Wrząca rzeka – tajemnice gorącego źródła w Amazonii

Czy w każdej legendzie kryje się ziarno prawdy? Naukowiec Andrés Ruzo postanowił to sprawdzić. W 2011 r. wyruszył na poszukiwania, które doprowadziły go do niezwykłego zjawiska, o którym wcześniej słyszał jedynie z opowieści lokalnych mieszkańców. Odkrył rzekę Shanay-Timpishka, znaną również jako wrząca rzeka, przepływającą przez peruwiańską Amazonię w regionie Mayantuyacu.

Procesy geotermalne

Jak wyjaśniają geolodzy, przyczyną wysokich temperatur w wodach rzeki Shanay-Timpishka są podziemne gorące źródła. Proces ten rozpoczyna się od obfitych opadów deszczu – woda przesiąka przez porowate skały osadowe i wnika w głąb ziemi, gdzie jest ogrzewana przez ciepło wnętrza Ziemi. Następnie, pod wpływem ciśnienia, wydostaje się na powierzchnię, tworząc nie tylko gorące źródła, ale również zjawisko, które wydaje się nienaturalne, jak wrząca rzeka. 

Na naszej planecie istnieje wiele geotermalnych szlaków, które tworzą pod powierzchnią sieć gorących cieków wodnych. Mogą wydostawać się na zewnątrz skorupy ziemskiej przez tzw. fumarole – otwory, przez które uchodzi gorące powietrze, para wodna lub woda. Jest to spektakularne zjawisko, choć ma również swoje konsekwencje dla otaczającego go ekosystemu.

Wrząca rzeka Amazonii – jak temperatura wpływa na środowisko?

W wodach wrzącej rzeki nie sposób znaleźć ryb ani innych organizmów typowych dla amazońskich rzek. Temperatura, która sięga blisko 100° C powoduje, że życie w niej jest niemożliwe. Zwierzęta, które podejdą zbyt blisko brzegu lub przypadkowo wpadną do wody, giną niemal natychmiast. Ich ciała noszą wówczas ślady działania wysokiej temperatury – białe, zamglone oczy czy poparzona skóra to widok, który każdego mógłby przyprawić o dreszcze.

Mimo to istnieją organizmy, które znalazły sposób na życie w tym nietypowym miejscu. Niedaleko wrzącej rzeki można znaleźć mikroorganizmy oraz gatunki roślin, które przystosowały się do życia w ekstremalnych warunkach gorących wód Shanay-Timpishka. Nawet w tak surowym środowisku natura znajdzie sposób na przetrwanie. Chociaż środowisko stworzyło tam swój unikalny ekosystem, wysoka temperatura rzeki ma nieodwracalny wpływ na faunę oraz florę tego miejsca.

Miejsce kultu oraz ważnych odkryć

Santuario Huistin i Mayantuyacu to lokalne społeczności, dla których rzeka Shanay-Timpishka jest świętym miejscem. Według wierzeń okolicznych mieszkańców jest ona związana z duchami przyrody, a jej wody mają mieć mistyczne właściwości. Od wieków mieszkańcy regionu traktują rzekę z szacunkiem, wierząc, że jej energia może zarówno uzdrawiać ciężko chorych, jak i ukarać tych, którzy nie wierzą w jej moc.

Niezależnie od tego, Shanay-Timpishka stanowi bezcenny obiekt badań naukowych. To jedyne znane na świecie naturalne źródło geotermalne o takiej skali, które płynie przez dżunglę, nie będąc połączone z aktywnym wulkanem. To zjawisko pozwala lepiej zrozumieć procesy zachodzące we wnętrzu Ziemi. Dzięki badaniom prowadzonym w tym miejscu naukowcy pozyskują niezwykle cenne informacje o ekosystemach, które mogą pomóc w przewidywaniu skutków zmian klimatu na terenach Amazonii.

zdj. główne: ANIMAL TUBE, CC BY 3.0 / commons.wikimedia.org