Zrównoważone korzystanie z wód w Taksonomii

Taksonomia jest wciąż rozwijającym się projektem polegającym na zdefiniowaniu zrównoważonych typów działalności na poziomie UE. O najnowszych zmianach piszemy w „Wodnych Sprawach”. Woda – element niezbędny do funkcjonowania człowieka – jest uwzględniona w Taksonomii jako jeden z sześciu celów. Od rozpoczęcia projektu w 2020 r. do teraz nie było wiadomo, jak zostanie zdefiniowane zrównoważone korzystanie oraz ochrona wód i zasobów morskich. W opublikowanym projekcie aktu delegowanego do Taksonomii, wprowadzającego techniczne kryteria kwalifikacji, w końcu możemy odnaleźć pierwszą wersję odpowiedzi.

Czym jest zrównoważona działalność w zakresie korzystania i ochrony wód?

Projekt rozporządzenia delegowanego do Taksonomii na ten moment określa tylko 6 typów działalności, które mogą być rozpatrywane jako zrównoważone. Są to:

1. wytwarzanie, instalacja i usługi związane z technologiami ograniczania wycieków, powodujące zmniejszenie strat wody w systemach wodociągowych;
2. zaopatrzenie w wodę;
3. oczyszczanie ścieków komunalnych;
4. zrównoważone systemy miejskiego odwadniania (SuDS);
5. naturalne rozwiązania w zakresie ochrony przed powodzią i suszą;
6. dostarczanie rozwiązań IT w celu redukcji strat wody.

Wyodrębniamy więc 4 obszary, w których działalność może być uznana za zrównoważoną w świetle Taksonomii – zrównoważone zaopatrzenie w wodę, oczyszczanie ścieków, miejska retencja oraz ochrona przed suszą i powodzią.

Jakie wymogi stawiane są przed zrównoważonymi działaniami?

Nadrzędną zasadą, obejmującą wszystkie typy działań wymienione w projekcie rozporządzenia, jest niepowodowanie zagrożenia dla osiągniecia dobrego stanu lub potencjału wód w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej. Takie podejście jest zgodne z dotychczasowymi wymogami określonymi w Taksonomii, choćby z zasadą „DNSH” – nie czyń poważnych szkód – o której pisaliśmy już w „Wodnych Sprawach”.

Kryteria techniczne w zakresie budowy wodociągów oraz ograniczania strat wody odwołują się do wymogów Dyrektywy 2020/2184 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a także do metodyki liczenia wycieków (ILI). Istotny jest także zapis mówiący, że budowa nowych wodociągów lub powiększania sieci istniejących na jednolitych częściach wód, które nie są w dobrym stanie ze względu na ilość wody, nie jest zgodna z Taksonomią. To ważny zapis dla obszarów z deficytem wody podziemnej.

Podstawowym kryterium istotnego wkładu w rozwój zrównoważony dla aktywności związanych z naturalną retencją jest uwzględnienie ich w Planach: zarzadzania ryzykiem powodziowym, gospodarowania wodami lub przeciwdziałania skutkom suszy. Wszystkie działania muszą być konkretnie zdefiniowane w zakresie oczekiwanego efektu oraz terminów. Konieczne jest również objęcie monitoringiem ich efektywności.

Techniczne kryteria kwalifikacji nie są dla wskazanych działań bardzo restrykcyjne. Wymogi w dużej mierze sprowadzają się do zgodności z zapisami unijnych dyrektyw i kluczowych dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki wodnej. Zaznaczyć trzeba jednak, że lista typów działalności jest dość krótka i nie obejmuje np. rolnictwa czy stref buforowych.