Rząd Islandii zezwolił na polowania na wieloryby –aktywiści protestują

Ku oburzeniu ekologów i organizacji działających w obronie praw zwierząt Islandia odnowiła właśnie kwoty polowań na wieloryby do 2029 r. Kontrowersyjna decyzja umożliwi wielorybnikom odłów ponad 400 płetwali rocznie. Rząd broni się przed międzynarodową krytyką, zapewniając o bezpieczeństwie populacji morskich ssaków.

Pięcioletni „wyrok” na wieloryby

Islandzkie Ministerstwo Żywności, Rolnictwa i Rybołówstwa wydało 6 grudnia 2024 r. pozwolenie na polowania na wieloryby należące do dwóch gatunków. Według nowych zasad do 2029 r. corocznie od czerwca do września będzie można odłowić 209 płetwali zwyczajnych (Balaenoptera physalus) oraz 217 płetwali karłowatych (Balaenoptera acutorostrata). Licencję na połowy otrzymały dwie ostatnie operujące w kraju firmy Hvalur hf. oraz Tjaldtangi ehf.

Zgodnie ze stanowiskiem rządu ustalone kwoty odpowiadają zaleceniom islandzkiego Instytutu Badań Morskich oraz ocenom wydanym przez Północnoatlantycką Radę Ssaków Morskich (NAMMCO). Poza wspomnianymi dwoma gatunkami, populacja pozostałych wielorybów pozostaje pod ochroną. Nowe przepisy obejmują szczegółowe wymagania dotyczące stosowanego sprzętu i wyszkolenia wielorybników.

Fala krytyki zalewa Islandię

Usankcjonowanie polowań na wielorybów przez Islandię odbiło się na świecie szerokim echem. Dzień po wydaniu kontrowersyjnej decyzji Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody (WWF) opublikował własne stanowisko, w którym potępia nowe przepisy. Jego przedstawiciel Chris Johnson zaapelował do islandzkiego rządu o ponowne rozważenie kwestii i skupienie się na zyskach ekonomicznych związanych z komercyjną obserwacją wielorybów oraz korzyściach, jakie wielkie ssaki przynoszą morskim ekosystemom.

Według ocen Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) płetwal zwyczajny jest obecnie gatunkiem narażonym na wyginięcie (VU), podczas gdy płetwal karłowaty pozostaje gatunkiem najmniejszej troski (LC). WWF zwraca jednak uwagę, że wszystkie wieloryby podlegają wysokiemu ryzyku związanemu z przypadkowymi połowami, kolizjami ze statkami, zmianą klimatu i zanieczyszczeniem mórz, a w wielu miejscach ich populacje gwałtownie maleją.

Decyzja Islandii traktowana jest jako krok wstecz w działaniach skupionych na ochronie środowiska. Rządowi zarzuca się wręcz uleganie naciskom przedstawicieli biznesu wielorybniczego. Oliwy do ognia dolewa fakt, że w 2023 r. połowy zostały na dwa miesiące wstrzymane, po tym jak komisja rządowa odkryła, że metody uśmiercania wielorybów nie spełniały praw ochrony zwierząt. Eksplodujące harpuny miały narażać ssaki na niepotrzebną agonię.

Stowarzyszenie islandzkich organizacji środowiskowych potępiło decyzję rządu, wskazując, że nie szanuje się demokracji, a zezwolenia naruszają dobro klimatu, przyrody oraz zwierząt. W niedawnym sondażu opinii publicznej 51 proc. Islandczyków wyraziło sprzeciw wobec polowań na wieloryby.

Polowania na wieloryby wciąż legalne i opłacalne

Mimo wprowadzenia przez Międzynarodową Komisję Wielorybnictwa (IWC) globalnego zakazu polowań na wieloryby w 1986 r. Islandia, Japonia i Norwegia od tamtego czasu zabiły prawie 40 tys. wielkich ssaków morskich. Norwegia wyraziła sprzeciw wobec moratorium natychmiast po jego opublikowaniu, a Islandia wystąpiła z IWC jeszcze przed rozpoczęciem obowiązywania zakazu, a następnie powróciła, zastrzegając sobie jednak odstępstwo. Oba kraje zgodziły się na ustalanie własnych kwot połowowych i dostarczanie informacji do Komisji.

W 2019 r. IWC opuściła również Japonia, rozpoczynając komercyjny odłów wielorybów, łącznie z zagrożonym gatunkiem płetwala czerniakowego (Balaenoptera borealis). To właśnie do Japonii eksportowana jest większość złowionego wokół Islandii mięsa wielorybiego.

Wieloryby poławiane są na Alasce oraz należących do Danii Wyspach Owczych, ale nie mają one charakteru komercyjnego – pozyskane mięso wykorzystywane jest wyłącznie na potrzeby lokalnej populacji.