Zmiany klimatyczne a rosnące ryzyko występowania konfliktów

zmiany klimatyczne

W ostatnich latach jesteśmy świadkami coraz częściej występujących na całym świecie gwałtownych zjawisk – upałów, susz, deszczy nawalnych, powodzi, trąb powietrznych itp. Ich przyczynami są zmiany klimatyczne. Szacuje się, że każdego roku susze dotykają ok. 55 milionów ludzi, a w latach 1998 – 2017 powodzi doświadczyły ponad 2 miliardy. Od kilkunastu dni region Emilia-Romania we Włoszech zmaga się z drugą falą powodziową, która przyniosła śmierć 14 osobom i konieczność przesiedlenia się ponad 36 tysiącom.

Te ekstremalne zjawiska pogodowe mają poważne konsekwencje dla środowiska naturalnego, ale także, w bardzo dużej mierze, dla społeczeństw. Oprócz oczywistych strat materialnych, susze i powodzie wpływają także na brak stabilności społecznej, zwiększając przy tym ryzyko wystąpienia konfliktów.

Walka o zasoby naturalne i migracje jako czynniki eskalacji konfliktów

Gwałtowne susze i powodzie mogą prowadzić do wzrostu napięć społecznych i politycznych, zwłaszcza w regionach, gdzie dostęp do zasobów wody jest ograniczony. Walka o wodę pitną i glebę rolną może prowadzić do sporów między społecznościami, grupami etnicznymi czy nawet państwami.

Ponadto ekstremalne zjawiska klimatyczne mają poważne skutki dla gospodarek krajów dotkniętych klęskami żywiołowymi. Zniszczenie infrastruktury, utrata plonów rolnych, straty w sektorze turystycznym i koszty odbudowy wymagają znacznych nakładów finansowych. To wszystko może prowadzić do pogłębienia ubóstwa, wzrostu bezrobocia i nierówności społecznych, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia społecznego niezadowolenia i konfliktów. Niezaprzeczalne jest, że zmiany klimatyczne, które sami powodujemy, są niebezpieczne na wielu płaszczyznach, także tych mniej oczywistych.

W obliczu katastrofalnych skutków klęsk żywiołowych ludzie zmuszeni są szukać nowych miejsc do życia i środków utrzymania, co prowadzi do migracji. A to wywołuje napięcia między napływowymi grupami a społecznościami lokalnymi, które zmagają się z własnymi trudnościami. Konkurencja o ograniczone zasoby żywności i wody może zwiększać napięcia.

Przykłady konfliktów wywołanych przez zmiany klimatyczne

Konflikt w Darfurze

Darfur, region w zachodnim Sudanie, od 2003 r. jest miejscem krwawego konfliktu, który pociągnął za sobą ogromne straty w ludziach i destabilizację społeczeństwa. Choć analiza problemu często skupia się na czynnikach etnicznych, politycznych i gospodarczych, coraz częściej wskazuje się na istotny wpływ elementów środowiskowych jako zaostrzających sytuację.

Zmiany klimatyczne i degradacja środowiska nie były główną motywacją do powstania grup rebelianckich w Darfurze, ale z pewnością przyczyniły się do zwiększenia napięć. W latach 60., 70. i pierwszej połowie 80. ilość deszczu w Darfurze systematycznie malała. Ten trend osiągnął punkt kulminacyjny w postaci suszy i głodu w latach 1984/85. Brak wystarczającej ilości wody i gruntów, w połączeniu z ekspansją rolnictwa i wzrastającą migracją z północnego Sudanu i sąsiedniego Czadu, doprowadził do nadmiernego wykorzystywania zasobów naturalnych, wylesiania i erozji, co jeszcze bardziej zaostrzyło lokalne konflikty o zasoby.

W wyniku utraty środków do życia i powszechnej nędzy mieszkańcy zostali zmuszeni do angażowania się w nielegalną i brutalną działalność. Brak perspektyw ekonomicznych sprzyjał rekrutacji rebeliantów do walki przeciwko rządowi, nakręcając tym samym spiralę przemocy.

Migracja spowodowana trudnościami w dostępie do wody i ziemi przyczyniła się do osłabienia tradycyjnego podziału zasobów i mechanizmów łagodzenia konfliktów. Różnice etniczne, które wcześniej były rozwiązywane na drodze pokojowej, stały się podłożem nasilającej się przemocy.

