Krajowy Plan Odbudowy Zasobów Przyrodniczych – ruszają prace 

21 listopada br. odbyło się pierwsze spotkanie międzyresortowego zespołu, który zajmie się przygotowaniem Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych (KPO ZP). Obowiązek opracowania tego ważnego dokumentu dotyczy wszystkich krajów UE i wynika z przyjętego w czerwcu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, znanego jako Nature Restoration Law (NRL). W jaki sposób Polska może skorzystać na odnowie różnorodności biologicznej?

Co to jest NRL i dlaczego powstał?

Nawet 81 proc. naturalnych siedlisk w Europie jest w złym stanie, a jedna trzecia wszystkich gatunków pszczół i motyli gwałtownie zmniejsza swoją liczebność. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady, które weszło w życie 18 sierpnia br., ma na celu powstrzymanie kryzysu różnorodności biologicznej i poprawę stopnia adaptacji do zmiany klimatu.

Nature Restoration Law jest pierwszym w historii tego rodzaju aktem prawnym obejmującym swym zasięgiem cały kontynent i realizującym cele unijnej Strategii na rzecz bioróżnorodności. W szczególności skupia się on na odnowie:

• bogatych biologicznie siedlisk, tj. mokradła, lasy, wydmy, itd.
• populacji owadów zapylających;
• ekosystemów leśnych jako naturalnych magazynów węgla;
• ekosystemów miejskich w celu zwiększenia powierzchni zielonych;
• ekosystemów wiejskich, w szczególności z uwzględnieniem populacji ptaków i motyli oraz pokładów organicznego węgla w glebie;
• ekosystemów morskich, m.in. w ramach działań mitygujących zmianę klimatu, z uwzględnieniem odbudowy populacji delfinów, morświnów i ptaków wodnych.
• łączności rzek – do 2030 r. 25 tys. km rzek ma odzyskać potencjał swobodnego przepływu.

Łącznie proces odbudowy ma do 2030 r. objąć 20 proc. obszarów lądowych i wodnych UE, a do 2050 r. wszystkie ekosystemy wymagające odnowy.

Krajowe Plany Odbudowy Zasobów Przyrodniczych

NRL nakłada na państwa członkowskie obowiązek przygotowania krajowych planów, które oszacują potrzeby oraz środki niezbędne do ich realizacji. W dokumentach powinien zostać uwzględniony harmonogram wdrażania, budżet oraz określenie źródeł finansowania, a także spodziewane korzyści dla mitygacji i adaptacji do zmiany klimatu.

Krajowy Plan Odbudowy Zasobów Przyrodniczych musi zostać złożony do Komisji Europejskiej do sierpnia 2026 r. i zawierać szczegółowe cele na lata 2030, 2040 oraz 2050. Sam proces przygotowania KPO  ZP powinien być otwarty i transparentny, uwzględniając prawo społeczeństwa i ważnych interesariuszy do partycypacji.

Prace nad polskim KPO ZP ruszyły

Odpowiedzialność za przygotowanie polskiego Krajowego Planu Odbudowy Zasobów Przyrodniczych spoczywa na Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Ponieważ zadanie jest ambitne i wymaga wielostronnej współpracy, w jego realizację zaangażowano również przedstawicieli innych resortów i instytucji.

W inauguracyjnym spotkaniu w Warszawie udział wzięli więc reprezentanci Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, a także Ministerstwa Finansów, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Infrastruktury, Rozwoju i Technologii, Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej, urzędów morskich oraz instytutów badawczych.

Nadzieje w związku z KPO ZP są duże. Minister KiŚ, Paulina Henning-Kloska, w liście do Marszałka Sejmu napisała: Społeczeństwo polskie i sektor prywatny przedsiębiorstw poprzez wdrożenie unijnego rozporządzenia może odnieść znaczne korzyści z odbudowy zasobów przyrodniczych dzięki wdrażaniu narzędzi w zakresie łagodzenia zmian klimatu i rozwiązań w przystosowaniu do zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi. Minister dodała też, że plan może mieć pozytywny wpływ na zdrowie obywateli, wzmacniać dziedzictwo naturalne, a także poprawiać jakość i bezpieczeństwo żywności i wody.