Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło decyzję o pierwszych ograniczeniach dotyczących wycinki lasów w 2024 r. Prace wstrzymano na najbardziej wartościowych obszarach leśnych w Polsce, m.in. w Bieszczadach, Puszczach Boreckiej i Świętokrzyskiej oraz w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Według Ministerstwa głównymi powodami, dla których konieczne jest wprowadzenie ograniczeń w wycinkach najcenniejszych polskich lasów, są: ochrona cennych puszcz, zachowanie lasów uzdrowiskowych i wykorzystywanych przez wielotysięczne aglomeracje oraz deficytowość nadleśnictw.
Wycinki lasów w 2024 r. wstrzymane
Ochrona lasów zajmuje istotne miejsce w agendzie nowego rządu. Wynika to zarówno z krajowych zobowiązań, jak i unijnych dyrektyw dotyczących ochrony środowiska, a także strategii na rzecz bioróżnorodności do 2030 r. Minister Klimatu i Środowiska, Paulina Hennig-Kloska, ogłosiła plany wprowadzenia ograniczeń wyrębów drzew na dziesięciu kluczowych obszarach:
- Bieszczady,
- Puszcza Borecka,
- Puszcza Świętokrzyska,
- Puszcza Augustowska,
- Puszcza Knyszyńska,
- Puszcza Karpacka,
- Puszcza Romincka,
- Trójmiejski Park Krajobrazowy,
- okolice Iwonicz-Zdroju i Wrocławia.
Wycinki lasów w wielu miejscach zostaną wstrzymane, ale to dopiero początek działań, jakie zostaną podjęte w tym zakresie. Minister Hennig-Kloska podkreśliła, że celem tej inicjatywy jest ochrona obszarów porośniętych drzewami w wieku 100-200 lat, lasów będących zabezpieczeniem dla zasobów wodnych i terenów górskich.
Niektóre z tych stref, szczególnie te o wyjątkowych wartościach historycznych i kulturowych, jak np. Bory Augustowskie, są kluczowe dla bartnictwa, stanowiąc jednocześnie niematerialne dziedzictwo kulturowe.
Od słów przechodzimy do czynów. Wydana została pierwsza decyzja o ograniczeniu i wstrzymaniu wycinek najcenniejszych obszarów leśnych w Polsce. Czas wyprowadzić piły z części polskich lasów, zwłaszcza te, które cięły najcenniejsze obiekty przyrodnicze. Pracujemy nad systemowym rozwiązaniem, w którym znajdzie się więcej obszarów i które zostanie skonsultowane z przedstawicielami Lasów Państwowych, samorządów i lokalnymi społecznościami – mówiła podczas konferencji minister Hennig-Kloska.
Jak podkreśla resort pierwsze ograniczenia wycinki lasów są działaniem symbolicznym i zapowiedzią głębszej reformy polityki leśnej.
MKiŚ zapowiedziało ograniczenie wyrębów lasów nawet o 30 proc.
Planowane ograniczenia wycinki lasów na 2024 r. wynikają z różnorodnych czynników, m.in. z potrzeb przyrodniczych, aspektów prawnych, ekonomicznych i społecznych. Wiceminister Klimatu i Środowiska, Mikołaj Dorożała, wyjaśniał, że ograniczenia nie przekroczą 20-30 proc. planowanych wyrębów. Możliwe są także zmiany prac w ramach umów z wykonawcami.
Zmieniamy myślenie o lasach. Nie możemy patrzeć na nie tylko przez pryzmat ekonomii. Chcemy przywrócić lasom funkcję społeczną i ekologiczną, która towarzyszy im od zarania dziejów. Do lasów musi wrócić transparentność funkcjonowania – powiedziała minister Hennig-Kloska.
Szczególnie ważne jest to, że znaczna część lasów objętych ograniczeniami stanowi bufor wokół dużych aglomeracji, takich jak: Gdańsk, Wrocław czy Białystok. Ma to istotne znaczenie w dostosowywaniu się do zmiany klimatu, poprawie retencji wód i ochronie przed powodziami miejskimi. Wiceminister podkreślił także, że obszary, na których wprowadzone zostaną ograniczenia, obejmują parki narodowe, obszary Natura 2000 oraz obszary chronionego krajobrazu, włączając w to leśne kompleksy promocyjne.
Mapa wycinek lasów
Stojąc w obliczu dynamicznej zmiany klimatu, zaczynamy zdawać sobie sprawę z wartości lasów i konieczności ich ochrony. Lokalne społeczności coraz częściej występują w obronie drzew i różnorodności biologicznej. Oddolnych inicjatyw jest coraz więcej. Aby uświadomić nam skalę planowanej wycinki lasów, fundacja Lasy i obywatele prezentuje na swojej stronie mapę Zanim wytną Twój las. Zobrazowano na niej miejsca:
- chronionych terenów leśnych, na których rosną starodrzewia;
- planowanych nasadzeń drzew;
- planowanych lub nieplanowanych wyrębów;
- niejasności w danych, które uniemożliwiają dokładne określenie liczby, powierzchni lub rodzaju drzew do wycinki;
- trwających wycinek;
- obrazuje wszystkie pododdziały leśne z Banku Danych o Lasach, w których zaplanowano rębnie w bieżących Planach Urządzenia Lasu;
- nie pokazuje planowanych trzebieży.
W swoich publikacjach wielokrotnie podkreślamy, jak duże zdolności retencyjne posiadają tereny leśne. W celu zachowania tych cennych ekosystemów, zwłaszcza terenów bagiennych w lasach, niezmiernie ważne jest objęcie ich ochroną. Bez formalnego usankcjonowania zakazów te spoty różnorodności biologicznej będą zanikały, a wraz z nimi cenne i chronione gatunki roślin i zwierząt.