W Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym – Państwowym Instytucie Badawczym odbyła się jubileuszowa XXX Międzynarodowa Konferencja Naukowa pod patronatem ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego pt. Problemy zrównoważonego rolnictwa, ochrona obszarów wiejskich, zasobów wodnych i środowiska.
Tematyka konferencji – wyzwania i innowacyjne rozwiązania w rolnictwie
W ramach programu Konferencji przedstawiono następujące zagadnienia:
- innowacyjne rozwiązania technologiczne dla zrównoważonej i efektywnej produkcji rolnej, w tym zwierzęcej łącznie z OZE, automatyzacja pracy w sektorze rolno-spożywczym;
- gospodarka o obiegu zamkniętym z uwzględnieniem ochrony środowiska, a także przeciwdziałanie zmianom klimatu;
- zarządzanie zasobami naturalnymi oraz glebami i ochrona przyrody;
- gospodarka wodno-ściekowa i zagospodarowanie odpadów wraz z elementami infrastruktury technicznej wsi, zaopatrzenie w wodę ośrodków produkcji rolnej;
- ochrona i ekologia wód, zanieczyszczenie wód oraz wpływ na bioróżnorodność.
Wykłady i warsztaty terenowe
W dniu 16 września 2024 r. odbyły się wykłady plenarne dotyczące tematu zarządzania wodą na obszarach wiejskich i jej ochrony. Następnie uczestnicy Konferencji wzięli udział w warsztatach terenowych w ramach działania AKIS:
- warsztaty Nauka w praktyce w stacji doświadczalnej ITP-PIB Falenty dotyczące sposobów ograniczenia negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko pod względem emisji amoniaku, gazów cieplarnianych i odorów, z prowadzącymi dr inż. Kamilą Mazur i dr inż. Kingą Borek (ITP-PIB);
- Bioróżnorodność w aspekcie warunków środowiskowych w Rezerwacie Przyrody Stawy Raszyńskie, z przewodnikami dr inż. Elizą Grabowską i dr. inż. Tomaszem Horaczkiem (ITP-PIB).
Warsztaty terenowe w stacji doświadczalnej ITP-PIB Falenty koncentrowały się na sposobach ograniczenia negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko, w tym na zasoby wodne. Przedstawiono przykłady działań praktycznych, mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i substancji organicznych do wód, co jest kluczowe w zapobieganiu eutrofizacji.
W drugim dniu konferencji, 17 września 2024 r., wystąpienia zostały podzielone na dwie sekcje tematyczne: Zrównoważone rolnictwo oraz Energetyka i OZE na obszarach wiejskich. Tego dnia została również poprowadzona sesja posterowa, obejmująca tematy produkcji rolnej, OZE i wody. Ostatniego dnia Konferencji – 18 września 2024 r. – kontynuowano sekcję Zrównoważona produkcja rolna.
Z okazji jubileuszu Międzynarodowej Konferencji Naukowej wygłoszono wykład, który podsumował szeroki zakres prac badawczych omawianych na przestrzeni ostatnich dekad, a także przedstawił nowe perspektywy współpracy naukowo-badawczej oraz biznesowej zarówno w kraju, jak i za granicą.
Gospodarka wodno-ściekowa jednym z głównych tematów
Gospodarka wodno-ściekowa była jednym z głównych tematów poruszanych na Konferencji. W kontekście obszarów wiejskich szczególne znaczenie ma zarządzanie wodą, która jest wykorzystywana do produkcji rolnej oraz do zaopatrzenia lokalnych społeczności. Wzrost świadomości na temat jakości wód oraz konieczności ochrony ich zasobów prowadzi do wdrażania nowych technologii w zakresie oczyszczania ścieków, zarówno na poziomie gospodarstw, jak i większych instalacji komunalnych. Gospodarka ściekowa i wykorzystanie odpadów, szczególnie na obszarach wiejskich, powinno zminimalizować ich wpływ na środowisko, a także zwiększyć efektywność gospodarstw rolnych. Podczas Konferencji uwagę skupiono też na ochronie wód przed zanieczyszczeniami, które są efektem działalności rolniczej. Nawozy sztuczne, pestycydy oraz odpady rolne stanowią zagrożenie dla jakości wody, a przez to również dla lokalnych ekosystemów.
Rozważano metody zapobiegania zanieczyszczeniom, w tym racjonalne stosowanie nawozów oraz promowanie technik ograniczających spływ powierzchniowy, który jest główną drogą transportu zanieczyszczeń do wód. Wpływ zanieczyszczeń wód na bioróżnorodność był kolejnym istotnym zagadnieniem. Przedstawiono wyniki badań, które pokazują, jak negatywne oddziaływanie na zasoby wodne prowadzi do degradacji siedlisk wielu gatunków. Skutkiem jest zmniejszenie bioróżnorodności, co z kolei wpływa na stabilność ekosystemów.
Podczas sesji wykładowych szczególnie podkreślano znaczenie efektywnego zarządzania wodą na terenach wiejskich, które są szczególnie narażone na negatywne skutki zmian klimatycznych, takie jak susze i gwałtowne powodzie.
Wykłady dotyczyły metod racjonalizacji zużycia wody, zarówno w kontekście jej poboru do celów irygacyjnych, jak i użytkowania domowego. Ważnym aspektem była również retencja – przechwytywanie i magazynowanie wody deszczowej, co pozwala zminimalizować skutki okresów suchych.
W XXX Międzynarodowej Konferencji Naukowej brało udział 80 uczestników z kraju i zagranicy. Podczas Konferencji zostało wygłoszonych 45 referatów w języku polskim i angielskim. Na podstawie przesłanych prac uczestników XXX Międzynarodowej Konferencji Naukowej zostanie opublikowana monografia dotycząca problemów zrównoważonego rolnictwa, w tym OZE i ochrony bioróżnorodności obszarów wiejskich.
Partnerem merytorycznym i finansowym XXX Międzynarodowej Konferencji Naukowej był Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Organizacja Konferencji była możliwa również dzięki:
- Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Katedrze Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie;
- Międzynarodowej Akademii Nauk Stosowanych w Łomży.