Nie Sin City, ale Solar City? Zielona transformacja Las Vegas

Miasto, które słynie ze zbytku, kolorowych neonów i zabawy do białego rana, dynamicznie wkroczyło na drogę zrównoważonego rozwoju, zaskakując świat pozytywnym przykładem. Las Vegas od kilkunastu lat żmudnie realizuje działania naprawcze, związane z czystą energią i efektywniejszą gospodarką wodną. Rezultaty milionowych inwestycji są już widoczne, ale władze miasta nie spoczywają na laurach i zapowiadają dalsze zmiany.

Solar City, czyli transformacja energetyczna Las Vegas

W 2009 r. administracja Baracka Obamy przyjęła ustawę American Recovery and Reinvestment Act, która przede wszystkim miała pobudzić powstanie nowych miejsc pracy w obliczu ekonomicznego kryzysu. Pakiet inwestycyjny z nią związany, opiewający na sumę 787 mld dol., przewidywał m.in., inwestycje w odnawialne źródła energii, zaawansowane baterie i zielone budynki. W Las Vegas władze miasta wykorzystały wielką szansę i zainwestowały 75 mln dol. w projekty związane ze zrównoważonym rozwojem.

W mieście, które doświadcza średnio 3825 godzin słońca w ciągu roku, oczywistym wyborem okazała się fotowoltaika (PV). Tempo transformacji podyktowała regulacja przyjęta przez stan Newada w 2019 r. (Renewable Portfolio Standard), która wyznaczyła ambitny cel pozyskiwania do 2030 r. 50 proc. energii ze źródeł odnawialnych i całkowicie bezemisyjnej energetyki w 2050 r.

W energię solarną zaczęły inwestować hotele i kasyna, korzystając z 50 proc. ulgi podatkowej na kolejne 10 lat. W rezultacie w 2023 r. małe i duże instalacje fotowoltaiczne generowały już 26 proc. totalnej energii wykorzystywanej w Newadzie, a Las Vegas stało się drugim w Stanach Zjednoczonych miastem o największej mocy PV w przeliczeniu na mieszkańca. Łącznie w stolicy hazardu produkuje się 443 megawaty energii słonecznej, co przekłada się na 669 watów na osobę.

Nie tylko słońce…

Paradoksalnie do 2017 r. głównym źródłem odnawialnej energii w Newadzie była energia geotermalna. Nadal stanowi ona ¼ OZE oraz 10 proc. totalnej produkcji energii. W 2009 r. otwarto olbrzymią elektrownię czerpiącą ciepło z głębi ziemi, a w 2015 r. dobudowano do niej moduł solarny, który pozwala dodatkowo podgrzewać płyny geotermalne, zwiększając efektywność hybrydowej elektrowni.

Trzecim ważnym odnawialnym źródłem energii dla Las Vegas jest elektrownia wodna zlokalizowana na zaporze Hoovera. To swego rodzaju fenomen, że miasto położone na pustyni korzysta z energetycznego potencjału wody, który łącznie wynosi aż 2080 megawatów i dostarcza prądu Newadzie, Arizonie oraz Kalifornii. Niestety, zbudowana w latach 30. ubiegłego wieku elektrownia jest obecnie zagrożona efektami zmiany klimatu – w 2023 r. ilość energii wyprodukowanej dla Newady w ten sposób spadła aż o 22 proc. z powodu suszy. To jedna z przyczyn przeorientowania energetycznego portfolio stanu na energię solarną.

Energia wiatrowa jest jak dotąd wykorzystywana w najmniejszym stopniu. W 2012 r. otwarto jedyną farmę wiatraków o mocy 150 megawatów. Rozwój tej gałęzi energetyki ograniczany jest faktem, że większość pasm górskich o potencjale wiatrowym należy do administracji państwowej i budowa wymaga zgody rządu federalnego.

Woda na pustyni

Wielkim wyzwaniem dla władz Las Vegas jest zapewnienie liczącej 3 mln mieszkańców metropolii, którą rocznie odwiedza ok. 40 mln turystów, dostatecznej ilości wody pitnej i użytkowej. Położone na pustyni Mojave miasto czerpie 90 proc. zasobów wodnych z rzeki Colorado, która już w 2002 r. osiągnęła krytyczne minimum. Ponieważ alternatywnych źródeł brakuje, w Las Vegas zaczęto wdrażać intensywny program oszczędzania wody.

