Zaginione miasto w oceanie – działalność wydobywcza zagrożeniem dla cudu natury

Odkryte na początku nowego tysiąclecia, w 2000 r., Zaginione Miasto Hydrotermalne jest klejnotem głębin oceanu. Leży 750–850 m pod jego powierzchnią. Przez 120 tys. lat zachodziła tam niezwykła interakcja między morskimi stworzeniami a otaczającą je wodą. To wzajemne oddziaływanie doprowadziło do powstania imponujących wapiennych wież, które są domem dla unikalnych form życia. Jednak to podwodne królestwo stoi teraz w obliczu poważnego zagrożenia. Zwiększone zainteresowanie wydobyciem minerałów z głębin morskich stawia pod znakiem zapytania przyszłość tego wrażliwego ekosystemu. Naukowcy i ekolodzy alarmują o potrzebie ochrony Zaginionego Miasta przed działalnością wydobywczą, która może zniszczyć formację, a tym samym jej unikalne wartości naukowe.

Zaginione Miasto Hydrotermalne

Pole hydrotermalne Zaginionego Miasta, często określane po prostu jako Zaginione Miasto, znajduje się w Masywie Atlantydy, na styku Grzbietu Środkowoatlantyckiego i uskoku transformacji Atlantydy, w samym sercu Oceanu Atlantyckiego. Zostało odkryte w 2000 r. przez zespół naukowców z University of Washington i National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Stanowiło to przełom w naszym rozumieniu procesów hydrotermalnych w głębi oceanów.

W Zaginionym Mieście występują alkaliczne kominy hydrotermalne. To miejsce, w którym gorąca woda morska reaguje z głęboko położonymi skałami, tworząc niezwykłe zjawiska geologiczne. Zachodzi tutaj proces serpentynizacji, co oznacza, że minerały ultramaficzne reagują z wodą, wydzielając wodór, metan i inne gazy, które umożliwiają życie w środowisku pozbawionym tlenu. Te substancje, wytworzone w sposób abiotyczny, stanowią istotny element ekosystemu i mogą służyć jako podstawowy materiał organiczny dla mikroorganizmów. W kominach mieszka wiele stworzeń, od ślimaków po skorupiaki, co świadczy o ich zdolnościach adaptacyjnych do życia w niekonwencjonalnych ekosystemach.

To miejsce budzi ogromne zainteresowanie naukowców z różnych dziedzin, w tym geologii, biologii, chemii i astrobiologii. Zaginione Miasto jest naturalnym laboratorium, doskonałym do badania procesów związanych z pochodzeniem i ewolucją życia na Ziemi. Ponadto stanowi ważne źródło wiedzy na temat możliwości istnienia go na innych planetach. Spekuluje się, że podobne węzły hydrotermalne mogły być miejscem narodzin życia, co jest zgodne z teorią dotyczącą roli głębin oceanów w tych procesach. Warunki w Zaginionym Mieście, w tym produkcja wolnego wodoru i obecność katalizatorów metalicznych zgodnych z teorią świata żelazo-siarkowego, mogły stworzyć środowisko sprzyjające powstaniu pierwszych mikroorganizmów i tworzeniu organicznych cząsteczek.

Zaginione Miasto zagrożone przez działalność wydobywczą

Obszar Zaginionego Miasta znajduje się poza jurysdykcją krajową i podlega regulacjom Międzynarodowego Organu ds. Dna Morskiego (ISA), który został ustanowiony na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS). Zadaniem ISA jest takie zarządzanie wydobyciem minerałów, aby skutecznie chronić środowisko morskie przed szkodliwymi skutkami poszukiwań i eksploatacji zasobów mineralnych. Pole Hydrotermalne Zaginionego Miasta zostało włączone w 2014 r. do Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) jako ważny obszar morski. To wydarzenie miało znaczący wpływ na uznawanie formacji za obszar o kluczowym znaczeniu ekologicznym i biologicznym.

W 2017 r. nasz kraj uzyskał od ISA piętnastoletni kontrakt na eksplorację, co wiąże się z zobowiązaniem do regularnego przeprowadzania badań środowiskowych i raportowania o postępach. Następnie, w 2018 r., Polska zabezpieczyła sobie prawa do wydobycia surowców w obszarze Zaginionego Miasta. Ta decyzja, choć strategiczna z punktu widzenia zasobów, stanowi poważne zagrożenie dla tego delikatnego ekosystemu.

Jednym z głównych zagrożeń dla Zaginionego Miasta jest uszkodzenie jego ekosystemu spowodowane działaniami wydobywczymi. Naukowcy wyrażają poważne obawy dotyczące możliwych emisji, które prawdopodobnie wynikną z eksploatacji górniczej. Wydobycie głębinowe może prowadzić do uwolnienia różnych zanieczyszczeń, w tym metali ciężkich i innych toksycznych substancji, a te, rozprzestrzeniając się poza obszarem prac, wpłyną szeroko na morski ekosystem.

Wydobycie głębinowe w pobliżu Zaginionego Miasta może nieść ze sobą jeszcze wiele innych potencjalnych zagrożeń:

• zmiana warunków fizycznych: działania wydobywcze mogą zakłócić fizyczne warunki na dnie morskim, takie jak temperatura, ciśnienie i prądy morskie. To z kolei wpłynie na gatunki i ich środowisko życia;
• zniszczenia: kopalnie głębinowe mogą prowadzić do bezpośredniego uszkodzenia lub zniszczenia kominów hydrotermalnych i innych unikalnych struktur geologicznych, które są kluczowymi siedliskami dla wielu gatunków morskich;
• wpływ na bioróżnorodność: wydobycie głębinowe może zakłócić bioróżnorodność ekosystemów głębinowych;
• zmiany w łańcuchach pokarmowych: zakłócenie lokalnych ekosystemów może prowadzić do zmian w łańcuchach pokarmowych, co z kolei wpływa na równowagę ekologiczną w całym regionie;
• zagrożenie dla nieodkrytych gatunków: ponieważ wiele gatunków żyjących w głębinach oceanicznych jest jeszcze nieodkrytych, działalność wydobywcza może zniszczyć te unikalne formy życia, zanim zostaną zidentyfikowane i zbadane.

Apel o ochronę

Naukowcy wyrażają poważne obawy dotyczące zanieczyszczeń i emisji, które mogą wynikać z eksploatacji górniczej. W związku z tym apelują o podjęcie działań mających na celu ochronę tego unikalnego miejsca i o oficjalne uznanie go za obiekt należący do Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zaginione Miasto Hydrotermalne jest nie tylko cudem natury, ale także kluczem do zrozumienia życia w ekstremalnych warunkach oraz potencjalnym źródłem wiedzy o życiu pozaziemskim. Jego unikalność i znaczenie naukowe czynią z niego skarb, który należy chronić dla przyszłych pokoleń.