Wspólna Polityka Rolna – zmiany w planie strategicznym

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapowiedziało zmiany w Planie Strategicznym Wspólna Polityka Rolna na lata 2023 – 2027. Będą one dotyczyły przede wszystkim zasad korzystania z płatności przez małe gospodarstwa, łączenia ekoschematów oraz rejestrów wypasu bydła. W celu realizacji zaproponowanych zmian przewiduje się zwiększenie budżetu płatności uzupełniających o ok. 190 mln euro. Warto podkreślić, że zostaną one wdrożone tylko w kampanii na 2023 r., po uzyskaniu pozytywnej decyzji KE.

Plan Strategiczny Wspólna Polityka Rolna na lata 2023 – 2027 – propozycje zmian

1. wsparcie finansowe dla małych gospodarstw w ramach płatności bezpośrednich w 2023 r.;
2. uproszczenie zasad przyznawania wsparcia dla ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi;
3. obniżenie minimalnej obsady zwierząt w przypadku Premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą w Rolnictwie ekologicznym;
4. wprowadzenie dodatkowego (letniego) terminu realizacji normy dotyczącej okrywy glebowej (GAEC 6).

Skorzystanie ze wspomnianych wyżej zmian będzie możliwe po złożeniu przez rolnika stosownych dokumentów (żądania, wniosku, zmian do wniosku) od dnia 1 do 31 sierpnia 2023 r.

Zgodnie z informacją MRiRW zaproponowane aktualizacje są odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez rolników i organizacje rolnicze dotyczące uproszczenia systemu płatności bezpośrednich. Przyczynią się one do zwiększenia dostępności wsparcia dla producentów, co ma szczególne znaczenie w pierwszym roku wdrażania WPR na lata 2023 – 2027. Wspólna polityka rolna i związane z nią inicjatywy są szansą na pozyskanie dodatkowych środków na dostosowywanie się do nowych przepisów, a także sposobem na poprawę trudnej sytuacji rolników wynikającej z kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie.

Jak ma wyglądać płatność dla małych gospodarstw?

W związku z małym zainteresowaniem ekoschematami gospodarstw do 5 ha, Rada Ministrów podjęła decyzję o wprowadzeniu płatności dla tych gospodarstw w postaci ryczałtu. rolnik, który złożył wniosek o płatności w latach 2022 i 2023, zamiast różnych płatności będzie mógł skorzystać z ryczałtu w wysokości 225 euro/ha. Planuje się, że płatność dla małych gospodarstw, będzie:

• dobrowolna;
• przejściowa – realizowana tylko w 2023 r. (ze względu na trudności związane z pierwszym rokiem przyznawania dopłat bezpośrednich na nowych zasadach – gospodarstwa najmniejsze, a więc w przeważającej większości rodzinne, zyskają dodatkowy czas na przygotowanie się i dostosowanie do wymagań wynikających z nowych zasad – w szczególności z ekoschematów);
• przyznawana do gospodarstw posiadających do 5 ha UR;
• przyznawana na podstawie żądania (oświadczenia) złożonego od dnia 1 do dnia 31 sierpnia 2023 r.;
• skierowana do rolników, którzy już złożyli wnioski o przyznanie takich płatności na 2023 r. (na podstawie dotychczasowych przepisów) i tylko jeżeli uzyskali wsparcie w poprzednim roku (lub są następcami prawnymi takich rolników).

Stawka 225 euro/ha przewyższa łączny poziom dwóch najpowszechniej stosowanych płatności bezpośrednich, tj. podstawowego wsparcia dochodów oraz płatności redystrybucyjnej, dzięki czemu rozwiązanie to zachęci znaczną część małych gospodarstw do wnioskowania.

W związku z tym, że zgodnie z przepisami unijnymi płatność dla małych gospodarstw zastępuje inne rodzaje wsparcia bezpośredniego, rolnik, który ubiega się o tę płatność, nie będzie mógł otrzymać pieniędzy z tytułu innych rodzajów płatności bezpośrednich, w tym ekoschematów (nie dotyczy płatności obszarowych II filaru, np. płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, płatności ONW).

Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi – propozycje zmian w ekoschemacie dotyczą:

1. odstąpienia od warunku odnoszącego się do konieczności uzyskania minimalnej liczby punktów;
2. możliwości łączenia na jednej powierzchni następujących praktyk:
   • międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe z praktykami:
     • wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji
     • stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo.
   • wymieszanie słomy z glebą z praktykami:
     • wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji
     • stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo.
3. zmniejszenia ze 100% do 50% powierzchni gospodarstwa (grunty orne i trwałe użytki zielone), na której ma być realizowany Plan nawożenia w ramach praktyki Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia.

Szczegółowe informacje dotyczące ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi można znaleźć w jednym z poprzednich wydań „Wodnych Spraw”.

Rolnictwo ekologiczne

W celu umożliwienia szerszemu gronu rolników skorzystania z płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 – 2027 proponuje się:

1. obniżenie dolnej granicy przedziału dla obsady zwierząt (z poziomu z 0,5 DJP/ha na 0,3 DJP/ha wszystkich UR w gospodarstwie), co powinno przyczynić się do zwiększenia zainteresowania rolników podejmowaniem zobowiązań w ramach interwencji, przede wszystkim wśród tych posiadających zwierzęta w ilości nie pozwalającej spełnić dotychczasowego warunku „wejściowego”;
2. obniżenie z 0,5 DJP/ha do 0,3 DJP/ha minimalnego poziomu obsady przy ubieganiu się przez rolników o płatności do upraw paszowych i do TUZ.

Warto wspomnieć, że analogiczne zmiany są przewidziane do wprowadzenia w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014 – 2020.

Zmiany w zakresie warunkowości

W ramach warunkowości – w zakresie normy GAEC 6 dotyczącej utrzymania okrywy ochronnej gleby w okresie od 1 listopada do 15 lutego kolejnego roku – planuje się:

1. wprowadzenie dodatkowego terminu pozostawienia okrywy glebowej, tj. od dnia 1 czerwca lub od dnia zbioru plonu głównego do dnia 15 października danego roku;
2. wprowadzenie odstępstw od stosowania normy dla upraw późno zbieranych z pola.

Szczegółowe informacje dotyczące systemu warunkowości obowiązującego w ramach płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych od 2023 r. można znaleźć w jednym z poprzednich wydań „Wodnych Spraw”.

Zmiany w ekoschemacie Dobrostan zwierząt

Dodatkowo planuje się wprowadzenie zmian w ekoschemacie Dobrostan zwierząt. Aby uprościć sposób dokumentowania realizacji praktyk wypasu lub zapewnienia wybiegu krowom mamkom i opasom wymóg bieżącego prowadzenia przez rolnika odpowiednich rejestrów zastąpiony będzie złożeniem oświadczenia. Ma to na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych i ułatwienie rolnikom udziału w ekoschemacie Dobrostan zwierząt.