Unijne ramy certyfikacji usuwania dwutlenku węgla

Rada Europejska zatwierdziła pierwsze ogólnounijne ramy certyfikacji usuwania CO₂, technik węglochłonnych i składowania dwutlenku węgla w produktach, które mają zachęcać do jego usuwania i redukcji emisji z gleby. Przygotowane rozporządzenie, zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej, jest pierwszym krokiem do wprowadzenia kompleksowych ram certyfikacji.

Unijne ramy certyfikacji usuwania dwutlenku węgla

Prace oficjalnie rozpoczęto 30 listopada 2024 r., kiedy to Komisja Europejska zaproponowała rozporządzenie ustanawiające dobrowolne ramy certyfikacji wysokojakościowych metod usuwania CO₂, o czym pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Komisja Europejska proponuje certyfikację usuwania dwutlenku węgla, aby pomóc w osiągnięciu zerowych emisji netto.

Po niespełna roku Rada Europejska przyjęła mandat negocjacyjny na szczeblu Coreperu, a 21 listopada 2023 r. Parlament Europejski zatwierdził swoje stanowisko. Po trzech rundach negocjacji unijni prawodawcy osiągnęli porozumienie w sprawie ostatecznego kształtu rozporządzenia i dzięki temu w dniu 19 listopada 2024 r. Rada Europejska w trakcie głosowania oficjalnie zatwierdziła rozporządzenie.

Jak działają unijne ramy certyfikacji usuwania dwutlenku węgla?

Unijne ramy certyfikacji usuwania CO₂ obejmują takie działania, jak:

• trwałe usuwanie CO₂: wychwytywanie i składowanie atmosferycznego lub biogenicznego CO₂ przez kilka stuleci (np. produkcja bioenergii z wychwytywaniem i składowaniem, wychwytywanie bezpośrednio z powietrza i składowanie);
• działania związane ze składowaniem CO₂, które umożliwiają jego wychwytywanie i składowanie w trwałych produktach przez co najmniej 35 lat (np. w drewnopochodnych wyrobach budowlanych);
• techniki węglochłonne, które zwiększają sekwestrację i składowanie CO₂ w lasach i glebach lub które ograniczają emisje gazów cieplarnianych z gleb i są prowadzone w okresie co najmniej 5 lat (np. ponowne zalesianie, odtwarzanie torfowisk lub terenów podmokłych, lepsze stosowanie nawozów).

Jakie znaczenie mają unijne ramy certyfikacji usuwania dwutlenku węgla?

Certyfikacja ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia większej jasności i przejrzystości działań związanych z usuwaniem CO₂ oraz uniknięcie nieścisłości w ich identyfikacji. System ma zachęcać do stosowania metod skutecznych, trwałych i weryfikowalnych. Dzięki certyfikatom możliwe będzie potwierdzenie działań, co ma znaczenie dla firm, które chcą pokazać swoje zaangażowanie w ochronę klimatu.

Usuwanie CO₂ przez systemy naturalne zmniejszyło się w ostatnich latach, a jego miejsca nie zajęło jeszcze działanie przemysłowe. UE, poprzez unijne ramy certyfikacji, chce zintensyfikować działania związane z usuwaniem dwutlenku węgla i dąży do opracowania jasnych zasad regulujących te działania.

Jak będzie działać unijny system certyfikacji?

Proces certyfikacji działań związanych z usuwaniem CO₂ ma mieć charakter dobrowolny. Aby wykazać zgodność swoich inicjatyw z rozporządzeniem, podmioty będą mogły korzystać z usług organizacji ds. certyfikacji. Organizacje takie będą podlegać rzetelnym i przejrzystym zasadom monitorowania, weryfikacji i sprawozdawczości w celu promowania zaufania do systemu i zapewnienia integralności środowiskowej. Wprowadzone zostaną również mechanizmy odpowiedzialności w celu reagowania na wszelkie przypadki uwolnienia z powrotem do atmosfery wychwyconego CO₂.

W celu zapewnienia przejrzystości i pełnej identyfikowalności tzw. jednostek certyfikowanych, które czerpią korzyści z pochłaniania CO₂ netto lub w zakresie redukcji emisji z gleby netto, 4 lata po wejściu w życie rozporządzenia Komisja ustanowi ogólnounijny rejestr elektroniczny.

Jakie działania należy podjąć, aby uzyskać certyfikację?

Aby uzyskać certyfikację, działania związane z usuwaniem CO₂ muszą spełniać poniższe kryteria:

• przynosić określone ilościowo korzyści w zakresie pochłaniania CO₂ netto lub redukcji emisji z gleby netto;
• spełniać kryterium dodatkowości, co oznacza, że wykraczają poza podstawowe wymogi prawa dotyczące poszczególnych podmiotów i powinny stać się finansowo opłacalne ze względu na efekt zachęty zapewniany przez certyfikację;
• służyć zapewnieniu długoterminowego składowania CO₂ przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka uwolnienia CO₂;
• nie wyrządzać poważnych szkód środowisku i być w stanie przynosić dodatkowe korzyści w kontekście jednego lub więcej celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.