Na początku września dzieci wracają do szkolnych ławek, a rodzice zaczynają zajmować się kwestią drugich śniadań. Ważne jest nie tylko dostarczanie zdrowych przekąsek, ale także zapewnienie odpowiedniego nawodnienia, co często bywa przez wielu z nas pomijane. Jakie napoje są zatem najbardziej odpowiednie, aby przygotować je dla dzieci do szkoły, gwarantując ich prawidłowe nawodnienie przez cały dzień nauki?
Woda kranowa – czy zawsze zdrowa?
Według opublikowanego przez Główny Inspektorat Sanitarny Raportu o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi za lata 2020-2022 ponad 99 proc. krajowych wodociągów dostarcza Polakom wody o odpowiedniej jakości. Wykryte przekroczenia przyjętych parametrów zaobserwowano wyłącznie w odosobnionych przypadkach i dotyczyły one mętności, zawartości manganu, żelaza i jonu amonowego – żadne z nich nie stwarzało zagrożenia dla zdrowia.
Czy oznacza to, że o odpowiednie nawodnienie można dbać pijąc wodę z kranu? Odpowiedź na to pytanie niestety nie zawsze jest twierdząca. Ze względu na różne źródła wody przesyłanej wodociągami do szkół oraz różny stan instalacji wodociągowych nie można wykluczyć miejscowych lub okresowych zagrożeń. Na przykład w lutym w Wielistowie, w pomorskiej gminie Łęczyce, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał decyzję o braku przydatności do spożycia wody z wodociągu publicznego, po tym jak wykryto w niej obecność bakterii E. coli.
Co dawać dziecku do picia?
Według Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci, najlepszym napojem dla najmłodszych jest bezpieczna pod względem mikrobiologicznym i chemicznym woda. Według ekspertów napoje słodzone cukrem nie powinny być wcale podawane dzieciom, a napoje z dodatkiem sztucznych substancji słodzący powinny być ograniczane, przy czym należy wybierać te o najniższej zawartości słodzików.
Niestety, konsumpcja słodzonych cukrem napojów, mimo że w skali globalnej obniżyła się w ciągu ostatnich 15 lat, wciąż jest bardzo wysoka wśród dzieci i młodzieży – podają autorzy badania opublikowanego w 2020 r. w magazynie naukowym BMC Obesity. Z metaanalizy autorów wynika, że negatywny wpływ napojów słodzonych na zdrowie dzieci objawia się głównie poprzez nadwagę i otyłość, próchnicę zębów, a także coraz częściej obserwowaną insulinoodporność. Obserwuje się także negatywne efekty spożywania kofeiny zawartej w napojach typu cola i energetycznych.
Pomimo powszechnych przekonań, soki owocowe nie są znacznie zdrowsze, ponieważ również zawierają dużą ilość cukru — nawet jeśli jest on pochodzenia naturalnego, nie zmienia to jego wpływu na bilans kaloryczny oraz produkcję insuliny. Amerykańscy naukowcy, którzy przez sześć miesięcy analizowali nawyki picia ponad stu pacjentów pediatrycznych, doszli do wniosku, że należy ograniczyć dzieciom spożycie soków na rzecz jedzenia całych owoców.
Jaką wodę pić w szkole? Jak tłumaczy prof. Agnieszka Nawirska-Olszańska z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, woda filtrowana i woda przegotowana to nie to samo. Krótkie zagotowanie wody pozwala pozbyć się ewentualnych mikroorganizmów, a dłuższe – powyżej trzech minut – usuwa również chlorowane związki lotne. Filtry zdaniem prof. Nawirskiej-Olszańskiej usuwają natomiast drobne cząsteczki zanieczyszczeń typu rdza. Alternatywą jest oczywiście picie kupnej wody butelkowanej, ale nie jest to rozwiązanie ani ekonomiczne, ani ekologiczne.
W trosce o prawidłowe nawodnienie dziecka warto więc wyposażyć je w butelkę wielorazowego użytku bez zawartości Bisfenolu A (BPA), który łączony jest z zaburzeniami endokrynalnymi i osłabieniem systemu odporności. Należy ją codziennie napełniać świeżą wodą – kranową, a dla pewności przegotowaną. Jeśli dziecku woda nie smakuje, można aromatyzować ją dodatkiem soku z cytryny, kawałków owoców czy liści mięty.
Nawodnienie na szóstkę
Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej prawidłowe nawodnienie organizmu wymaga codziennego spożycia minimum 30 ml na każdy kilogram wagi ciała. 40-kilowy uczeń powinien więc wypijać dziennie minimum 1200 ml. Wysiłek fizyczny czy upały zwiększają oczywiście zapotrzebowanie organizmu na wodę.
O tym, jak istotne jest odpowiednie nawodnienie dla dzieci, przekonują liczne badania naukowe. Francuscy badacze dowiedli, że niedostatek wody w szkole wyraźnie osłabia sprawność umysłową, utrudniając skupienie się na zadaniach. Niemieckie badania na uczniach piątej i szóstej klasy łączą braki w nawodnieniu również z deficytem krótkoterminowej pamięci, niezbędnej do przyswajania nowej wiedzy. Sugeruje się również, że dzieci, które piją zbyt mało wody, kontynuują ten zły nawyk w dorosłym życiu, co może prowadzić do problemów z nerkami czy zaburzeń metabolicznych.
