KPO wspiera działania związane z wodą na obszarach wiejskich

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) określa cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej Polski po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19. Stanowi on podstawę ubiegania się o wsparcie z europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF), ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r.

W ramach komponentu B Zielona energia i zmniejszenie energochłonności, którego jednym z celów jest adaptacja do zmian klimatu oraz ograniczenie degradacji środowiska (B3) planowane są dwa rodzaje inwestycji związane z wodą na obszarach wiejskich:

• B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich;
• B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich.

Zachęca się wszystkich zainteresowanych otrzymaniem wsparcia o składanie wniosków i korzystanie z przeznaczonych na dane inwestycje środków. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje uruchomienie naboru dla wymienionych powyżej inwestycji już w 2024 r.

Cel strategiczny, inwestycje i reformy KPO

Celem strategicznym KPO jest odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii oraz wsparcie budowy jej konkurencyjności oraz wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższej perspektywie czasu. Założono, że realizacja celu odbywać się będzie głównie poprzez przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, która w sposób odpowiedzialny wykorzystuje zasoby środowiska, a także rozwój oparty na wykorzystaniu rozwiązań cyfrowych.

Inwestycje i reformy KPO

W ramach KPO przewidziano łącznie 54 inwestycje i 48 reform ujętych w siedmiu poniżej wymienionych komponentach:

1. Odporność i konkurencyjność gospodarki;
2. Zielona energia i zmniejszenie energochłonności;
3. Transformacja cyfrowa;
4. Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia;
5. Zielona, inteligentna mobilność;
6. Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności;
7. REPower EU.

Przyjęto, że reformy i inwestycje zostaną wdrożone do 31 sierpnia 2026 r.

Inwestycje i reformy KPO, za które odpowiada Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Do inwestycji KPO, za które odpowiada Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, należą:

• A1.4.1 Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu;
• A2.4.1 Inwestycje w rozbudowę potencjału badawczego;
• B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich;
• B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich.

Do reform KPO, za które odpowiada Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, należą:

• A1.4 Reforma na rzecz poprawienia warunków konkurencyjności i ochrony producentów/konsumentów w sektorze rolnym;
• A2.4 Wzmocnienie mechanizmów współpracy pomiędzy sektorem nauki oraz przemysłem;
• B3.1 Wsparcie zrównoważonej gospodarki wodno-ściekowej na obszarach wiejskich;
• B3.3 Wsparcie dla zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich

W ramach budżetu na B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich, tj. 204 mln euro, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje wsparcie dla:

• jednostek samorządu terytorialnego;
• związków międzygminnych;
• spółek gminnych.

Wsparcie to przeznaczone jest na budowę, rozbudowę lub modernizację systemów zaopatrzenia w wodę lub odprowadzania ścieków na terenach wiejskich, znajdujących się poza aglomeracjami. Możliwe będzie również sfinansowanie infrastruktury wykorzystującej rozwiązania cyfrowe. Wsparcie otrzymają realizacje przedsięwzięć na obszarach należących do gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców. W ramach wsparcia możliwe będzie sfinansowanie do 100 proc. kosztów kwalifikowalnych.

Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich

Wsparcie realizowane będzie w trzech obszarach tematycznych dla różnych grup beneficjentów. Budżet inwestycji na wymienione poniżej trzy obszary wynosi 289 mln euro.

W obszarze:

• A – wsparcie finansowe ukierunkowane zostanie na aktywizację mieszkańców obszarów wiejskich, które realizowane będzie przez ośrodki doradztwa rolniczego w ramach Lokalnych Partnerstw Wodnych (LPW).

Jednostki doradztwa rolniczego będą mogły organizować szkolenia, warsztaty, wyjazdy studyjne oraz zlecać opracowywanie ekspertyz dotyczących wyznaczania priorytetowych inwestycji z zakresu retencji wodnej na terenie działania danego LPW.

Celem tej interwencji jest pobudzanie lokalnych społeczności na rzecz działań poprawiających gospodarkę wodną.

• B – na obszarach należących do gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców, gmina lub związek międzygminny będą mogły realizować przedsięwzięcia związane z budową, przebudową, odbudową lub rozbudową urządzeń melioracji wodnych oraz niewielkich urządzeń wodnych (w szczególności ograniczających odpływ wody, z uwzględnieniem jej retencjonowania).

Za koszty kwalifikowalne takich inwestycji uznane zostanie również zastosowanie rozwiązań opartych na przyrodzie.

• C – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie będzie mogło aplikować o zwrot kosztów poniesionych na rzecz prac inwentaryzacyjnych urządzeń melioracji wodnych.

Celem działania jest opracowanie bazy danych urządzeń melioracji wodnych i gruntów zmeliorowanych.

Uruchomienie naboru

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje uruchomienie naboru dla opisanych powyżej inwestycji jeszcze w 2024 r. Dokumentacja wdrożeniowa zostanie opublikowana przez Ministerstwo zaraz po jej zatwierdzeniu.

Zdj. główne: Wody Polskie