Światowy Dzień Gleb – święto ważne dla każdego z nas

Światowy Dzień Gleb to święto, które ma na celu zwiększanie świadomości społecznej na temat tego, jak istotną rolę pełni gleba – nie tylko w środowisku, ale też w życiu każdego człowieka. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że stan gleby ma ogromny wpływ na jakość żywności, wody oraz klimat. Właśnie dlatego od dziesięciu lat obchodzimy święto, jakim jest Światowy Dzień Gleb. 

Od kiedy obchodzimy Światowy Dzień Gleb? 

Nie od dziś wiadomo, że gleby przez długi czas były zaniedbywane. Po raz pierwszy na problem ten zwrócono uwagę podczas 68. posiedzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych. Przedstawiciele poszczególnych krajów postanowili bliżej przyjrzeć się temu, jak ważne jest zapewnienie glebom odpowiedniej ochrony. Właśnie dlatego w 2013 r. ONZ przyjęła rezolucję ustanawiającą dzień 5 grudnia Światowym Dniem Gleby.  Jednak historia tego święta sięga jeszcze dalej, aż do roku 2002. Wówczas Międzynarodowa Unia Towarzystw Gleboznawczych jako pierwsza ustanowiła to święto. Początkowo obchodzone było głównie przez specjalistów i entuzjastów gleboznawstwa. Dopiero później, dzięki staraniom osób z tych środowisk, ONZ podjęła decyzję o potrzebie podkreślenia istotności tego dnia.

Jak wyglądają obchody Światowego Dnia Gleby?

Z roku na rok Światowy Dzień Gleb zyskuje na znaczeniu. Obecnie święto to obchodzone jest w ponad 50 krajach na całym świecie.  W Polsce, podobnie jak w innych krajach, Światowy Dzień Gleb obchodzony jest przede wszystkim przez osoby należące do środowiska gleboznawców. Różnego typu instytucje, centra edukacji, muzea czy uniwersytety przyrodnicze organizują w tym dniu wydarzenia, mające zwiększać świadomość na temat złego stanu gleb.  Jak podaje Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, w tym roku Światowy Dzień Gleb obchodzony jest pod hasłem: “Gleba i Woda: źródło życia”.

Jedną z organizacji, które organizują obchody tego święta, jest Centrum Edukacji Gleboznawczej – Muzeum Gleb w Krakowie. W tym roku odbędzie się specjalne spotkanie, połączone z wykładem, a także warsztaty podczas których uczestnicy będą mieli szansę dowiedzieć się, jakie czynniki wpływają na zdrowie gleb, jak prowadzić badania gleb, a także jak… malować glebą.

Co sprawia, że stan gleb ma tak duże znaczenie? 

Kształtowanie i tworzenie gleby może trwać przez wiele tysięcy lat. To właśnie w glebie żyją organizmy, które stanowią aż 25 proc. bioróżnorodności naszej planety. Gleba sprawia, że życie na Ziemi jest możliwe. Reguluje ona obieg wody i cennych składników odżywczych, a także zapewnia żywność całym ekosystemom. To gleba filtruje wodę dzięki swojej zdolności zatrzymywania zanieczyszczeń. Jej ważną cechą jest również retencja – pochłania wodę niczym gąbka chroniąc nas przed suszami i powodziami. Niestety, obecna sytuacja związana z glebami jest fatalna. Szacuje się, że nawet w przypadku 60-70 proc. gruntów w Unii Europejskiej stan gleby nie jest dobry. Pisaliśmy już o tym, jak Europejski Trybunał Obrachunkowy ocenił gospodarowanie glebami w UE. 

Od wielu lat gleba podlega bardzo poważnym procesom degradacji, a przy tym narażona jest na działanie licznych zanieczyszczeń. Obecna degradacja gleby to dla Unii koszt rzędu kilkudziesięciu miliardów euro rocznie. Oczywiście znaczenie mają nie tylko kalkulacje gospodarcze – to właśnie gleba zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe. Jednocześnie też jej stan przekłada się na jakość żywności, a to z kolei ma ogromny wpływ na zdrowie każdego z nas. 

Jak wygląda strategia glebowa Unii Europejskiej do 2030 r.

Zdrowe gleby mają ogromne znaczenie w kontekście realizacji celów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Warto mieć świadomość, że cele te mają znaczenie dla każdego z nas – to właśnie gleby są jednym z fundamentów dobrej kondycji środowiska naturalnego. 

Właśnie dlatego w 2017 roku Komisja Europejska opublikowała Strategię glebową UE do 2030 r. – Czerpanie korzyści ze zdrowej gleby dla ludzi, żywności, przyrody i klimatu COM (2021) 699. 

Strategia ta obejmuje szereg działań, między innymi: 

• stworzenie wspólnej polityki rolnej, 
• przygotowaniu i realizację planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń, 
• stworzenie planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, 
• wdrożenie strategii w zakresie stosowanych chemikaliów, 
• przygotowanie do nadchodzących zmian klimatu, 
• i wiele innych. 

Nadrzędnym celem jest to, aby do 2050 roku wszystkie ekosystemy glebowe w Unii Europejskiej były w dobrym stanie.

W “Wodnych Sprawach” nieustannie staramy się informować i uświadamiać o potrzebie ochrony ekosystemów glebowych. Zdrowa gleba to krok niezbędny do poprawy naszego zdrowia.