15 Forum Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego

Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB) to porozumienie między leżącymi nad Morzem Bałtyckim państwami członkowskimi UE a Komisją Europejską. Wspiera ona wzajemną współpracę i znajduje rozwiązania dla wyzwań na szczeblu makroregionalnym. Jedną z form współpracy jest coroczne Forum Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego. Organizatorem jest za każdym razem inne państwo członkowskie SUERMB (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska albo Szwecja).

Najbliższe, 15 Forum Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego odbędzie się w dniach 30-31 października 2024 r. w Szwecji. Wydarzenie stanowi okazję do dialogu politycznego i przedstawienia nowych wyzwań w zakresie podejścia makroregionalnego.

Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego

Obejmująca makroregion Bałtyku Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB), której celem jest ratowanie morza, łączenie regionu i zwiększanie dobrobytu, wymaga zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron, tj.: społeczeństwa obywatelskiego, władz regionalnych, władz krajowych oraz organów Unii Europejskiej (UE).

SUERMB ma trzy cele:

• Na ratunek morzu;
• Łączymy region;
• Zwiększenie dobrobytu.

Aby osiągnąć przyjęte cele, w planie działania SUERMB określono najważniejsze, wymagające wdrożenia działania. Podzielone zostały one na obszary, które są ze sobą powiązane i przyczyniają się do osiągnięcia założonych celów z różnych punktów widzenia i na różne sposoby.

W ramach SUERMB dąży się, aby kraje regionu Morza Bałtyckiego współpracowały ze sobą zarówno w celu ochrony morza, rozwoju odnawialnych źródeł energii, poprawy efektywności energetycznej i dobrobytu, promowania regionalnego handlu i inwestycji, jak również poprawy powiązań między krajami w regionie i poza nim. Jedną z form współpracy jest organizowane corocznie Forum SUERMB. Jest ono okazją do rozmów i wspólnego planowania działań w regionie Morza Bałtyckiego w ramach strategii UE i odbywa się od 2009 r.

Warto również wskazać, że SUERMB jako pierwsza z czterech strategii makroregionalnych w Europie (SUERMB, Strategia dla regionu Dunaju, Strategia Adriatycko-Jońska oraz Strategia Alpejska) była liderem w zakresie innowacji, ekosystemów, obywateli zorientowanych na zrównoważony rozwój czy celów bezpieczeństwa energetycznego.

15 Doroczne Forum SUERMB

W tym roku Forum SUERMB odbędzie się w dniach 30-31 października w Szwecji. Wydarzenie organizowane jest przez Radę Administracyjną Hrabstwa Gotlandia i Nordycką Radę Ministrów, w ścisłej współpracy z Urzędami Rządowymi Szwecji, Stowarzyszeniem Norden Sweden i Punktem Strategii Morza Bałtyckiego. Podczas Forum zaplanowano cztery dialogi plenarne. Trzy z nich mają charakter tematyczny (odpowiednio: biogospodarka, transport i energia), natomiast ostatnia jest częścią sesji zamykającej, podsumowującej dyskusje i wskazującej działania na przyszłość.

Tematyka tegorocznego forum dotyczyć będzie zrównoważonego rozwoju, odporności i bezpieczeństwa i skupi się na czterech tematach:

• zaangażowanie: Ideą jest zaangażowanie interesariuszy w celu zapoznania ich ze strategią oraz wskazanie, w jaki sposób strategia może wspierać realizowane przez nich cele. Docelowymi grupami odbiorców są społeczeństwo obywatelskie, organizacje młodzieżowe, sektor przedsiębiorstw, władze lokalne oraz ukraińskie zainteresowane strony.
• współtworzenie: To dyskusje na temat wyzwań oraz propozycje rozwiązań w ramach współpracy międzysektorowej, transnarodowej i wielopoziomowej, mającej na celu generowanie praktycznych wyników i wspieranie stałej współpracy.
• dialog polityczny: To główny punkt forum, który dotyczy strategicznych celów EUSBSR. Omawiane są kluczowe aspekty strategii oraz rozwiązania na rzecz poprawy rozwoju regionu Morza Bałtyckiego.
• Networking Village – centrum społeczne dla nieformalnej wymiany zdań i poglądów, rozpoczynania rozmów i współpracy.

Więcej informacji o tegorocznym Forum można uzyskać na stronie internetowej poświęconej temu wydarzeniu.

Prezydencja w SUERMB oraz kolejne Doroczne Forum

Każdego roku jedno państwo członkowskie przejmuje prezydencję w ramach SUERMB na kolejne dwanaście miesięcy. Oznacza to realizację ogólnych wytycznych strategicznych, ułatwienie procesu decyzyjnego i koordynację prac Grupy Koordynatorów Krajowych przy wsparciu Komisji Europejskiej i Punktu Strategicznego Morza Bałtyckiego. Rotacyjna prezydencja trwa rok i rozpoczyna się w lipcu, a kończy w czerwcu. Obecnie w SUERMB przewodniczy Polska.

Polska prezydencja wspiera realizację trzech ogólnych celów SUERMB: Ratujmy morze, Łączymy region i Zwiększanie dobrobytu. Biorąc pod uwagę sytuację w regionie, priorytetem są kwestie związane ze wzmocnieniem odporności i bezpieczeństwa. Jednym z wyzwań ma być również zwiększenie zaangażowania Ukrainy w działania realizowane w ramach SUERMB, jako poszukiwanie różnych form wsparcia dla tego kraju.

Po Polsce prezydencję w SURMB obejmie Estonia (lipiec 2025 r. – czerwiec 2026 r.), a następnie Dania (lipiec 2026 r. – czerwiec 2027 r.). W 2025 r. Polska będzie po raz trzeci gospodarzem, kolejnego 16 Dorocznego Forum Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego.

Zarzadzanie i obszary polityki SUERMB

Strategia zarządzana jest przez Grupę Koordynatorów Krajowych, Koordynatorów Obszarów Polityki i Grupy Sterujące Obszarami Polityki, Komisje Europejską oraz Grupę Wysokiego Szczebla.

Kluczową rolę w ramach strategii odgrywa Komisja Europejska, która za pośrednictwem dotychczasowej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) zapewniała strategiczne wsparcie i doradztwo Grupie Koordynatorów Krajowych w zakresie zarządzania strategią i jej opracowywania. Wskazuje również wytyczne dla podmiotów uczestniczących oraz priorytety ram strategicznych i polityk. DG REGIO promuje i koordynuje dialog i zaangażowanie zainteresowanych stron w regionie Morza Bałtyckiego oraz we wszystkich strategiach makroregionalnych UE.

Grupa Koordynatorów Krajowych jest głównym organem decyzyjnym w ramach struktury zarządzania SUERMB, działającym jako jej zarząd. Składa się ona z przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich. Koordynatorzy Krajowi mają dwa rodzaje zadań: z jednej strony reprezentują swoje rządy w SUERMB, a z drugiej – wykonują zadania na szczeblu krajowym.

W ramach SUERMB wydzielonych jest 14 obszarów polityki, którymi zarządzają Koordynatorzy. Są to:

• bezpieczeństwo morskie i ochrona na morzu;
• bezpieczeństwo;
• biogeny;
• biogospodarka;
• energia;
• edukacja;
• innowacje;
• kultura;
• planowanie przestrzenne;
• statki;
• transport;
• turystyka;
• zagrożenia;
• zdrowie.