Wprowadzone restrykcje objęły m.in. ograniczenie objętości basenów, zakaz korzystania z chłodzenia ewaporacyjnego, wysokie kary za wycieki wodne, limit częstotliwości mycia auta oraz zakaz instalowania fontann i dekoracyjnych oczek wodnych o powierzchni większej niż 0,9 m². W budynkach przeprowadzono akcję wymiany baterii na wodooszczędne, a słynne fontanny Bellagio zostały zobligowane do ponownego wykorzystywania wody. Dodatkowo władzom stanu udało się usunąć 18,5 mln m² nabrzeżnych darni, co o 10 proc. zwiększyło alokację wody z rzeki Colorado dla Newady. Wyniki okazały się zaskakujące – mimo że populacja południowej Newady w ciągu dwóch dekad wzrosła o 750 tys., to zużycie wody spadło w tym czasie o 31 proc.

Bardzo istotnym działaniem okazał się również recykling wody, który w budynkach osiągnął już poziom 85 proc. Newada zwraca uzdatnioną wodę do jeziora Mead, nad zaporą Hoovera, skąd jest ona ponownie dystrybuowana do mieszkańców trzech stanów. Problemem pozostaje natomiast wykorzystanie wody do podlewania, gdzie straty wskutek parowania są ogromne, a odzysk bardzo trudny. Z tego względu w Las Vegas wdrażane są projekty zamiany tradycyjnych trawników na roślinność pustynną.

Niestety, przyszłość nie jest przesadnie optymistyczna. Poziom wody w rzece Colorado, która zasila jezioro Mead, zależy w dużej mierze od pokrywy śnieżnej w Górach Skalistych. Jej niedostatek, w połączeniu ze zwiększonym parowaniem wskutek wzrostu temperatury, może zagrozić wodnemu bezpieczeństwu populacji Las Vegas. Nic dziwnego, że od 2019 r. publiczno-prywatne stowarzyszenie Las Vegas Global Economic Alliance (LVGEA) prowadzi ambitny plan powiązania zużycia wody z rozwojem gospodarczym za pomocą specjalnych narzędzi oceny inwestycji. Coraz więcej mówi się również o budowie zakładów odsalania wody morskiej, choć jest to rozwiązanie o ograniczonym potencjale ze względu na wysoką cenę technologii oraz fakt, że Newada nie posiada dostępu do morza.

Gospodarka odpadami

Na drodze do zrównoważonego rozwoju w stanie Newada wprowadzono również ambitny plan gospodarki odpadami. Przyjęty w 2022 r. stanowi rozszerzenie i uzupełnienie wcześniejszej strategii z 2017 r., wprowadzając ważną koncepcję: wysypisko powinno być ostatecznością. W szczególności zasada ta dotyczy produktów, które trudno poddają się recyklingowi, a które powinny być ponownie wykorzystywane lub kompostowane w odpowiedzialny sposób. Nowy plan promuje zamknięty obieg jako alternatywę dla liniowego cyklu życia produktów – od wytworzenia do wysypiska.

W 2021 r. poziom recyklingu odpadów w stanie Newada wynosił jedynie 24 proc. Władze stanu nie poddają się jednak i prowadzą szeroko zakrojoną kampanię edukacyjną w szkołach i na obszarach wiejskich. Jednocześnie planowane są inwestycje w infrastrukturę przetwarzania odpadów oraz rozwój rynku dla surowców z odzysku. W samym Las Vegas usprawnieniu uległa flota pojazdów zbierających odpady oraz funkcjonowanie punktów zbioru.

Wyzwania stojące przed Las Vegas

Las Vegas jest doskonałym przykładem miasta, które zaczęło na straconej pozycji i na dodatek podlega ogromnej presji komercyjnej. Mimo to okazało się, że nawet prywatny biznes przy odpowiedniej publicznej motywacji chętnie angażuje się w transformację energetyczną i proces oszczędzania wody.

Miasto świateł i zabawy wciąż czeka jednak wiele wyzwań. Do najważniejszych należy ograniczenie transportu drogowego, który stanowi jedno z najpoważniejszych źródeł emisji gazów cieplarnianych. Władze miasta zapowiadają, że w 2050 r. wszyscy mieszkańcy będą mieli zagwarantowany dostęp do transportu publicznego, a 75 proc. populacji będzie miało przystanek autobusowy w zasięgu 800 m. Planuje się również przystosowanie poszczególnych ciągów komunikacyjnych do ruchu pieszego i rowerowego. Cała flota autobusowa ma zostać z czasem wymieniona na pojazdy zasilane wodorem – miasto pozyskało w tym celu rządowy grant w wysokości 3,8 mln dol. Na początku 2024 r. w stanie Newada było też 560 miejsc ładowania aut elektrycznych z ponad 2 tys. portów.

Kolejnym wyzwaniem jest klimatyzacja, bez której ciężko przeżyć w pustynnym klimacie, a która wiąże się z olbrzymim zużyciem energii. Potrzeba będzie jeszcze wielu mądrych posunięć, aby Sin City zmieniło się w naprawdę ekologiczne miasto. Kierunek i intensywność działań lokalnych władz są jednak imponujące.