Wiosenne nawożenie azotem

Od 2018 r. w Polsce obowiązuje program azotanowy, którego zmiana w 2023 r. wprowadziła możliwość elastycznego wiosennego stosowania nawozów. Jego celem jest zwiększenie efektywności wykorzystania nawozów zawierających azot przez rośliny oraz ograniczenie zanieczyszczenia środowiska, w tym wód gruntowych. Program umożliwia stosowanie nawozów azotowych od 1 do ostatniego dnia lutego, pod warunkiem wystąpienia odpowiednich warunków pogodowych.

Wiosenne nawożenie azotem – sprzyjające warunki pogodowe do jego zastosowania

Program azotanowy jasno określa, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nawożenie było możliwe w lutym:

1. Dla roślin zasianych jesienią oraz trwałych upraw: średnia dobowa temperatura powietrza musi wynosić co najmniej 3°C przez 5 dni z rzędu. Warunek ten dotyczy roślin ozimych, takich jak pszenica, żyto czy jęczmień, a także trwałych użytków zielonych (np. łąki i pastwiska) oraz upraw wieloletnich (np. sady, plantacje truskawek).
2. Dla pozostałych upraw: średnia dobowa temperatura powietrza musi wynosić co najmniej 5°C przez 5 dni z rzędu. Dotyczy to upraw jednorocznych, takich jak kukurydza, buraki cukrowe czy ziemniaki.

Dlaczego to takie ważne? W odpowiedniej temperaturze rośliny mogą efektywnie pobierać azot z gleby. Jeżeli nawozy azotowe zostaną zastosowane, gdy gleba jest zbyt zimna, składniki odżywcze mogą zostać wypłukane, zanim rośliny zaczną je wykorzystywać, co prowadzi do strat finansowych i zanieczyszczenia środowiska.

Zakaz stosowania nawozów w nieodpowiednich warunkach

Pomimo elastyczności wynikającej z programu azotanowego, istnieją jasne ograniczenia dotyczące stosowania nawozów azotowych. W żadnym przypadku nawozów nie można stosować na:

• Glebach zamarzniętych: gleba uznawana jest za zamarzniętą, jeśli przez cały dzień pozostaje twarda i nie rozmarza nawet na powierzchni. Nawożenie na takim podłożu jest zabronione, ponieważ rośliny nie są w stanie pobierać składników odżywczych, a nawozy mogą zostać spłukane wraz z topniejącym lodem lub śniegiem.
• Glebach pokrytych śniegiem: na glebach, gdzie zalega warstwa śniegu, nawozy nie przenikają do gleby i mogą być wypłukane, gdy śnieg zacznie topnieć, zanim rośliny zdążą je wykorzystać.
• Glebach zalanych lub nasyconych wodą: woda zalegająca na powierzchni gleby lub jej nadmiar w glebie uniemożliwia skuteczne wchłanianie nawozów przez rośliny. W takich warunkach nawozy są wypłukiwane do wód gruntowych i powierzchniowych, co prowadzi do strat składników odżywczych i zanieczyszczenia środowiska.

Prognoza pogody na luty 2025 r.

Zgodnie z eksperymentalną prognozą długoterminową IMGW-PIB, średnia miesięczna temperatura lutego 2025 r. w Polsce może być wyższa niż norma wieloletnia z lat 1991–2020. Podobnie przewiduje się większe niż zwykle sumy opadów atmosferycznych.

Gdzie sprawdzić warunki pogodowe?

Rolnicy nie muszą samodzielnie monitorować temperatury w swoich regionach. Informacje te będą publikowane przez IMGW-PIB.

Od 1 do 28 lutego 2025 r. na specjalnie dedykowanej stronie internetowej IMGW-PIB codziennie pojawiać się będą:

• wykazy powiatów, w których średnia dobowa temperatura powietrza przekroczyła 3°C i 5°C;
• informacje o aktualnych prognozach pogodowych i możliwości stosowania nawozów azotowych.

Jeżeli gospodarstwo znajduje się na terenie kilku powiatów, termin rozpoczęcia nawożenia należy dostosować do warunków pogodowych w tym powiecie, w którym znajduje się większa część areału gospodarstwa.