utrzymujące się wysokie ceny energii.
- Wsparcie dla modernizacji instalacji OZE
Nowe przepisy mają na celu utrzymanie w systemie funkcjonujących jednostek, szczególnie tych, którym kończy się prawo do korzystania z systemów wsparcia, a które wymagają znaczących nakładów modernizacyjnych przy jednoczesnej racjonalizacji wydatków.
- Nowa definicja hybrydowych instalacji OZE
Wprowadzona zostaje nowa definicja hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii oraz mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii, m.in. uwzględniająca funkcjonujące rozwiązania technologiczne.
- Wsparcie dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej
Zmiany związane z morską energetyką wiatrową mają na celu efektywniejsze planowanie rozwoju infrastruktury. Dotyczą one m.in. zwiększenia wolumenów aukcyjnych z 5 do 12 GW w latach 2025-2031 czy doprecyzowania przepisów dotyczących wniosku obejmującego wyprowadzenie mocy z morskiej farmy wiatrowej.
- Współdzielenie infrastruktury przyłączeniowej – tzw. cable pooling
Dzięki wprowadzanym regulacjom, polegającym na współdzieleniu infrastruktury przyłączeniowej, zwiększa się potencjał mocy wytwórczych. To znaczące wsparcie dla producentów energii z OZE, którzy aktualnie muszą zmierzyć się z odmową przyłączenia.
Kiedy zacznie obowiązywać znowelizowana ustawa o odnawialnych źródłach energii?
Ustawa wejdzie w życie 1 października 2023 r. (z wyjątkiem przepisów wymagających odpowiednio dłuższego vacatio legis).