Konflikt w Chinach

Wschodnie Chiny zimą 2010/11 doświadczyły poważnego braku opadów i niecodziennego zjawiska – burz piaskowych. Sytuacja była na tyle niepokojąca, że rząd Wena Jiabao postanowił podjąć niekonwencjonalne działania, w tym użyć rakiet, w nadziei na wywołanie deszczu. Jednak ta desperacka próba rozwiązania problemu nie tylko wywołała kontrowersje w samych Chinach, ale również miała długotrwałe konsekwencje odczuwalne poza granicami kraju. Krytycy argumentowali, że takie ingerencje w atmosferę mogą mieć trudne do przewidzenia skutki uboczne dla środowiska i zdrowia publicznego. Ponadto istniały obawy, że chińskie działania mogą zakłócić naturalne procesy klimatyczne i wpływać na globalną równowagę ekologiczną.

Konflikty w Kenii

Północna Kenia jest regionem, w którym zmiany klimatyczne wywołują drastyczne skutki dla lokalnej społeczności. Duża część tamtejszej ludności utrzymuje się z tradycyjnej, koczowniczej hodowli bydła. Jednak zmiany klimatyczne, objawiające się długotrwałymi okresami suszy i niestabilnością opadów atmosferycznych, powodują poważne problemy. Skutkuje to wzrostem rywalizacji o ograniczone zasoby naturalne, które stają się jeszcze bardziej rzadkie. Spory związane z dostępem do pastwisk i wody zmuszają ludzi do sięgania po siłę zbrojną w celu ochrony swojego bytu. W rezultacie konflikty w północnej Kenii, wynikające po części ze zmian klimatycznych, mogą mieć tragiczne konsekwencje dla lokalnych społeczności.

Susze i powodzie mają znaczący wpływ na gospodarki narodowe, szczególnie w krajach zależnych od rolnictwa. Brak dostatecznej ilości zasobów prowadzi nie tylko do niedoboru wody pitnej dla ludności, ale też do zmniejszenia jej dostępności dla rolnictwa. To z kolei powoduje spadek produkcji rolnej i wzrost cen żywności, wpływa negatywnie na warunki życia i prowadzi do wzrostu ubóstwa.

Powodzie z kolei niosą ze sobą zniszczenia infrastruktury, włączając w to drogi, mosty, budynki mieszkalne i fabryki. Skutkuje to ogromnymi stratami materialnymi i gospodarczymi. Ludzie tracą swoje źródła utrzymania, a zniszczona infrastruktura utrudnia rozwój gospodarczy dotkniętych kataklizmem obszarów. W rezultacie rośnie bezrobocie, a ubóstwo staje się coraz bardziej powszechne, wpływając na polityczną stabilność w kraju i władzę.

Gospodarczy regres, wzrost ubóstwa i niedostępność podstawowych zasobów tworzą napięcia społeczne i wywołują niezadowolenie wobec rządzących. Ludność oskarża władze o brak odpowiednich środków zaradczych i ochrony przed katastrofami naturalnymi. Polityczne napięcia mogą prowadzić do destabilizacji rządów, protestów i niepokojów społecznych.

Assistant Icon

Używamy plików cookie, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z Internetu. Zgadzając się, zgadzasz się na użycie plików cookie zgodnie z naszą polityką plików cookie.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ustawienie prywatności

Kiedy odwiedzasz dowolną witrynę internetową, może ona przechowywać lub pobierać informacje w Twojej przeglądarce, głównie w formie plików cookie. Tutaj możesz kontrolować swoje osobiste usługi cookie.

These cookies are necessary for the website to function and cannot be switched off in our systems.

Technical Cookies
In order to use this website we use the following technically required cookies
  • wordpress_test_cookie
  • wordpress_logged_in_
  • wordpress_sec

Cloudflare
For perfomance reasons we use Cloudflare as a CDN network. This saves a cookie "__cfduid" to apply security settings on a per-client basis. This cookie is strictly necessary for Cloudflare's security features and cannot be turned off.
  • __cfduid

Odrzuć
Zapisz
Zaakceptuj

music-cover