Jakość wód Odry i Bałtyku po powodzi. Mamy odpowiedź GIOŚ

Wrześniowa powódź na Odrze pozostawiła nie tylko zniszczenia w infrastrukturze, ale także pytania o stan wód powierzchniowych i morskich. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) odpowiedział nam na pytania dotyczące jakości wód w regionach dotkniętych przez żywioł. Jakie są wyniki monitoringu? Czy uruchomiono dodatkowe badania oraz jak powódź wpłynęła na stan ekologiczny rzek i Bałtyku.

Jakość wód Odry i Bałtyku

• Jakie były wyniki monitoringu jakości wód akwenów we wrześniu, październiku i listopadzie 2024 r.? Czy odnotowano znaczące zmiany w parametrach jakości wód w porównaniu do okresów wcześniejszych?

GIOŚ: Centralne laboratorium Badawcze GIOŚ na bieżąco realizuje badania próbek pobieranych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Bieżące wyniki uzyskiwane w ramach PMŚ w zakresie monitoringu wód powierzchniowych zamieszczane są w miarę ich otrzymywania na stronie portalu. Klasyfikacja wskaźników badanych w roku 2024 zostanie wykonana do końca czerwca 2025 r. Wyniki stanu środowiska wód morskich są pozyskiwane zgodnie z aktualizacją programu monitoringu. Ocena za 2024 r. zostanie wykonana do sierpnia 2025 r.

• Czy GIOŚ uruchomił dodatkowy monitoring na ciekach wodnych, przez które przeszła woda powodziowa, w tym w Zalewie Szczecińskim, w celu oceny rodzaju oraz stężeń zanieczyszczeń? Jeśli tak, jakie były wyniki tych badań?

GIOŚ: W ramach monitoringu interwencyjnego CLB GIOŚ aktualnie realizuje badania/pomiary próbek wód rzeki Odry zgodnie z zatwierdzonym przez Ministra Klimatu i Środowiska dokumentem wewnętrznym GIOŚ: Procedurą monitorowania interwencyjnego Prymnesium parvum (złotej algi). Procedura określa sposób prowadzenia monitoringu interwencyjnego w celu wykrycia potencjalnego ryzyka wystąpienia zakwitu.

W związku z sytuacją powodziową, zgodnie z rekomendacjami Międzyresortowego Zespołu ds. Przeciwdziałania Sytuacjom Kryzysowym i Zagrożeniom Środowiskowym na rzece Odrze z dnia 19 września 2024 r., ograniczono wykonywanie badań złotej algi w ramach monitoringu interwencyjnego rzeki Odry. Od dnia 23 września 2024 r., CLB realizowało monitoring interwencyjny w 4 punktach pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na kanale Gliwickim.

Niemniej jednak badania wykonywane były rutynowo po ustaniu zagrożenia związanego z przejściem fali powodziowej, a wyniki bieżące są dostępne na stronie. Te, które znacznie odbiegają od normy, są przekazywane do właściwych wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska (WIOŚ) oraz regionalnych zarządów gospodarki wodnej PGW WP w celu podjęcia ewentualnych działań kontrolnych.

Od dnia 21 października 2024 r. monitoring interwencyjny rzeki Odry, Kanału Gliwickiego, starorzeczy, zbiorników i jezior został wznowiony. Wyniki badań i pomiarów realizowanych w ramach monitoringu interwencyjnego są prezentowane na stronie internetowej GIOŚ.

• Czy GIOŚ planuje przeprowadzenie kompleksowej oceny wpływu powodzi na jakość wód, w tym Morza Bałtyckiego? Jeśli tak, kiedy można spodziewać się opublikowania wyników takiej oceny?

GIOŚ: GIOŚ wykonuje oceny stanu wód zgodnie z aktualnymi przepisami prawa, tj. rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, a także środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2021 poz. 1475).

Najbliższa ocena zostanie wykonana do końca września 2025 r. i będzie obejmowała wyniki badań uzyskanych w ramach państwowego monitoringu środowiska z okresu 2019-2024.

Warto zauważyć, że zgodnie z ww. rozporządzeniem, przy wykonywaniu klasyfikacji oraz oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) nie uwzględnia się przekroczeń będących skutkiem klęsk żywiołowych, w tym np. powodzi. Uwzględnienie takich wyników byłoby niezgodne z zapisami RDW, której celem jest określenie stanu ogólnego JCWP bez wpływu warunków nadzwyczajnych, jakimi jest m.in. powódź.

Źródło: na podstawie informacji prasowej GIOŚ