English
III edycja ogólnopolskiej akcji edukacyjnej 10 grzechów głównych nieświadomego turysty pod hasłem: Nie zostawiaj śladu – dbajmy o nasze wody!
Polska to kraj o bogatej sieci wodnej, z ponad 7 tys. jezior i 150 tys. rzek, strumieni oraz potoków. Te piękne tereny są popularnym miejscem wypoczynku, jednak coraz częściej stajemy w obliczu problemu ich zaśmiecania. Brzegi rzek, jezior oraz plaże Bałtyku zasypywane są odpadami – zwłaszcza plastikiem. Porzucone butelki, foliowe torby i inne przedmioty codziennego użytku szpecą te naturalne obszary i szkodzą ekosystemom wodnym.
W odpowiedzi na ten problem z dumą ogłaszamy III edycję ogólnopolskiej akcji edukacyjnej 10GG pod hasłem Nie zostawiaj śladu
Naszym celem na rok 2025 jest dalsze zwiększanie świadomości społecznej w kwestii wpływu ludzkiego zachowania na środowisko wodne. Chcemy pokazać, jak unikać działań szkodliwych dla przyrody, a zwłaszcza jak ważne jest niepozostawianie śladów swojej obecności nad wodą.
Nie zostawiaj śladu – dbaj o środowisko!
Nasza kampania wykracza poza problem śmieci. Turyści często nieświadomie popełniają inne błędy, takie jak niszczenie roślinności, zakłócanie spokoju siedlisk dzikich zwierząt, zanieczyszczanie wód chemikaliami czy generowanie nadmiernego hałasu, który stresuje lokalną faunę. Te działania, choć mogą wydawać się błahe, mają długotrwały i negatywny wpływ na ekosystemy wodne.
Razem z partnerami – dla czystszych wód
Dzięki wsparciu naszych partnerów – instytucji, samorządów i firm – pragniemy edukować turystów, jak odpowiedzialnie korzystać z uroków polskich wód. Odpowiedzialne zachowanie to korzyść nie tylko dla przyrody, ale także dla nas samych. Chcemy, by rzeki, jeziora i plaże pozostały piękne, czyste i dostępne dla wszystkich.
Dołącz do akcji Nie zostawiaj śladu !
Zapraszamy do udziału w naszej inicjatywie – razem możemy chronić cenne zasoby wodne Polski. Wspólnie działajmy na rzecz ochrony naszych wód! Sprawmy, że rzeki, jeziora oraz plaże będą piękne, naturalne i bez śladów naszej obecności.
#1 Nielegalne pomosty, dzikie kąpieliska i cumowanie w trzcinach, czyli niszczenie strefy buforowej
Powstawanie miejsc dostępu do wody z lądu wiąże się ze zniszczeniem naturalnego bufora, co w zasadniczy sposób przyczynia się do wzrostu zanieczyszczenia wód, przebudowy lub degradacji siedlisk i miejsc bytowania zwierząt. Korzystaj z legalnie zorganizowanych miejsc dostępu do wody. Nie twórz i unikaj korzystania z dzikich plaż i kąpielisk czy nielegalnych pomostów. Jeśli żeglujesz, staraj się unikać wpływania i postojów w trzcinach, by nie niszczyć roślinności i nie płoszyć zwierząt. Bardzo nieekologicznym działaniem jest też cumowanie łodzi do drzew.
#2 Palenie ognisk poza wyznaczonymimiejscami, czyli skąd tyle tego WWA?
Dla wielu z nas ognisko jest jednym z najprzyjemniejszych aspektów wypoczynku na łonie natury. Pamiętajmy jednak, by palić je bezpiecznie, w miejscach do tego wyznaczonych i przygotowanych. Zgodnie z prawem, ognisko można palić nie mniej niż 100 m od granicy lasu i nie mniej niż 10 metrów od pól. Byłoby świetnie, gdybyśmy zapewnili także odległość co najmniej 100 m od brzegu jeziora.
