Prezydencja Polski w Radzie UE

Od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. trwać będzie prezydencja Polski w Radzie Unii Europejskiej w ramach trio z Danią i Cyprem. Oznacza to współpracę trzech państw sprawujących kolejno po sobie prezydencję z Komisją Europejską w celu przygotowania osiemnastomiesięcznego programu pracy. Na jego podstawie każde z nich opracowuje własny, bardziej szczegółowy program półroczny. Mottem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej jest Bezpieczeństwo, Europo.

Filarami bezpieczeństwa prezydencji polskiej będą następujące kwestie: zdolność do obrony i ochrony ludzi i granic, odporność na obcą ingerencję i dezinformację; zapewnienie bezpieczeństwa i swobody działalności gospodarczej, transformacja energetyczna; konkurencyjne i odporne rolnictwo oraz bezpieczeństwo zdrowotne.

Ogólny kontekst

Aby zapewnić ciągłość działań państw członkowskich sprawujących prezydencje, w 2009 r. (poprzez traktat lizboński) wprowadzono system trio. Przewodnictwo każdego z krajów rozpoczyna się 1 stycznia lub 1 lipca i kończy odpowiednio 30 czerwca lub 31 grudnia.

Przedstawiciele państwa sprawującego prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, zarówno na szczeblu ministerialnym, jak i eksperckim, są odpowiedzialni za ustalanie porządku obrad posiedzeń poszczególnych gremiów Rady UE oraz prowadzenie negocjacji w gronie państw członkowskich. Polska po raz pierwszy prezydencję w Radzie Unii Europejskiej sprawowała w drugiej połowie 2011 r. i już wówczas współpracowała z Danią i Cyprem.

Główne obszary działania Rady Unii Europejskiej

Rada Unii Europejskiej działa w ramach następujących gremiów:

• Rada do Spraw Ogólnych (GAC);
• Rada do Spraw Zagranicznych (FAC);
• Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN);
• Rada do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA);
• Rada do Spraw Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (EPSCO);
• Rada do Spraw Konkurencyjności (COMPET);
• Rada do Spraw Transportu, Telekomunikacji i Energii (TTE);
• Rada do Spraw Rolnictwa i Rybołówstwa (AGRIFISH);
• Rada do Spraw Środowiska (ENVI);
• Rada do Spraw Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu (EYCS).

Program polskiej prezydencji w Radzie UE

W grudniu 2024 r. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej przyjął program prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Celem przewodnictwa jest zapewnienie Europie szeroko rozumianego bezpieczeństwa, a najważniejsze założenia obejmują:

• obronność i bezpieczeństwo;
• ochronę ludzi i granic;
• odporność na obcą ingerencję i dezinformację;
• zapewnienie bezpieczeństwa i swobody działalności gospodarczej;
• bezpieczeństwo zdrowotne;
• transformację energetyczną;
• konkurencyjne i odporne rolnictwo. Polska prezydencja będzie dążyć do:
  • kształtowania silnej Wspólnej Polityki Rolnej, która wspiera rolników oraz rozwój obszarów wiejskich;
  • zachęcania, a nie zmuszania rolników do podejmowania działań, które będą chronić środowisko oraz wskazywania korzyści ze zwalczania i zapobiegania skutkom zmian klimatu.

Woda w ramach prezydencji Polski w Radzie UE

W programie polskiej prezydencji w ramach prac w ENVI wskazuje się:

Prace Rady do Spraw Środowiska skoncentrują się na działaniach służących budowie odporności środowiska i społeczeństw na zmiany klimatyczne. Będziemy akcentować wymierne korzyści, których dostarczają społeczeństwom zdrowe i stabilne ekosystemy. Położymy nacisk na kwestie legislacji dotyczącej dostępu do zasobów o krytycznym znaczeniu dla człowieka, takich jak woda i gleba. (…)

Polska prezydencja skupi się na kwestiach bezpieczeństwa w obliczu zmian klimatycznych, odporności środowiska i społeczeństw, a także wesprze unijne wysiłki na rzecz przygotowania planu adaptacyjnego w zakresie klimatu dla UE. Klęski żywiołowe, których doświadcza UE, w tym ostatnie powodzie w Europie uwypuklają potrzebę wypracowania środków ograniczających skutki pojawiających się coraz częściej niebezpiecznych zjawisk pogodowych. (…)

W obszarze gospodarki wodnej prezydencja skupi się na kontynuacji i ewentualnym sfinalizowaniu prac legislacyjnych nad projektem zmian dyrektyw w zakresie substancji priorytetowych w wodzie. Oczekuje również na komunikat ws. odporności wodnej (water resilience).

W ramach prac AGRI możemy przeczytać:

W obszarze rolnictwa polska prezydencja przeprowadzi debatę polityczną dotyczącą zapowiedzianej przez Komisję Europejską Wizji dla rolnictwa i żywności. Wyniki tej dyskusji będą stanowiły istotny wkład m.in. dla określenia kształtu WPR po 2027 r. Przyszłe rozwiązania WPR będą miały decydujące znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego i stabilizacji dochodów rolników. Muszą też sprzyjać budowie i utrzymaniu konkurencyjnego i odpornego europejskiego rolnictwa oraz rozwojowi obszarów wiejskich. Powinny wspierać transformację niezbędną, by sprostać wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym, w tym dotyczącym dostępu do wody.

Rolnictwo w ramach prezydencji Polski w Radzie UE

Aspekty wodne są ważne dla różnych sektorów, w tym rolnictwa. Priorytety polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w obszarze rolnictwa zostały zaprezentowane przez ministra Czesława Siekierskiego podczas konferencji prasowej 19 grudnia 2024 r. Prace skoncentrowane będą na działaniach niezbędnych dla poprawy konkurencyjności sektora oraz zwiększenia jego odporności na kryzysy. Wśród kluczowych tematów, które będą poruszane na posiedzeniach AGRIFISH wskazano:

• strategię Wizja dla rolnictwa i żywności (cel: skupienie się na elementach, które są kluczowe dla przyszłej WPR i innych polityk UE, tj.: konkurencyjność, rentowność i odporność rolnictwa; wspieranie rozwoju obszarów wiejskich; wspieranie wymiany pokoleniowej; wsparcie transformacji w kierunku zrównoważonych metod; dostęp do wody; uproszczenie; rozszerzenie UE);
• uproszczenie zielonej architektury Wspólnej Polityki Rolnej;
• wdrażanie zasady rural proofing;
• wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym;
• sytuację na rynkach rolnych;
• sprawy związane z handlem;
• badania, innowacje i cyfryzację.