Zrównoważone rybołówstwo w UE – aktualna sytuacja i kierunki działań na 2025 r.

Zrównoważone rybołówstwo w UE – aktualna sytuacja i kierunki działań na 2025 r.

W czerwcu 2024 r. Komisja Europejska (KE) opublikowała Komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady pn. Zrównoważone rybołówstwo w UE: aktualna sytuacja i kierunki na 2025 r. (COM(2024) 235 final). Przedstawia on informacje na temat sytuacji europejskiego rybołówstwa, uzyskane w wyniku monitoringu prowadzonego w 2023 r., wnioski KE oraz wyniki konsultacji przeprowadzonych z państwami trzecimi w sprawie uprawnień do połowów na 2025 r. Komunikat w szczególności odnosi się do:

• postępów w osiąganiu zrównoważonego rybołówstwa;
• stanu zasobów rybnych;
• wdrożenia obowiązku wyładunku;
• równowagi między zdolnością połowową floty a uprawnieniami do połowów.

W chwili obecnej KE prowadzi konsultacje w sprawie wdrażania wspólnej polityki rybołówstwa. Ich celem jest zebranie informacji od zainteresowanych stron na temat uprawnień do połowów na 2025 r.

Komisja Europejska zachęca wszystkich zainteresowanych do wyrażania opinii i uwag oraz przedstawiania propozycji w terminie do 31 sierpnia 2024 r. Wszystkie otrzymane informacje zwrotne zostaną podsumowane przez Komisję Europejską i przedstawione Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu uwzględnienia ich w debacie ustawodawczej.

Pamiętaj, twój głos się liczy! Weź udział w konsultacjach.

Zrównoważone rybołówstwo – aktualna sytuacja

Komunikat KE Zrównoważone rybołówstwo w UE: aktualna sytuacja i kierunki na 2025 r. zawiera informacje na temat sytuacji europejskiego rybołówstwa, uzyskane w wyniku monitoringu prowadzonego w 2023 r. Wskazuje on, że znacznie mniej stad ryb jest przełowionych, a rybacy odnoszą korzyści społeczno-gospodarcze z faktu, że od pewnego czasu stada utrzymywane są w lepszym zdrowiu.

W komunikacie KE wskazuje również, że jednym z głównych kosztów ponoszonych przez unijne floty rybackie w latach 2023-2024 były opłaty za energię, co miało negatywny wpływ na zyski, (pomimo spadku cen paliw w tym okresie).

Sytuacja środowiskowa w Morzu Bałtyckim i wpływających do niego rzekach oraz propozycje działań

Komunikat wskazuje, że Morze Bałtyckie narażone było i nadal jest na liczne presje, które doprowadziły do spadku różnorodności biologicznej w akwenie. Ponadto w Komunikacie wskazuje się, że poza zewnętrznymi presjami istotną rolę w spadku liczebności stad ryb w Bałtyku odgrywa niewdrożenie przepisów UE dotyczących ważenia i rejestrowania połowów.

Jednym z możliwych rozwiązań opartych na zasobach przyrody, jakie wskazuje się w Komunikacie, jest wykorzystanie małży, które mogą szybko odwrócić eutrofizację, zregenerować odtlenione strefy martwych wód i sekwestrować węgiel tak skutecznie, jak lasy na lądzie. Ponadto zapewniono wiele narzędzi w zatwierdzonym w 2016 r. wieloletnim planie dotyczącym Morza Bałtyckiego, które mają pomóc w odbudowie zagrożonych stad ryb, w tym zawieszenie docelowych połowów, ustalenie TAC (z ang. Total Allowable Catch) poniżej maksymalnych zalecanych poziomów, zamknięcie w okresie tarła czy ograniczenie połowów rekreacyjnych.

Sytuacja połowowa w Morzu Bałtyckim

Opisana w Komunikacie sytuacja środowiskowa w Morzu Bałtyckim i wpływających do niego rzekach, odmienna od sytuacji w innych basenach morskich, nadal ma wpływ na stada ryb i ich rozwój. Komunikat wskazuje, że cztery z dziesięciu rodzajów połowów (śledź atlantycki, oba stada dorsza i łosoś w głównym basenie) w Morzu Bałtyckim nie są już docelowymi połowami i mogą być wyładowywane wyłącznie jako przyłów.

Pozostałe docelowe połowy obejmują inne stada gatunków pelagicznych (szprot i śledź w środkowej części Morza Bałtyckiego, Zatoce Botnickiej i Zatoce Ryskiej) oraz gładzicę. W ich przypadku limity połowowe ustalono zgodnie z MSY (tzw. maksymalne zrównoważone połowy, z ang. Maximum Sustainable Yield). Docelowy jest także połów łososia w Zatoce Botnickiej i Zatoce Fińskiej, w przypadku którego limity połowowe ustalono zgodnie z podejściem ostrożnościowym.

Postępy w osiąganiu zrównoważonego rybołówstwa w UE

Uprawnienia do połowów stanowią ważny instrument zrównoważonego zarządzania zasobami rybnymi. Jak wskazuje Komunikat, w Atlantyku, Morzu Bałtyckim i Skagerrak/Kattegat uprawnienia do połowów są ustalone głównie jako limity połowowe.

Unia Europejska zgodziła się na kontynuację sześciomiesięcznego okresu zamkniętego dla węgorza europejskiego w wodach morskich i sąsiadujących z nimi wodach słonawych w północno-wschodniej części Oceanu Atlantyckiego, w tym w Morzu Bałtyckim. Zgodzono się również, aby okres zamknięty zbiegł się w czasie z migracją osobników młodocianych i dojrzałych węgorzy pływających między morzem a rzekami. Działania te w 2024 r. podlegają intensywniejszemu monitorowaniu.

Eutrofizacja i zmiana klimatu przeszkodą na drodze do zrównoważonego rybołówstwa w UE

W komunikacie wskazano, że aby przezwyciężyć wpływ zanieczyszczenia, eutrofizacji i zmiany klimatu na ekosystemy morskie, rybołówstwo i akwakulturę, planowane działania należy oprzeć na danych pozyskanych od przedstawicieli środowiska naukowego. Dzięki nauce, jak wskazuje KE w Komunikacie, decydenci mogą podejmować świadome decyzje i w pełni realizować podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem i akwakulturą. Takie rozwiązanie wskazuje się jako najlepszy sposób prowadzący do osiągnięcia założonych celów.

Niektóre wnioski KE

Zmiany w uprawnieniach do połowów w 2025 r. będą miały na celu umożliwienie odbudowy stad oraz ich konsolidację, w przypadku tych, w których osiągnięto zrównoważone poziomy, oraz zwiększenie odporności rybaków.

Działania proponowane przez KE w celu wsparcia transformacji energetycznej sektora rybołówstwa i akwakultury, jakie wskazuje się w Komunikacie to te, które będą miały zasadnicze znaczenie dla podniesienia jego odporności społeczno-gospodarczej przez wspieranie zmniejszania zależności od stosowania paliw kopalnych. KE wskazuje również, że dobrze prosperujący sektor gospodarki rybnej ma duże znaczenie dla zachowania aktywności społeczności nadmorskich, jak i zarządzania przejściem na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe.