Największe podwodne wraki statków

Historia morskich podróży usiana jest dramatami, których ślady spoczywają dziś na dnie morskim. Wśród największych wraków znajdują się niezatapialne okręty wojenne i luksusowe statki pasażerskie. Część z nich zapisała się w historii najbardziej tragicznych katastrof na morzu z tysiącami ofiar śmiertelnych. Są też podwodne wraki, których zawartość wciąż budzi dreszcz emocji.

Podmorskie cmentarzyska

350 mil morskich od wybrzeża Nowej Fundlandii, na głębokości 3840 m spoczywa wrak najsłynniejszego statku na świecie. Titanic w czasie swej pierwszej podróży z Southampton do Nowego Jorku w 1912 r. zderzył się z górą lodową i zatonął wraz z ponad 1,5 tys. pasażerów i obsługi. W tamtych czasach był to największy statek pasażerski na świecie o długości 269 m, a na jego pokładzie znajdowały się kosztowności, które do dziś wzbudzają wiele emocji. Nic dziwnego, że dokładnie 100 lat po tragedii wrak został objęty ochroną jako Podwodne dziedzictwo kulturalne UNESCO.

Niemal identyczny wrak zatopiony jest na głębokości zaledwie 122 m, w odległości 2 mil morskich od wybrzeża wyspy Kea na Morzu Egejskim. Britannic zwodowany został 3 lata po tragedii Titanica, ale z uwagi na rozwój I wojny światowej wykorzystywany był jako największy pływający szpital na świecie. W 1916 r. trafił na niemiecką minę i w ciągu godziny poszedł na dno. Na szczęście większość z ponad 1 tys. pasażerów udało się uratować.

Rok wcześniej brytyjski transatlantyk Lusitania został zatopiony przez niemiecką łódź podwodną 11 mil morskich od wybrzeża Irlandii. Statek o długości 239,9 m płynął właśnie z Nowego Jorku z 1960 pasażerami na pokładzie. Nieoczekiwana niemiecka agresja pochłonęła prawie 1200 ofiar, z których 128 stanowili Amerykanie. Tragedia wzmocniła poparcie społeczeństwa USA dla przystąpienia do wojny. Wrak znajduje się na głębokości 93 m, a jego kadłub zaczyna się rozpadać.

Największe wraki wojskowe

Działania wojenne zatopiły ogromną liczbę okrętów, na których ginęli również cywile. Największą morską katastrofą w historii było storpedowanie niemieckiego okrętu MS Gustloff przez radziecką łódź podwodną w 1945 r. Śmierć poniosło wtedy ok. 9 tys. pasażerów, wśród których znaleźli się ewakuowani z Niemiec Polacy, Litwini i Łotysze. Wrak Gustloffa straszy do dziś – jako jeden z największych takich obiektów na dnie Bałtyku prowokuje pytania o możliwość wycieku substancji toksycznych w miarę degradacji korodujących materiałów.

Do największych wojskowych wraków należą również dwa bratnie okręty japońskie – Yamato i Musashi, najcięższe i najsilniej uzbrojone jednostki swoich czasów. Oba mierzyły 263 m i miały wyporność na poziomie 73 tys. ton. Zaatakowany przez Amerykanów Musashi zatonął na Morzu Filipińskim na głębokości ponad 1 tys. km – jego wrak odkrył amerykański miliarder Paul Allen dopiero w 2015 r. Znacznie łatwiej było odnaleźć zatopiony wrak Yamato, który znajduje się na głębokości 340 m, 180 mil od japońskiej wyspy Kyushu.

Skarby i autodestrukcja, czyli kontrowersyjne wraki statków

Na piaszczystym dnie Atlantyku, między wybrzeżem Południowej Karoliny a Bermudami, ponad 5 km pod powierzchnią morza, spoczywa wrak jedynego superlotniskowca, jaki kiedykolwiek został zatopiony. Paradoksalnie, mierzący ponad 300 m długości okręt USS America został celowo posłany na dno przez amerykańską armię. Jednostka zbudowana w latach 60 XX w. służyła marynarce wojennej w Wietnamie i podczas konfliktu w Zatoce Perskiej. W ramach emerytury w 2005 r. przeprowadzono na niej szereg testów z użyciem bomb i torped w celu zbadania wytrzymałości superlotniskowców. Kontrowersyjny pomysł zatopienia wywołał sprzeciw szerokiej rzeszy weteranów wojennych.

Jeszcze większe emocje, i to od ponad 100 lat, budzi wrak brytyjskiego transatlantyku RMS Republic. W 1909 r. luksusowy statek o długości 173 m zderzył się w gęstej mgle z włoskim SS Florida i zatonął u wybrzeży Massachusetts. Na pokładzie znajdowały się monety o wartości szacowanej na zawrotną sumę 10 mld dol. Jak dotąd skarb pozostaje pochowany 82 m pod poziomem morza, a przez ostatnie 4 dekady od jego lokalizacji trwa zaciekła walka sądowa o prawo własności. W 2025 r. planuje się wydobycie cennego cargo.