I na koniec zawsze pamiętaj o jego wygaszeniu.
#3 Potrzeby fizjologiczne w krzakach, czyli dodatkowa dostawa azotu
Załatwianie potrzeb fizjologicznych w przysłowiowych krzakach jest nie tylko nieestetyczne i niehigieniczne, ale też obciążające dla środowiska, gdyż wiąże się z dodatkową dostawą biogenów. Zawsze staraj się korzystać z wyznaczonych miejsc. Jeśli żeglujesz, zadbaj, aby jacht był wyposażony we właściwego typu toaletę, opróżnianą w portach przystosowanych do odbierania ścieków, nie do wody! Jeżeli jednak musisz załatwić swoje potrzeby w terenie, pamiętaj, by zrobić to minimum 100 m od brzegu albo jeszcze dalej. I nie zapomnij o saperce!
#4 Używanie detergentów do mycia w jeziorze, czyli dodatkowa porcja fosforu
Detergenty do prania, środki czyszczące czy do mycia naczyń zawierają szkodliwe związki chemiczne, które przyczyniają się do eutrofizacji, a w efekcie ograniczenia przejrzystości wody, deficytu tlenu, śnięcia ryb i zaniku wielu gatunków roślin i zwierząt. Dlatego pamiętaj – kąp się w jeziorze, ale myj na lądzie. Jeżeli nie masz dostępu do łazienki, umyj się na lądzie, w odległości co najmniej 100 m od brzegu, tam też wylewając nieczystości. I nie daj się zwieść chwytliwym etykietom, które deklarują przyjazność środowisku czy biodegradowalność – często to zwykła ściema.
#5 Paliwo do łodzi i spływy z parkingów, czyli zanieczyszczenia ropopochodne
Ruch pojazdów i generowane przez nie zanieczyszczenia zwiększają ryzyko pojawienia się w wodach i osadach związków i substancji odpowiedzialnych za przekroczenia stanu chemicznego. Jeżeli używasz łodzi z napędem spalinowym, zawsze dbaj o to, by paliwo nie dostało się do wody. Jeżeli wybierasz się nad wodę samochodem, zaparkuj w legalnym miejscu, możliwie daleko od brzegu. Podjeżdżanie blisko wody niszczy roślinność nadbrzeżną i zwiększa erozję powierzchniową, intensyfikując spływ materii do wód, ale także stwarza ryzyko zanieczyszczenia spalinami i wyciekami.
#6 Łodzie motorowe, czyli fajna zabawa kosztem mieszkańców ekosystemu
Łodzie motorowe różnego typu oddziałują na ekosystemy wodne poprzez spaliny, wycieki paliw i materiałów eksploatacyjnych oraz wygenerowany hałas i falowanie. Skutki hałasu to przede wszystkim płoszenie zwierząt. Wzmożone ruchy wody mechanicznie niszczą roślinność, na przykład bardzo cenne łąki ramienicowe, oddziałują negatywnie na siedliska zwierząt litoralnych czy tarliska ryb, wzmagają resuspensję osadów, przyczyniając się do wzrostu mętności wód. Dla entuzjastów szybszego pływania lub w sytuacjach, kiedy jest to uzasadnione, polecamy silniki elektryczne.
#7 Śmieci na plaży, czyli plastik w wodzie
Śmieci na brzegu i w wodzie nie tylko wyglądają nieestetycznie, ale również mogą stanowić zagrożenie dla mieszkańców ekosystemu. Opakowania z tworzyw sztucznych, nie dość, że rozkładają się bardzo powoli (plastikowa butelka nawet 1000 lat), to jeszcze powstają przy tym szkodliwe związki, a także mikroplastik. Zawsze pamiętaj o wyrzucaniu śmieci do pojemników do tego przeznaczonych. Jeśli nie ma śmietnika w pobliżu – zabierz śmieci ze sobą i wyrzuć, kiedy będziesz mieć taką możliwość. Nigdy nie wykorzystuj ogniska jako miejsca ich utylizacji. Śmieci nie wolno palić nie tylko w domowych piecach – ognisko podlega tym samym zasadom!
#8 Niedopałki papierosów, czyli tablica Mendelejewa
Niedopałki papierosów są najpowszechniejszą formą śmieci, a co roku na całym świecie wyrzuca się ich 4,5 biliona. Część z nich trafia bezpośrednio do środowiska. A taki papieros może zawierać ponad 4000 substancji powstających w procesie produkcji papierosów oraz spalania tytoniu. Badania wskazują, że już mniej niż jeden niedopałek na litr wody może powodować śmiertelne zagrożenie dla organizmów wodnych. Nigdy nie wyrzucaj niedopałków papierosów do wody ani nie pal ich w ognisku. Jeśli palisz, zbierz niedopałki i wyrzuć je w miejscu do tego przeznaczonym.
#9 Zanęty wędkarskie, czyli cuda-wianki
Wędkarstwo jest powszechną formą rekreacji w Polsce. To chwalebna i godna polecenia aktywność, jednak pod warunkiem, że wykonywana bez nadmiernej gorliwości. Negatywny wpływ wędkarstwa na ekosystemy wodne wyraża się przede wszystkim w zwiększonej dostawie biogenów, spowodowanej stosowaniem zanęty. Ulega ona w wodzie rozkładowi, co dostarcza substancji biogennych i przyspiesza wyczerpywanie się tlenu. Wraz z zanętą do wody dostają się też inne dziwne substancje, np. atraktanty o bliżej niezdefiniowanym składzie (w tym sztuczne aromaty). Jeżeli wędkujesz dla przyjemności, unikaj stosowania zanęt, a nie przyczynisz się do wzrostu żyzności i pogorszenia jakości wód.
#10 Dziwne sporty wodne, czyli wodny armagedon
I na koniec jeszcze słów kilka o różnych nowoczesnych aktywnościach rekreacyjnych nad wodą, czyli wszelkiego rodzaju quadingi, wakeboradingi, nurtingi i inne formy dewastacji środowiska. Przyczyniają się one do niszczenia roślinności, degradacji siedlisk roślin i zwierząt, tarlisk ryb, generują głośne dźwięki i falowanie. Hałas płoszy zwierzęta, głównie ryby i ptaki, a wzmożone ruchy wody niszczą roślinność podwodną i szuwarową oraz wzmagają resuspensję osadów. Ich uprawianie zapewnia kontakt z przyrodą i niezapomniane doznania, jednak dla ekosystemu jest to swoisty armagedon. Zanim zafascynujesz się taką formą rekreacji, pomyśl nad jej wpływem na ekosystem.
II edycja ogólnopolskiej akcji edukacyjnej 10 grzechów głównych nieświadomego turysty zakończyła się sukcesem!
Od 1 maja do 30 września 2024 r. akcja przyciągnęła uwagę zarówno samorządów, jak i indywidualnych uczestników. Wzięło w niej udział 20 gmin z całej Polski, a dzięki zaangażowaniu kluczowych partnerów oraz patronom medialnym, udało się dotrzeć do tysięcy osób.
Efektywne działania
Promocja obejmowała aktywną kampanię o dużym zasięgu w mediach społecznościowych, dystrybucję plakatów edukacyjnych oraz partnerstwo z UE Green Week, co pozwoliło rozszerzyć akcję na poziom europejski. Te intensywne działania znacząco podniosły świadomość potrzeby ochrony wód i odpowiedzialnej turystyki.
Korzyści i plany na przyszłość
Dzięki kampanii wzrosła świadomość konieczności odpowiedzialnego korzystania z zasobów wodnych, co przekłada się na realne korzyści dla środowiska. Już teraz planujemy kolejne edycje projektu, by kontynuować naszą misję edukacyjną i promować zrównoważoną turystykę w całej Polsce.
Patroni medialni II edycji:
Patroni II edycji:
Partnerzy II edycji:
